Microsoft Word kimyoi saodat ziyouz com doc

FASL 
 Ro‘za haqiqati bayonida 
Bilgilki, ro‘zada uch vajxdur: Ammo avomning ro‘zasi ulkim, yuqorida mazkur 
bo‘ldi: ichmak, yemak va mubosharat qilmoqdin saqlanmoqdur. Bas, bu kamtarin 
martabadur. Ammo xoslar ro‘zasi hamma darajalardin balandrokdurkim, dilni Haq 
taolo andishasidin (fikri zikri) bo‘lak nimarsadin saqlanmoq va o‘zini zohiran va 
botinan Haq taologa topshirmoqtsur. Va agar Haq taoloning zikri va fikridin o‘zga 
nimarsani andisha qilsa, va dunsliq jihatdin muboh ishga shuru’ qilsa ro‘zasi botil 
bo‘lur. 
Va aytibdurlarkim, iftorda nima yerman deb kunduzi andisha qilsa, gunohqor 
bo‘lur. Bu vajqdankim, Haq taoloning va’da qilgan rizqiga qanoat qilmagan bo‘ladur. 
Bas, bu tariqada ro‘za tutmoq siddiqlar darajasidur, mundan ziyoda daraja yo‘qtur. 

---

Kimyoi saodat. Abu Homid G’azzoliy 
www.ziyouz.com кутубхонаси 
112
Ammo xoslar ro‘zasiki, hamma noshoyista ishlardan o‘zini to‘xtatmoqdur. 
Bilgilki, ro‘za olti holat birla tugal bo‘lur: Avval o‘zini Haq taolo yodidan o‘zga 
mashg‘ulotlardan saklag‘ay, alal xusus nafsning xohishi paydo bo‘lur nimarsalardai 
yiroq bo‘lg‘ay. 
Rasuli akram s.a.v. aytibdurlarki: «Ko‘zning nazari iblisning paykon 
(o‘q)laridan bir o‘qdurki, zahar birla sug‘orilgan kishi Haq taolodan qo‘rqib, bu 
nav’i ishlardan hazar qilsa, Haq taolo uning diliga iymon xil’atin (libosin) kiydirur».
Anas ibn Molik raziyyallohu anhu rasuli akram s.a.v.dan rivoyat qilur: «Besh nimarsa 
ro‘zani sindirur: g‘iybat qilmoq, yolg‘on so‘zlamoq, suxanchinlik qimyuq (gap taishmoq), 
yolg‘on ont ichmoq va shahvat nazari birla nomahramga qaramoq». 
Ikkinchi holat ulki, tilni bexuda so‘zlardan asramoq va Qur’on o‘qimoqg‘a 
mashg‘ul bo‘lg‘ay. Ortiqcha munozara xam behuda ishlar jumlasidandurki, 
ziyonkordur. Ammo g‘iybat qilmoq, yolg‘on so‘zlamak. ba’zi ulamolar nazdida 
avomning ro‘zasini botil qilur. Xabarda kelibdurkim. ikki xotin ro‘za tutub erdi, tashna 
va ochlikdin xalok bo‘lurga yetdilar. Rasuli akram s.a.v.din ijozat tiladilarki, ro‘zalarin 
sindurg‘aylar. 
Rasulloh s.a.v. bir kosa berdilar, buyurdilarkim, xar ikkisi muni ichiga qayt qilsun. 
Xotunlar kosaga qayt qildilar, ularning og‘zilaridan bir pora ivigan qon tushdi. 
Xaloyiq taajjubga qoldi. Rasuli akram s.a.v. aytdilarki, ikki xotun Haq taolo halol 
qilg‘on nimarsalardan o‘zlarini to‘xtatib, ro‘za tuttilar. Harom qilg‘on nimarsa bilan 
og‘iz ochtilar, g‘iybatga mashg‘ul bo‘ldilar. Og‘izlaridan tushgan qon, xalqning 
go‘shtidur (g‘iybatdir). 
Uchinchi holat quloqni noshoyista so‘zlardin saqlamoq. Har so‘zkim demakka 
xo‘b ermas, eshitmakka ham yaramas. 
Bas, ma’siyat (gunoh) g‘iybat, yolg‘on, mundan o‘zga ham, eshitguvchi va 
deguvchi gunohda sherikdur. 
To‘rtinchi holat ulki, qo‘l va oyoq hamma a’zolarini noshoyista ishlardam tiymasa, 
ul bemorning xoliga o‘xsharki, suvdan parxez qilg‘ay va zahar ichgayki, gunoh-
zahardur. 
Rasuli akram s.a.v. aytibdurlarki, aksar ro‘zador bo‘lurkim. tashnalik va 
ochlikdin o‘zga ularga hech nasiba bo‘lmas. 
Beshinchi holat ulki, iftorda harom va shubhalik taom yemagay. Va halol, xolisni 
xam ko‘p yemagay. Vaqtiki, kunduz qilur amallaridan bo‘shasa, kechaning tadorikini 
qilg‘ayki, ro‘zadan maqsad shahvat nafsoniyni kam qilmoqdur. 
Ko‘p yemak birla shaxvat ziyoda bo‘lur. Alalxusus, alvon turluk taom jam’ 
qilmag‘ay. To me’da xoli bo‘lmaguncha, dil sof bo‘lmas. Balki sunnat uldurki, 
kunduzi ko‘p uxlamagay, toki ochlikka ta’siri bo‘lmagay. Va kechalikda to‘la 
yemagay. Va namozi tarovihni o‘tamay, uxlamagay. 
Rasuli akram s.a.v. aytibdurlarki, Xudo taoloning nazdida haloldan bo‘lsa ham 
to‘ygan (qappaygan) qorindan ortiq dushmanroq hech dushman yo‘qdir. Bas, 
haromdan to‘lgan qorin egalarining holi nechuk bo‘lg‘usidir? 
Oltinchi holat ulki, iftordan keyin tutgan ro‘zasining maqbulligini talab qilgay. 
Va mardudliqdin (rad etilishidan) xavf va andisha qilgay. 
Hasan Basriy rahmatullohi alayhiyd (xayit) kuni qavmni ko‘rdiki. o‘yin va kulgiga 
mashg‘ul edilar. Shayx Hasan aytdiki, Xudo taolo mohi ramazondin maydon yasabdur, 
tokim bandalar maydonda qilg‘on amallarin o‘tkargaylar. Bas, ba’zilar amallarin 
o‘tkaribdur va ba’zilar keyin qolibdur. Taajjub qilurman ul kishilarga ishlarining haqiqati 
ma’lum bo‘lmay (turib) kulgaylar. Qasam Xudogaki, agar qilgan ishlarimiz yuzasyadan 
pardani ko‘tarsalar, amali maqbul bo‘lg‘onlar shodliqga mashg‘ul bo‘lur erdi. Va mardudlar anda 

---

Kimyoi saodat. Abu Homid G’azzoliy