Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

ZAYD ibn SOBIT, Abu Xorija (Abu Said) Zayd ibn Sobit ibn az- Zahhok al-Ansoriy al-
Xazrajiy (taxm. 615 - taxm. 665) -Muhammad (sav)ning kotibi, Qur’on yozma matni 
tuzuvchisi. Xazraj qabilasidan. 11 yoshida islomga kirgan va Muhammad (sav) huzurida 
Qur’onni o‘rgangan. Sahobalarning yetuk namoyandalaridan biriga aylangan. Oromiy 
(suryoniy) hamda yahudiylar xati (yozuvi) va tilini bilgan. Muhammad (sav) vafotidan 
so‘ng xalifa Abu Bakr as-Siddiq (ra) unga Qur’on matnini jam qilishni buyurgan. Xalifa 
Usmon ibn Affon (ra) davrida (650 y.dan so‘ng) unga uch makkalik (Abdulloh ibn az-
Zubayr, Sa’d ibn al-Asom, Abdurahmon ibn al-Horis) bilan birga Qur’onning rasmiy 
yozma matnini tuzish topshirilgan. Tuzilgan bu to‘plam "Mushaf", "Usmon mushafi" nomi 
bilan yuritilgan. Uni xalifa Usmon (ra) birdan-bir to‘g‘ri va barcha musulmonlar o‘qishi 
uchun majburiy matn, deb e’lon qilgan. Undan farq qiladigan to‘plamlarning barchasini 

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
328
yo‘qotish haqida buyruq berilgan. Z.i.S. shuningdek mol-mulkni taqsimlash qoidalari 
(faroiz) ning bilimdoni, hazrat Umar (ra) davrida qabilalar devonini tuzuvchilardan biri 
ham bo‘lgan. Xalifa Usmon (ra) davrida Madinada xalifaning xazinaboni bo‘lgan va 
qozilik qilgan. 
ZAYD ibn HORISA (? - 629) - sahoba, Muhammad (sav)ning ozod qilgan quli va 
tutingan o‘g‘li. Yoshligidan Payg‘ambar (as) oilasida tarbiyalangan. Xadichadan keyin 
makkalik ilk musulmonlarning uchinchisi, Qur’onda zikr qilingan birdan-bir sahoba 
(Ahzob, 37). Zaydning otasi Horisa qadoa qabilasidan edi. Kichik yoshdaga Zayd onasi 
bilan birga qabila ziyoratiga borayotib asir tushgan, Makkaga keltirib Ukoz tijorat 
markazida sotilgan. Bozordan hazrati Xadichaga atab sotib olingan. Zaydni keyinchalik 
Xadicha onamiz hazrati Muhammad (sav) ga hadya qilgan. Rasuli Akram (sav) esa, uni 
qullikdan ozod etganlar va Zayd otasi va qabilasiga qaytib ketishni istamagach, uni 
farzandlikka qabul qilganlar. 3. Badr jangidan tortib Muta jangida shahid bo‘lgunga 
qadar barcha g‘azavotlarda Muhammad (sav) bilan birga bo‘lgan. Payg‘ambar (as) chor 
atrofga yuboradigan sariyyalarga (o‘zlari bo‘lmagan qo‘shinlarga) doimo Zaydni amir 
etib tayinlaganlar. Zayd Muta jangida kdtnashgan askariy qo‘shinga amirlik qilgan va 
jangda halok bo‘lgan.