Iqlim - tuproq paydo qiluvchi omil. Iqlim havoning statistik ko‘p yillik rejimi bo‘lib, u
yoki bu xududning asosiy gegrafik tavsifidan biridir.Iqlim geologik vaqt nuqtai nazardan
o‘zgaruvchandir. Tuproq paydo bo‘lish jarayoni uni jadalligida iqlimning roli nixoyatda
kattadir. Ayrim omillar iqlimni tuproq paydo qiluvchi omillar orasida etakchi deb hisoblanadi.
Xar bir joylarning geografik xolati (kenglik, balandlik va x.k.) bilan bog‘liq. YA’ni tuproqlar
dengiz satxidan ko‘tarilgan sari iqlim o‘zgarib boradi.Atmosfyeraning yana bir muxim
komponentlaridan biri yog‘in sochin bo‘lib, u namlik manbaidir. YOg‘in miqdori hamma joy
da bir xil emas. YOg‘in miqdori ekvatorga qarab oshib boradi.
O‘rta Osiyo xududlarida atmosfyera yog‘inlarining miqdori notekis bo‘lib, bu tog‘
tizimlarining joylanishi, qiyaliklar ekspozitsiyasi va orografiyasining boshqa xususiyatlari bilan
bog‘liq.Saxro mintaqasida yillik yog‘in miqdori 100 mm dan kam bo‘lsa, tog‘larga
yaqinlashgan sari bu ko‘rsatgich oshib boradi va baland tog‘liklarda 1000 mm ni tashkil etadi.
Uch asosiy omil - shiddatli quyosh radiatsiyasi, atmosfyera sirkulyasiyasi va tog‘li relef
ta’sirida O‘zbekistonning katta qismida subtoropik, keskin kontinental iqlim ta’sirida ob
havoning yoz oylari ancha barqaror, qish oylari ancha o‘zgaruvchan kechishi, havo
xaroratining mavsumiy va kunlik bo‘lishi kuzatiladi.
O‘simlik va xayvonot olamining tuproq hosilbo‘lishiga ta’siri Bu omil boshqa omillarga
nisbatan eng muximlaridan biri hisoblanadi. chunki shu omil ta’sirida tog‘ jinslaridan tuproq
hosil bo‘ladi. O‘simliklar, tuproqda yashaydigan xayvonlar, mikroorganizmlar, tuproq paydo
bo‘lishida bevosita ishtirok etadilar. Va tuproq uchun bular ekologik muhit bo‘lib hisoblanadi.
Tuproq paydo bo‘lishida etakchi rolni, biosfyerada modda va enyergiyaning asosiy to‘plovchi
sifatida yuqori o‘simliklar o‘ynaydi.O‘simliklar qoplami haddan tashqari xilma xil bo‘lib, tabiiy
mintaqalar va regionlar bo‘yicha qonuniy ravishda taqsimlanadigan o‘simlik guruhlariga va
fitotsenozlarga bo‘linadi. O‘simliklarning har bir yirik guruhida, ular uchun xos bo‘lgan
ma’lum turdagi mikroorganizmlar bo‘ladi. Bu ikki hayot shakllari o‘rtasidagi o‘zaro aloqa
majmui
