Microsoft Word kimyoi saodat ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
76
bilan yaratilgandir. Balki biyobonlardagi qumlar donasi va daraxtlar bargi va muxtalif 
mavjudot, nafslar va ko‘ngillar aning yaratganlaridur. Va daryolar qatrasi va havo 
zarrasi Haq taoloning ilmi qadimida andog‘ ma’lum va makshuf (kashf etilgan)durki, 
osmonlar adadini o‘zidan o‘zga zot bilmas. 
Bizlarning xotiramizda ma’lum misllik har nimarsaki, olam arsasida (sahnida) mavjuddur 
hammasi Haq taoloning xohishi va irodasi birlandur. 
Va hech nimarsa oz, to‘la, katta, kichik, xayr u shar (yaxshi, yomon) toat va ma’siyat, 
kufr va imon, foyda va ziyon, ziyodat va nuqson, ranj va rohat, bemorlik va 
tandurustlik, g‘aniylik (boylik) va darveshlik faqatgina Haq taoloning taqdir va irodasi va 
qazosi hukmi bilan mavjud bo‘lg‘usidur. 
Va agar insu jin va shayotin (shaytonlar) va maloyika hamma olam xalqi jam’ bo‘lsalar, 
toki bir zarrani o‘rnidan qo‘zg‘atmoq yoki kam va ziyoda qilmoqni xohish qilsalar, Xudoi 
taoloning irodasi bo‘lmaguncha hamma ojiz erurlar. Har narsaki bordur va bo‘lg‘usidur, 
hammasi Haq taoloning takdiri va tadbiri bilan bo‘lg‘usidur. 
Sami’(eshituvchi, xabardor) va Basiyr(uzoqni ko‘ruvchi) Haq taolo hammani 
bilur. Chunonchi, hamma narsani bilguvchi, hamma ko‘rilur va eshitilur nimarsalarni 
ko‘rguvchi va eshitguvchidur. Andog‘ki, yirog‘ va yaqin Hudoyi taoloning eshitmagida 
barobardur. Qorong‘u va yorug‘ ham ul zotning ko‘rishi uchun birdir. Qorong‘u kechada 
murcha (chumoli)ning yurgan ayog‘ sharpasi, Haq taoloning eshitmagidan 
tashqari ermas. Va taxtus-sarodagi ( e r ostidagi) qurtning rangi aning nazarida uzoq 
emasdur.Va ko‘rmagiga ko‘z lozim emas, eshitmagiga quloq kerakmas. Yaratmoqqa 
asbob ham zarur emas. 
Haq taoloning sifati qadimiydur. Xudoi taoloning farmonini tutmoq xalqg‘a vojibdur. 
(Olloh) har nimarsaiki xabar beribdur, rostdur, va’da va va’idi (jazodan 
ogohlantirishi) haqdur. 
Farmoni va xabari, qavlu-kalomi, va’da va va’idi Haq taoloning kalomidur. Chunonchi, 
Haq taolo zinda( tirik) va dono va tavono va shunavo( ko‘ruvchi, eshituvchi)dur. Go‘yo -
so‘zlaguvchidurkim, Muso alayhisalomga bevosita so‘zladi. Haq taoloning so‘zlamagi kom va 
zabonlab va dahon birla ermasdur. Chunonchi Tangri odam ko‘nglidagi so‘zdan, harf va 
suratdan pokdir. Haq taoloning sifati kalomi budardin pok va munazzahroqdur. 
Tavrot va Injil va Zabur va Furqon (Qur’on)va hamma payg‘ambarlarga nozil 
bo‘lg‘on kitoblar-hammasi Haq taoloning kalomidur va Kalom Tangri sifatidur va 
hamma sifatlari qadimdur, hamisha bo‘lg‘usidur.Chunonchi Haq taoloning zoti 
vojibul-vujudi qadim erdi, Kalom sifati ham qadimdurkim, ko‘ngillarda yod 
oling‘uvchi va zabon birla o‘qilg‘uvchi va safhalarda bitilguchidur. 
Bas kalom nafsi qadim va g‘ayri maxluqdur. Qiroat qilmoq va yod olmoq va kitobat 
maxluqdur. Af’oli olam har nimarsaiki olam ichida mavjuddur, hammasi Haq taoloning 
maxluqidur. Har nimarsakim xalq qilibdur, andin xo‘broq suratda tasavvur qilmoq 
mumkin ermas. Va agar hamma oqillar jam’ bo‘lub olam mamlakatini yana bir suratda 
bo‘lmog‘ini va yo bir nimarsani kam qilmoq va ziyoda qilmoqni xohlasalar hargiz rost 
kelmas. Va olamni ushbu nizomdin yana bir (boshqa) suratda bo‘lmog‘i mumkin 
deyish-xatodurkim ani hikmat va maslahati siridin g‘ofillikdur. Buning misoli ko‘rning 
holig‘a o‘xsharkim bir saroyga kirgay, ul saroy ichida har mato’ va qumoshni (to‘qima 
mato’) o‘z joyida qo‘yg‘on bo‘lg‘aylar. Ul nobiyno (ko‘r) ko‘rmay ul mato’lar uzra 
qadamin qo‘yar.Va ayturkim, bu mato’larni bilmasdan, yo‘l ustida 
qo‘yibdurlar.Vaholanki ul mato’lar yo‘l ustida emasdur. Va lekin ko‘rning o‘zi yo‘lni 
ko‘rmas. 
Bas, Haq taolo har nimarsaikim, yaratibdur, adl va hikmat birla qilibdur, har 
mavjudni tamom kamol martabasida qilg‘ondur.Va agar mundin ziyoda kamol 

---

Kimyoi saodat. Abu Homid G’azzoliy