Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
276
va lotin tilidan arabchaga tarjima qilingan. Keyinchalik T.ning qibtiy, suryoniy, qad. 
yahudiy tilidan nasorolar va samariylar o‘zlarining ehtiyojlari uchun tarjimalar qilishgan. 
Taxm. 9-a.dan musulmon mualliflari T.ning Muhammad (sav)ning payg‘ambarliklari 
haqidagi xabar keltirilgan qismini dalil qilib keltira boshlashgan. T.ni asrlar davomida 
talqin va qayta talqin etish natijasida iudaizmning yana bir muqaddas kitobi Talmud 
(qad. yahudiy tilida ta’limot) shakllangan, unda iudaizm aqida va marosimlari batafsil 
yoritilgan. Shuning uchun Talmud yahudiy diniy jamoalarida kenfoq amaliy rol o‘ynaydi. 
T.ning asosiy aqidalari va rivoyatlari muayyan tarzda Qur’onda ham uchraydi.
 
TAVHID (arab. - yakkaxudolik) - umumiy ma’noda yakkaxudolik haqidagi ta’limot (q. 
Vahdoniyat). Shar’iy istilohda esa, T. -islomda Allohga shirk keltirishning turli 
ko‘rinishlaridan voz kechish va Alloh subhanahu va taoloning zotida ham, sifatlarida 
ham, ishlarida ham, ismlarida ham, hukmlarida ham sherigi yo‘q, deb e’tiqod qilishdir. T. 
Qur’on va sunnat ulamolari nazdida uch qismdan iboratdir: Sifatlar T.i, Robbilik 
(Parvardigorlik) T.i va Ilohiylik (ibodatga sazovorlik) T.i. So‘ngra Ilohiylik T.ining o‘zi 
yana ikkiga bo‘linadi: Isbot va ma’rifatdagi T. hamda talab va qasddagi T. T. islomda 
(sunniylikda ham, shialikda ham) rasman e’tirof etilgan aqidalarning birinchisi, 
mohiyatan, asosiy va markaziy aqida. Mazmunan shunday tasavvurni ifoda etgani uchun 
Qur’onning 112-"Ixlos" ("Poklanish") surasi ham ba’zan T. deb yuritiladi. 
TAJALLI (ko‘pligi tajalliyot) - "xudoning namoyon bo‘lishi", Allohning dunyoda namoyish 
etishi. T. tushunchasini dastlab basralik zohid Raboh ibn Amr al-Qaysiy (796 y. v.e.) 
kiritgan. 
Mashhur so’fiy Saxl at-Tustariy (896 y. v.e.) T.ning uch turini farqlagan: a) ilohiy 
mohiyatning namoyon bo‘lishi (tajalli az-zot), yoki ilohiy vahiy (mukashafa); b) ilohiy 
mohiyatning o‘z sifatlarida namoyon bo‘lishi (tajalli sifat az-zot), yoki nur taratish 
(maudi'an nur); v) ilohiy hukmning namoyon bo‘lishi (tajalli hukm az-zot), yoki kelajak 
hayot (al-axira va ma fiha). Al-Hallojga ko‘ra, Alloh doimo insonlarga narsa va atrofdagi 
hodisalar ko‘rinishida namoyon bo‘ladi (yatajalli), lekin Uni faqat ozgina mumtoz 
insonlargina tanishlari mumkin. 
T. atamasini so’fiylar - vahdati vujud ta’limoti tarafdorlari keng ishlatganlar