Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
BUVAYHIYLAR - G’arbiy Eron va Iroqtsa hukmronlik qilgan sulola (932-1055). 
Asoschilari - aka-uka Ahmad, Hasan va Ali. Ularning otasi Buvayh (sulola nomi shuning 
ismidan olingan) Eron podshohi Bahrom Go‘r naslidan bo‘lib, Daylam (Gilon viloyatining 
tog‘lik qismi)dan jangari qavmlar sardori edi. Shu boisdan mazkur sulola vakillari 
"daylamiylar" deb ham atalgan. Buvayh 930 y. somoniylardan ajrab chiqib, ziyoriylarga 
qo‘shilgan. Ziyoriylar hukmdori Mardovij (928-935) Buvayhning o‘g‘illaridan Alini Karaj 
sh.ga voliy, Ahmad va Hasanni esa, yirik harbiy qismlarga boshliq qilib tayinlagan. 
So‘ng, B. 932-945 y.larda Arrajon, Nubinjon, Isfahon, Hamadon, Ray, Kirmon, Ahvoz, 
Sheroz sh.larini bosib olganlar. Shunda Bag‘dod xalifasi Al-Mustakfiy Billoh (Abdulloh) 
(944-946) aka-uka B.ni o‘zlari istilo qilgan viloyatlarga noib etib tayinlashga majbur 
bo‘lib, Aliga "Imoduddavla" ("Davlat tayanchi"), Hasanga "Ruknuddavla" ("Davlat 
ustuni") va Ahmadga "Mu’izzuddavla" ("Davlat qudrati") degan faxriy unvon bergan. 
Keyin, B. 945 y. Bag‘dodni ham bosib olib, abbosiylar xalifaligining siyosiy mavjudligiga 
chek qo‘yganlarda, amalda davlatni o‘zlari boshqara boshlaganlar. 10-a.ning 2-yarmida 
B. qad. Eron hukmdorlarining "shahanshoh" degan unvonini qabul qilganlar. B.ning eng 
mashhur vakili - Adududdavla (949-983) mamlakatdagi barcha uluslarni birlashtirishga 
muvaffaq bo‘lgan. Uning davrida sug‘orish tarmoqlari kengaytirilgan, Sheroz, Bag‘dod va 
b. sh.larda katta qurilish ishlari olib borilgan, iqto’ yerlari ko‘paytirilgan, ilm-fan va 
san’at birmuncha taraqqiy etgan. Adududdavla vafotidan so‘ng mamlakatda boshlagan 
taxt uchun kurash oqibatida B. zaiflashib qolib, mamlakat yerlarining sharqiy qismi 

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
60
Mahmud G’aznaviy tomonidan ishg‘ol etilgan (1029 y.). Saljuqiylarning 1055 y. qilgan 
bosqini esa, B. sulolasi hukmronligini butunlay tugatgan.