Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
BADA’ ("paydo bo‘lish", "vujudga kelish") - shialikka oid tushuncha. Unga ko‘ra 
Allohning fikri, qarori turli shart-sharoitlarga qarab o‘zgarib turadi. Bu g‘oyani 
kaysoniylarning peshvosi al-Muxtor ibn Abi Ubayd nomi bilan bog‘laydilar. U o‘zida 
bashorat qilish qobiliyati borligini da’vo qilib, agarda uning bashorati to‘g‘ri chiqmasa, 
bunga Allohning fikri o‘zgarib qolganini ro‘kach qilgan. Shialar B.ni sunniylikdagi nasx 
ta’limotiga qarshi qo‘yadilar. O’zlarini kelajak haqida bashorat etish qobiliyatiga ega deb 
hisoblaydigan shia imomlari agarda bashoratlari noto‘g‘ri chiqqudek bo‘lsa, o‘zlaridan 
javobgarlik mas’uliyatini soqit qilish uchun xohlagan paytda o‘z fikr va qarorlarini 
"Allohning fikri o‘zgarib qoldi" deb o‘zgartirishlariga B. imkon bergan.
 
BADR JANGI - Muhammad (sav) rahbarligida musulmonlarning Badr qudug‘i yaqinida 
(Madinadan 150 km jan.-g‘arbda) Makka qo‘shinlari bilan qilgan birinchi yirik jangi (624 
y. 15 yoki 17 mart). Makkadan Falastin va Suriya yerlariga olib boradigan yirik karvon 
yo‘li Madina yaqinidan o‘tar edi. Bu yo‘l Makka hokimlari va savdogarlari uchun katta 
iqtisodiy ahamiyatga ega bo‘lgan. Musulmonlar bu yo‘ldagi Makka karvonlarini bosib 
olishga, Makka zodagonlari esa karvonlarni himoya qilishga uringan. Badr qudug‘i yonida 
madinaliklar makkaliklarning savdo karvoniga hujum qilgan. Manbalarda ko‘rsatilishicha, 
jangda musulmonlar tomonidan 80 muhojir, 230 ansor, makkaliklar tomonidan Abu Jahl 
rahbarligida 850 kishi qatnashgan. Makkaliklar yengilgan, katta talafot ko‘rgan. 
Makkaliklarning 50 dan ortig‘i halok bo‘ldi, yana shunchasi asir olindi. Ular o‘z 
yo‘lboshchisi Abu Jaxldan ham judo bo‘lishdi. Musulmonlardan faqat 14 kishi halok 
bo‘ldi. Kuchlar nisbati kam bo‘lishiga qaramay musulmonlar qozongan g‘alaba 
Muhammad (sav) ning siyosiy va diniy obro‘yini oshirib yubordi, Madina va butun 
Arabiston ya.o.da faol harakat boshlab yuborishga asos soldi. Jangda katta o‘lja, 
jumladan 30 ta ot, 150 tuya, ko‘p qurol, anjomlar qo‘lga kiritildi. Muhammad (sav) bu 
o‘ljalarni jang ishtirokchilariga taqsimlab, uning beshdan bir qismini o‘zlari olganlar. 
Islom an’anasida o‘lja taqsimlashda uning beshdan bir qismi xalifalar xazinasiga 
tushishi, piyoda askarga bir hissa, otliq askarga ikki hissa berilishi ana shundan 
boshlangan. Keyinchalik bu shariatda qonunlashtirilgan.
BAZDOVIY, Abul Hasan Ali ibn Muhammad al-Bazdoviy (1009 - 1089) - xanafiylikdagi 
yirik muhaddis va faqih. Nasaf viloyatidagi Bazda (Pazda) qal’asida tug‘ilgan; ko‘plab 

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
47
shogirddar yetishtirgan. Tarixchi Sam’oniy B.ning o‘g‘li al-Hasan ibn Ali al-Bazdoviy 
qo‘lida ta’lim olgan. B. fiqhga doir 6 asar muallifi.