Microsoft Word kimyoi saodat ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
104
Uchinchi tabaqa sheri mardlardurki, 200 dirhamdan 5 dirham ziyodiga toqat 
qilmabdurlar, lekin farzni bajargani holda «Haq taoloning farmonini bajo keltirib, zakot 
berdim» deb, darveshlarga minnat qilmaydilar. 
Bas, javonmardlik insonning yetuk martabasidur. Va aksincha, Haq taolo uchun 200 
dirhamga 5 dirham zakot berishga kimki chidamabdur, Haq taolo do‘stligidan hech 
nasibasi yo‘qdir. 
Yana: dilni baxillik najosatidan pok qilmoq kerakki, baxillik Haq taolo yaqinligiga 
mone’ bo‘lur. Andog‘ki, badandagi najosat namozga mone’ bo‘lgandek. Ushbu 
sababdan aytamizki, zakot dilni baxillik najosatidan pok qilur. Ushbu jihatdan, 
sadaqa va zakot hazrati Rasuli akram s.a.v.ning avlodlariga harom edi, xalqning molini 
pok qilg‘on suvni iste’mol qilish avlodi kiromga loyiq ermasdur. 
Uchinchi - ne’matga shukr qilmoq. mol-mulk ham ne’matdur. Mo‘‘minning haqqi bo‘lgan mol-
dunyo va oxirat rohatining sababidur. Chunonchi, namoz, ro‘za va haj badan ne’matining 
shukronasidur. Vaqtiki, odam o‘zini mol-dunyo birla boy, badavlat ko‘rsa, muhtoj 
musulmonlardan o‘zini ziyoda ko‘rmagay. Va aytg‘aykim, bular hammasi Haq taoloning 
menga o‘xshash bandasidur. Shukrki, meni beniyoz qilibdur. Ularni menga hojatmand 
qilibdur, - deb shukr aytg‘ay. 
Bu mazmunni amir Navoiy alayhi rahma bu baytda ado qilibdur: 
Bu shukr uchun karam qil soilg‘a ey, g‘aniy-ki, 
Ermasdur ul tavongir xizmatida soil. 
Bo‘lg‘ayki, boy darveshlarga yumshoq gapirib, mehribonlik qilsin. Bilsinki, 
boylardan yaxshiligi uchun Haq taolo muni darveshlar sifatida qilibdur. Alloh 
darveshlarni badavlat qilishni xohlasa qodirdur. Bas, har kishi asrori zakotni bilg‘ay, toki 
ibodatining ruhi va surati ma’nolarini tushungay. 
DAQOYIQI ZAKOT 
(Zakot berishning nozik tomonlari) 
Zakot odobining nozik jiqatlari. Agar inson ibodatda savobi ko‘p bo‘lmog‘ini xoxlasa, 
bo‘lg‘ayki, olti daqiqani (nozik shartni) ehtiyot birla lozim tutg‘ay. Avvalg‘i daqiqa ulki, zakot 
bermoqqa shoshilg‘ayki, yil tugamasdan turib darveshlarga zakot berg‘ay. Bunda uch foyda 
hosil bo‘lur. Avvalgi foyda ulki, ibodatga rag‘bati ma’lum bo‘lur. Agar yil tamom bo‘lganda 
bersa, hammasida vojib bo‘lg‘on farzni ado qilg‘on bo‘lur. Agar bermasa, Haq taoloning 
azobiga giriftor bo‘lurki, keyin bersa, azobdan qo‘rqib bergan bo‘lur. Haq taoloning 
do‘stligi va o‘z bandaligi jihatidan bergan bo‘lmas. 
Ikkinchi foyda ulki, darveshlar ko‘ngliga ilgariroq shodliq yetkurgan bo‘lur, ular ham 
duoni ixlos birla qilurlar. Darveshlarning duosi hamma ofatlar va balolarga xisor (mudofaa 
devori) bo‘lur. 
Uchinchi foyda. Zamona kaju fitnasidan emin bo‘lurki, kechikishda ofat bisyordur. Ehtimoli 
bordurki, biror hodisa jihatidan bu xayrotdan mahrum qOltay. Vaqtiki, xayr qilmoqning 
zavqi ko‘nglingda paydo bo‘lsa, Haq taoloning rahmat nazarini g‘animat bilsang, shayton 
zahmatini ko‘rmagaysan. 
Qalbul mo‘‘mina baynal isba’iyni min asobi’ir-rahmon. (Mo‘‘minning qalbi Rahmonning yetti 
rahmatidan biridir). 
Buzurglardan biri xalojog‘a kirganda ko‘ngillariga tushdiki, yangi choponini darveshga 
bergaylar. Darhol bir muridni chaqirdilar. Muridlari aytdiki: «Ey, shayx, nechuk sabr 
qilmadingiz? Xalojodan chiqib bergay erdingiz». Shayx dediki: «Qo‘rqdimki, xalojodin 

---

Kimyoi saodat. Abu Homid G’azzoliy