Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
BURHONIDDIN TERMIZIY, Sayid Husayn Burhoniddin Muhaqqiq (7-1240 yoki 
1275/76) - tadqiqotchi olim (Muhaqqiq laqabi shundan), shayx. Baho Valad (1231 
y.v.e.) degan donishmandga shoird tushgan va davrining eng yuksak - Sayidi sirdon 

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
63
(hamma sirlardan voqif) unvoniga sazovor bo‘lgan. Umrining so‘nggi yillarida 
Turkiyaning Ko‘niyo sh.ga kelib, Jaloliddin Rumiy maqbarasi xonaqohida shayxlik qilgan 
va shu shaharda (boshqa manbalarga ko‘ra Qaysariyada) vafot etgan. B.T.ning "Maorif" 
asari bizgacha yetib kelgan. Unda falsafa, qonunshunoslik, tafsir, hadis ilmi bilan bog‘liq 
masalalar, islom mazhablari yoritilgan. Bu asar 1920 y. Tehronda bosilib chiqqan.
 
BURHONIDDIN QILICH (11-a.) - o‘rta osiyolik shayx, sayid. O’zganda tug‘ilgan. 
Qoraxoniylardan Bug‘roxon Abu Ali al-Hasan ibn Sulaymon (1059-75) ga zamondosh 
bo‘lgan. Farg‘ona vodiysi, Qashqar, Samarqand va Badaxshonda katta obro‘-e’tibor 
qozongan. Unga "Qilich" deb berilgan taxallus haqidagi rivoyatda aytilishicha, 
Burhoniddin bolalik chog‘larida o‘z tengdoshlari bilan o‘ynab yurib, yog‘ochdan o‘yinchoq 
qilich yasagan va kunlardan bir kuni mana shu yog‘och qilich bilan qo‘shnisining o‘g‘lini 
qoq ikki nimta qilib chopib tashlagan. Uning ustidan shikoyat qilishgach, Burhoniddin 
podshoh huzuriga chaqirtirilgan. Bu yerda u podshohning farmoniga ko‘ra o‘zining 
yog‘och qilichi bilan buqani ikkiga bo‘lib tashlagan. Bunday kuch-quvvat mo’jiza deb 
e’tirof etilib, podshoh boladan o‘ldirilgan qo‘shni bolasi uchun xun olmay qo‘yib 
yuborgan. 
 
BUT (fors.), s a n a m (arab.), butparastlik - xudoni tasvirlaydigan va uning timsoli deb 
sig‘iniladigan moddiy buyum (ko‘pincha xudolarning tosh, yog‘och, sopol va b. 
narsalardan yasalgan haykalchalari, rasmlari, tasvirlari va b.). Islom dini shakllanishidan 
oldin Arabiston ya.o.dagi qabilalarda butparastlik rasm bo‘lgan, ya’ni har bir qabila o‘z 
xudosiga, uni ifodalovchi B.ga topingan. Bunday B.lar Makkadagi diniy ibodatxona - 
Ka’bada 300 dan ortiq edi. Islom dini shakllanib, yakka xudoga sig‘inish paydo 
bo‘lgandan so‘ng B.lar Ka’badan chiqarib tashlandi. Xristianlik, buddizm kabi dinlarda 
ham B. (mas., xristianlikda ikona, krest(xoch)ga, buddizmda kichkina haykalchalarga 
sig‘inish) saqlanib qolgan. Ko‘pxudolikka e’tiqod qiladigan qabilalar-da, xususan, 
Afrikadagi ayrim qabilalarda B.ga sig‘inish hali ham bor.