Microsoft Word kimyoi saodat ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
75
(shunda) ma’rifat hosil qilur. Va bu tariqada bo‘lmoq juda qiyindur. 
Bas, hamma musulmonlarga oncha muhim va lozimdur, ani bayon qilurmanki, ul-
ahli sunna val jamoat e’tiqodlaridur. To har kishi bu e’tiqodni dilda barqaror 
qilibdur, ul e’tiqod dunyo va oxiratda tuxmi saodat bo‘lg‘usidur. 
Bilg‘ilki, sen maxluqsen (ya’ni Xoliqning yaratganisen), va seni xalq qilg‘uvchiborkim, 
hamma olamning yaratuvchisi Uldur. Va hamma mavjudot aning bandasidur. (Ul) Ahad, 
ya’ni birdurkim, ani zotida sherigi yo‘kdur. Va davomvordurki, vujudig‘a bidoyat 
(boshlaiishi) yo‘q. Va hamisha bo‘lg‘uvsidurki oxiriga nihoyat yo‘q. Va Haq taoloning 
vujudi azal va abadda vojibul vujuddir, yo‘klig‘ anga yo‘l topmas. Va (asli) Qoyimi biz-
zotdurkim, hech sababga ehtiyoj(i) bo‘lmas. Balki Haq taoloning qiyomi ( qoyim turishi) 
o‘z zoti birla, va hamma mavjudotning qiyomi Haq taoloning qudrati komilasi 
biladurkim, Qayyyumning ma’nisi ushbudur. Tanzihi (pokligi) zotidadur, ya’ni, Haq 
subhonahu taolo nuqson va zavOlta dalolat qiladig‘on sifatlardin pokdur. 
Haq taolo jism va javhar emasdur. Chunki, jism va javhar makonda bo‘lmakni taqozo 
qilur. Haq taolo makonda bo‘lmakdin munazzaxdur. Haq taolo araz emasdur, chunki 
araz jism va javharga tobe’dur. Va Haq taolo hech bir qolipga tushmas. 
Va hech nimarsa unga o‘xshamaski, (Haq taolo) suvratdan munazzaxdur, poqdur. 
Chun va chigunalik (nima va nima uchun? savollari) Unga to‘g‘ri kelmas. Va har 
nimarsaekim,xayol va xotirada kechadur, kamiyat va kayfiyat (mikdori va hol-ahvoli 
sifatlari)din xolidur, kamiyat va kayfiyat maxluqotning (ya’ni Holiq yaratgan 
mavjudotlarning) sifatlaridandur. Va Xudoi .taolo maxluqning sifatida ermasdur. 
Balki har narsaki (bordur) va ham xayol qilur, Haq taoloning maxluqidur. Cho‘ngluq 
(kattalik) va kichiklik miqdor anga yo‘l topmaskim, bular ham jismlar olamining 
sifatlaridur. Haq taolo jism emas va aning hech nimarsaga payvandi bo‘lmas. Va 
makonda bo‘lmas. 
Aslo joygir va joypazir ermasdurkim, har nimarsaiki, olam ichidadur, Arshning 
ostidadur. Va Arsh Haq Taolo qudrati komilasi ostidadur. Va Haq taolo Arshdin baland 
va oliydurki, bir jism yana biri ustida bo‘lg‘onga o‘xshash emasdur. Haq taolo jism 
ermaski, Arsh ham Haq taoloni ko‘targuvchi ermasdur. Balki Arshni ko‘taradurgon 
farishtalarni ko‘targuvchi Haq taoloning lutf va qudratidur. 
Bu kunda (ham) ul sifat birladurkim, Arshning yaratmasidin ilgari azalda ham 
ul sifatlar birla muttasif (sifatlangan) erdi. To abadda ham ushbu sifatlar bilan 
bo‘lg‘usidurki, tag‘yir va tabdil (o‘zgarishi va almashishi) Haq taoloning zotig‘a 
xos emas. 
Sifatning o‘zgarishi nuqsondurkim, Xudoliqg‘a yaramas. Bas, (musulmonlik) 
- bu Xudoi taoloni olamdagi hama mahluqot sifatlaridan pok deb tushunmoq joiz. 
Va oxiratda ham ushbu sifatlar bila ko‘rmoq chin haqiqatdur. Chunonchi, 
musulmonlar bu olamda Haq taoloni savol, javobsiz bilurlar, oxiratda ham 
sofdil, chin insonlar ko‘rgaylarkim oxiratdagi diydor bu olamdagi ko‘rishuv kabi 
emasdur. 
Haq subhonahu va taolo qodir, qudratlidur. Ya’ni Haq taoloning qudrati komilasiga 
hech mushabbih - o‘xshaguvchi yo‘qtur. Va hamma narsaga qodirdur. Tavonolig‘i 
(kuchi, qudrati) komildurkim, hech nuqson va ojizliq va za’iflik anga yo‘l topmas. 
Balki xoxlag‘onini qilg‘ondur. Va har nimarsani xoxlasa qilur. Yetti osmon va zamin va 
Arsh, Kursi va hamma mavjudot aning qudrat qabzasida musaxxardur. Va hammaning 
vujudi Haq taolodinkim, Xudoi taoloning qudratida hech yoriy (yordam) berguchi va 
sherigi yo‘qdur. Olimdur, ilmi qadimi birla har nimarsani va har nimarsani bilguchidur. 
Va ilmi hamma narsaga muhitdurkim, a’loi oliyyindin taxtus sarog‘acha aninga 
donishidan tashqari hech nimarsa yo‘qtur. Chunki hamma mavjudot aning ilmi qudrati 

---

Kimyoi saodat. Abu Homid G’azzoliy