www.ziyouz.com кутубхонаси
142
Hazrati rasuli alayhissalom miskinlarning (kulbalariga) mehmonga borur edilar.
Hasan bin Ali r.a. (otliq) o‘tub borurda darvishlarni ko‘rdilarki, non burdalarini o‘rtaga
qo‘yib, yeb o‘tiribdurlar. Darvishlar chaqirdilarkim, «Yo, farzandi rasululloh! Bizga
muvofaqat qilg‘aysiz». Hazrati imom Hasan r.a. darhol otdan tushib, ular birla non
yedilar va dedilarki, «Xudo taolo takabbur qilg‘uvchilarni do‘st tutmas».
Va taom yeb bo‘lg‘ondin keyin darveshlarga dedilarki, «Tongla mening uyimda
mehmon bo‘lg‘aysizlar». Ertasi kuni hazrati Hasan chin ixlos bilan taom tayyorlab,
darveshlar birla yedilar.
Ikkinchi odob ulki, agar bilsaki, mezbonning taomi shubhalidur va yo uyida
makruhroq iimarsa bordur, chunonchi, bisotxonadagi gilami ipakdan bo‘lsa va yo
kumush majmari (tutatqich) idishi bo‘lsa va yo tom shipida jonivorning surati bo‘lsa va
yo ul majlisda raqs va simo’ bo‘lsa va yo kimdir masxara qilsa va yo fahsh so‘zlar aytsa
va yo xotinlarni nazzora qilmoqg‘a hozir bo‘lsa, bu hamma ishlar mazmumdurki,
mundog‘ yerga bormagay. Shunga o‘xshash, agar mezbon mubtadi’ (bid’atchi) bo‘lsa,
yo fosiq va yo zolim bo‘lsa, maqsudi lof va takabburlik bo‘lsa, bu tariqa kishilarning
mehmondorchiligiga ham bormagay.
Agar borgandan keyin bu mazkur bo‘lg‘on makruhotlardan birini ko‘rib man’
qilolmasa, shu joydan ketmagi vojibdur.
Uchinchi odob ulki, kechalikda mehmon qilmoqga taklif qilsa yo‘l yiroq deb man’
qilmagay (ya’ni, borishi kerak). Balki bormoq qiyin bo‘lsa, bormag‘ay. Tavrotda
kelibdurkim, bir millik yerga borib, kasal ko‘ringlar va ikki milliq yerga janozaga
qatnashinglar. Uch millik yerga mehmondorliqqa chorlasa ijobat qilinglar. To‘rt millik
yerga borib, birodari mo‘‘minni ziyorat qilinglar.
To‘rtinchi odob ulki, agar ro‘zador bo‘lsa ham, mehmondorliqqa chaqirsa ijobat
qilg‘ay. Agar mezbonga og‘ir kelmasa bo‘yi xush va dilkash so‘zlarga qanoat qilib
o‘ltirgay. Agar taom yemaganidin ranjur bo‘lsa, nafl ro‘zasini ochsin, chunki mo‘‘min
odamnmng ko‘nglini shod qilg‘onning muzdi (savobi) nafl ro‘zadan chandon
ziyodadur.
Qazrati rasul alayhissalom mehmondorliqda ro‘za tutdim deb o‘tirg‘on kishig‘a inkor
qilib aytdilarki, «Birodaring sening uchun riyozat tortg‘ay va sen ro‘za tutdim
degaysen».
Beshinchi odob ulki, mehmondorliqqa faqat qorin to‘yg‘azmoq niyatida
bormag‘ay. (Suhbat uchun ham borish zarur). Hazrati rasul alayhissalomning
sunnatiga amal qilg‘ay.
Rasuli akram s.a.v. aytibdur: «Kim mehmondorliqqa chaqirganda uzrsiz rad etsa,
Xudo va uning rasuliga osiydur». Ushbu sababdan aytibdurlarki, ijobati da’vat
vojibdur va birodari mo‘‘minni izzat-ikrom qilmoq ham vojib bo‘lg‘ay.
Xabarda kelibdur: «Birov bandai mo‘‘minni izzat-ikrom qilsa, Xudo azza va
jallani izzatu ikrom qilg‘on bo‘lur». Va mo‘‘minlar ko‘nglini shod qilmog‘ niyatini
qilg‘ay.
Xabarda kelibdur: «Kimki, birodari mo‘‘minni shod qilsa, Xudo azza va jallani
xushnud qilg‘on bo‘lur». Va sohibi xona niyat qilg‘ayki, birodari mo‘‘minni ziyorat
qilmoq, Haq subhonahu va taologa qurbat (yaqinlik) jumlasidandur. Va g‘iybat
qilmoqdan va badxo‘yluq va takabburlik qilmoqdan to‘xtashni niyat qilg‘aysen.
Bas, bu olti niyatdurki, har biri o‘zgacha savobi bordur. Bu niyatlarni tutmoq qurbat
jumlasidandur. Bas, mazhab va millat ulug‘lari harakati va sukunatini dinu diyonatga
muvofiq qilmoq niyati birla yashabdurlar. Toki hech nafaslarini zoe qilmabdurlar.