Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

DARVISHONA - O’rta Osiyo xalqpari orasida qadimda tarqalgan urf-odat. Har yili bahor 
faslida qishloklarda va shahar mahallalarida 2-3 kishi uyma-uy yurib, pul yoki oziq-ovqat 
to‘plagan, so‘ngra biror kishining hovlisida yoki masjidda ovqat (halim) pishirib butun 
mahalla baham ko‘rgan. Bu marosim yurtda biror ofat bo‘lganda (kasallik tarqalganda, 
qahatchilik, ocharchilik boshlanganda) undan xalos bo‘lish yoki dehqonchilik ishlariga 
xudodan rivoj tilash maqsadida o‘tkazilgan. Mazkur marosim darvishlar odatlariga 
o‘xshab, uyma-uy yurib oziq-ovqat yig‘ish bilan bog‘liq bo‘lgani uchun D. (darvishlarga 
o‘xshab) deb atalgan. Odatda D.ni har bir qishloq yoki mahalla alohida-alohvda 
o‘tkazgan, unda katta-kichik hamma erkak qatnashgan, musofirlar mehmon qilingan. 
Ba’zan D.da yig‘ilgan mablag‘, g‘alla va b. mahallada yashovchi qashshoq oila yoki beva-
bechoralarga berilgan.
DAHD (fors. - o‘n kunlik) - eshonlarning xonaqoxdarida bo‘lib o‘tadigan o‘n kunlik toat-
ibodat. D.ning eng kattasi Ramazon oyida o‘tgan. Murid va xalifalar (erkak va ayollar) 
eshon huzuriga kelib, D. talab etgan vazifalarni bajarishgan, o‘z murshidlarining pand-

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
68
nasihatlarini tinglab, undan yana "vird" (ko‘rsatmalar) olib tarqalishgan. Tasavvuf 
ta’limotida D.ga o‘tirish xudo oldida tavba qilish, gunoxlarni yuvish, xudoning rahmatiga 
erishish hisoblangan. D. 3 davrga: ramazonning birinchi o‘n kunligi - "dahayi rahmat", 
ikkinchi o‘n kunligi - "dahayi mag‘firat", uchinchi o‘n kunligi - "dahayi itkun minannor"ga 
bo‘lingan. D. ramazondan boshqa ba’zi oylarda ham o‘tgan, ammo unga xohlagan 
kishilar, ko‘proq ayollar borgan. Taqvodorlar uchun xonaqoh ichida bo‘zdan 
pashshaxonaga o‘xshagan bo‘lmalar qurilgan. D.ga o‘tirganlar uning ichiga kirib, ro‘za 
tutib, Qur’oni karim, salavot va duolar o‘qigan. D.ning o‘xshashi e’tikof deb ataladi.