Microsoft Word Materiallar Full Mənim gənclərə xüsusi
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
Yüklə 10,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
- HD 199478 IFRATNƏHƏNG ULDUZUNUN SPEKTRİNDƏ Hα və H
- OBTAINING AND INVESTIGATION LUMINESCENT PROPERTIES OF Ca x Ba 1-x Ga 2
|
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 61
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan ulduzun atmosferində yaranan digər H , HeI, NaI, CII, FeII və s. spektral xətləri müşahidə olunmuşdur. Maraqlı faktlardan biri də odur ki, spektrlərdə H α xəttinin profilinin müşahidə olunmadığı vaxtlarda H xətti qırmızı tərəfə sürüşmüş, lakin digər spektral xətlərdə hər hansı nəzərəçarpacaq dəyişkənliklər aşkar edilməmişdir.
xətti düz P Cyg, invers P Cyg və tam udulma profilləri formalarında müşahidə olunur. Digər tədqiqatçıların (A.Pasok və İ.Kolka) işlərindən məlum olmuşdur ki, HD225094 ulduzunun spektrlərində H xəttinin profilinin udulma və şüalanma komponentlərinin hər ikisi eyni zamanda zəifləmiş və qalıq intensivlikləri uyğun olaraq 0.94 və 1.06 olmuşdur. Lakin qalıq intensivliyinin göstərilən bu qiymətləri nəzərəalınmayacaq qədər kiçik deyil. Bu ifratnəhəng ulduza dair indiyədək nəşr olunmuş elmi məqalələrin təhlili göstərmişdir ki, onun spektral tədqiqinə az yer verilmişdir. Odur ki, HD225094 ifratnəhəng ulduzu spektral tədqiqatlar baxımından maraq doğurmuş və nəticədə 2013-cü ilin Sentyabrından etibarən ŞAR – da onun ilk dəfə olaraq müntəzəm spektral müşahidələrinə başlanmışdır. Nəticədə 2013-cü ilin Sentyabrından 2014-cü ilin Yanvarınadək həmin ulduzun 35 sayda yüksək keyfiyyətli spektrləri alınmışdır. Şəkil.1 (b)– dən göründüyü kimi, HD225094 ifratnəhəng ulduzunun 24.09, 03.10 və 29.10. 2013 – cü il tarixli spektrlərində H xətti - düz P Cyg, tam udulma profili və tam şüalanma profili formasında müşahidə olunmaqla güclü dəyişkən struktura malikdir. Şəkil.1 (b) – dən görünür ki, HD225094 ulduzunun 23-25.11.2013-cü il tarixlərində alınmış spektrlərində H xəttinin udulma və şüalanma komponentlərinin hər ikisi eyni zamanda yox olmuşdur.
Qeyd edək ki, HD225094 ulduzu spektrlərində də H xəttinin profili yox olan günlərdə H , HeI, CII, SII və digər xətlərin hamısı müşahidə olunur. Aparılmış müşahidələrin təhlili göstərir ki, bu unikal müşahidə faktları təkrarlanan hadisədir. II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 62
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan Güman edilir ki, HD198478 və HD225094 ulduzları atmosferlərində həmişə müşahidə edilmiş olan H α xəttinin profilinin yox olması, ifratnəhəng ulduzların atmosferlərinin qeyri-stasionarlığı və ya sferik simmetrik olmayan ulduz küləyinin təsiri nəticəsində baş verə bilər. Hesab olunur ki, müşahidəçidən əks tərəfə yönəlmiş maddə axını zamanı H α
uzunluqları üst-üstə düşərək bir-birilərini kompensə etmişlər. Maraqlı haldır ki, hər iki ulduz eyni B3Ia spektral sinfinə, eyni (17000±1000)K intervalda temperatura və təxminən eyni işıqlığa malikdir. Bu faktlar əsas verir ki, müxtəlif ulduzların spektrlərində H α xəttinin profilinin yox olması kimi müşahidə edilmiş belə effektin səbəblərini öyrənərkən həmin ulduzların temperaturlarına, işıqlığına və həm də kütləsinə xüsusi diqqət yetirilməlidir. Lakin bu hadisəyə ilk dəfə rast gəlindiyindən dəqiq izahı yoxdur. HD198478 və HD225094 ulduzları atmosferlərində baş verən belə qeyri-adi dəyişkənliklərin təkrarlanan və periodik olub-olmamasını və bu hadisə baş verərkən ulduzun parlaqlığının necə dəyişməsini müəyyən etmək üçün Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasında bu ulduzların ardıcıl sinxron (spektral və fotometrik) müşahidələri davam etdirilir.
AQAR MƏHLULUNDA GELƏMƏLƏGƏLMƏ PROSESLƏRININ SPEKTROFOTOMETRIK METODLA ÖYRƏNILMƏSI Eldar MƏSIMOV, A.R. İMAMƏLIYEV, Aynur ƏMRAHOVA Bakı Dövlət Universiteti Fizika Problemləri İnstitutu aynuramrahova@gmail.com AZƏRBAYCAN
Agar biopolimerinin suda məhlulunun işıqburaxma spektrinin temperatur və konsentrasiya asılılığı öyrənilmişdir. Qızma və soyuma rejimlərində aparılan ölçmələr digər fiziki xassələrdə olduğu kimi spektral xassələrdə də güclü istilik histerezis olduğunu göstərir. Alınan nəticələr göstərir ki, gelin fəza torunun yaranması, onun formalaşması ilə müqayisədə daha dar temperatur intervalinda baş verir. Histerezis əyriləri göstərir ki, polimer məhlulu soyuduqda gelin fəza torunun formalaşması üçün cavabdeh olan assosiatlaşma təxminən 40 o C-də baş verir. Geli qızdırarkən assosiatların dağılması isə 60 o
C-dən başlayır və geniş bir temperatur intervalını əhatə edir. Histerezislərin formasından o da görünür ki, həm geləmələgəlmə temperaturu, həm də gelin ərimə nöqtəsi konsentrasiya artdıqca artır, lakin bu artım ərimə nöqtəsi üçün daha güclüdür. Aqarın konsentrasiyası artdıqca məhluldakı hissəciklərin – assosiatların sayı da artır. Bu da assosiatlardan işığın səpilməsi nəticəsində gelin işıqburaxmasının aqarın konsentrasiyası artdıqca kəskin azalmasına səbəb olur. ƏDƏBİYYAT 1. Guenet J.M., Termoreversible Gelation of Polymers and Biopolymers, New York, Academic Press, 1992, 212 p. 2. Dea I.C.M., Industrial Polysacharides – Pure & Appl. Chemietry, 1987, v.61, No7, p.1315
AMEA Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası ismayilova_shafaq@rambler.ru AZƏRBAYCAN HD 199478 isti ifratnəhəngi IC 5076 dumanlığının mərkəzi ulduzudur. Spektral sinfi B8Iae və ulduz ölçüsü 5.69 m kimi
qiymətləndirilir. Bu ulduz digər B tip ifratnəhənglərdən bəzi spektral xüsusiyyətlərinə görə fərqlənir. Xüsusi ilə H α xəttinin emissya komponentində Be tipli ulduzlara xarakterik olan qoşa komponentli piklər müşahidə olunur, lakin fərqli cəhət odur ki, dəyişmənin miqyası kiçikdir və qısa müddətdə baş verir. Ulduzun H α xəttinin profilihəmişə emissiya kompanentində, H
xəttinin pofili isə həmişə absorbsiyada müşahidə olunur. II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 63
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan SPEKTRLƏRİN ALINMASI VƏ İŞLƏNMƏSİ Ulduzun müşahidələri 2011-ci ildə 02 iyul–06 oktyabr tarixləri intervalında ŞAR-ın 2-metrlik teleskopunun Kasseqren fokusunda eşelle-spektroqraf vasitəsilə aparılmışdır. İşıq qəbuledicisi kimi ölçüsü 530x580 piksel (1 piks=24x18 mik.) olan azotla soyudulan CCD-dən istifadə olunmuşdur. 94 günlük müşahidə periodunda 17 gecə ərzində λλ4700-6600 ÅÅ dalğa uzunluğu intervalında 34 CCD eşelle spektr alınmışdır. Alınmış spektrlərin işlənməsi DECH20 paket proqram qovluğu vasitəsilə yerinə yetirilmişdir . Spektrləri kosmik zərrəciklərdən təmizləmək üçün bir gecədə alınan iki ardıcıl spektr ortalaşdırılmışdır. CCD ilə alınmış spektrləri piksel şkalasından dalğa uzunluğu şkalasına keçirərkən gündüz göyünün spektrindən istifadə olunmuşdur. Yarana biləcək instrumental sürüşməni aradan qaldırmaq üçün dayaq kimi tellurik xətlər (bir neçə tərtibdə) götürülmüşdür. Spektral ayırdetmə R=15000 və ya dispersiya Hα yanında 0.23 Å/piksel təşkil edir, S/N~200-dür.Aldığımız spektrlərin ayırdetməsi profil strukturunu tədqiq etməyə imkan verir. HD199478 ulduzunun spektrində müqayisəli şəkildə Hα və H xətlərinin profil dəyişkənliklərinə baxılmışdır. Ulduzun spektrində bu xətlərinin şüa sürətləri, ekvivalent enləri, xəttin yarımenləri ölçülmüşdür.
(b) xətlərinin profilləri .
Spektrlərin təhlili göstərmişdir ki,HD199478 ulduzunun spektrində Hα xəttinin profili geniş, zəif intensivlikli (I/I 0 = 1.05)qanad emissyasından və ona əlavə olunmuş dəyişən mərkəzi emissyadan ibarətdir (±1300 km). Profillərdən də göründüyü kimi ardıcıl günlərdə alınmış spektrlərdə ciddi dəyişkənliklər müşahidə olunmur. Müşahidə periodu ərzində tək ensiz simmetrik mərkəzi emissiya, qırmızı tərəfə asimmetrik mürəkkəb quruluşlu emissiya, mərkəzi udulmalı qoşa pikli emissiya və dəyişən P Cyg - profillər müşahidə olunmuşdur, qanad emissyasında ciddi dəyişkənlik müşahidə olunmayıb. H xəttininprofillərində də dəyişkənliklər müşahidə olunur.Hα-daP Cyg profil yaranan günlərdə H xətti bənövşəyi tərəfə genişlənir. Qoşa pikli pofil (mərkəzi udulmalı) müşahidə olunan spektrlərdə H xəttinin profili hər iki - həm bənövşəyi həm də qırmızı tərəfə genişlənir. Beləliklə H xətinin dəyişməsi göstərir ki, HD199478 ulduzunun atmosferinin dərin qatlarında mürəkkəb fiziki prosseslər baş verir. Hα xəttində P Cyg tipli profillərin yaranmasını və bu zaman H xəttinin bənövşəyi tərəfə genişlənməsini dərin fotosfer qatından maddə atılması ilə izah etmək olar. Hα xəttində tək ensiz simmetrik mərkəzi emissiya müşahidə olunan halda H xətti simmetrik ensiz (FWHM = 2.80 Å) profil, Hα xətti mərkəzi udulmalı qoşa pikli emissiya göstərən hallardda isə H xəttinin profili genişlənir və yarım eni FWHM = 3.35÷ 4.04Å olur. Hα xəttində P Cyg tipli profil yaranan günlərdə isə H xəttinin profili bənövşəyi tərəfə genişlənir və yarım eni FWHM = 4.36 ÷ 4.85Å qiymətinə çatır. Dəyişkənlik digər parametrlərdə də özünü göstərmişdir. Hα xəttində P Cyg tipli profil yaranan günlərdə H xəttinin ekvivalent eni təxminən 1.5 dəfə artır (W λ = 1.43 Å ), tam şüalanma komponenti olarkən isə ekvivalent en azalaraq əvvəlki qiymətinə yaxınlaşır (W λ = 0.87 Å). Eyni hal özünü şüa sürətində də göstərir. P Cyg tipli profildən əvvəl Vr= -30 km/s, P Cyg profil yaranan halda Vr= -74.63 km/s göstərir, P Cyg profili tam şüalanma komponentinə çevrilərkən isə V r = -27.22 km/s olur.Müşahidə olunanP Cyg tipli profillərə görə örtüyün genişlənmə sürəti 260-330 km/s göstərir. Hα və H xətlərinin şüa sürətlərinin dəyişmə xarakteri eyni olub, əks fazalardadır.Hα və Hxətlərininekvivalent enləridəyişmə xarakteri eyni olub, əks fazalardadır.
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 64
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan OBTAINING AND INVESTIGATION LUMINESCENT PROPERTIES OF Ca x Ba 1-x Ga 2 S 4 : Eu, Ce SOLID SOLUTIONS Tural NAGHIYEV Institute of Physics of Azerbaijan National Academy of Sicences tural@nagiyev.net AZƏRBAYCAN
Thiogallates type BaGa 2 S 4 and CaGa 2 S 4 , activated earth ions widely investigated since the 70s until to this day [1]. Due to the interesting optical and luminescent properties, they are widely used in various fields of science and technology. Due to the interesting optical and luminescent properties, they are widely used in various areas of science and technology, in particular, in a display device, energy saving light sources [2]. Recently, conducted investigation of the properties of the mixed compounds MGa 2 S
- M'Ga 2 S 4 (M and M '= Ca, Sr, Ba - alkaline earth elements) doped with rare earth elements [3]. In ternary systems MGa 2 S 4 -M'Ga
2 S 4 produced isovalent solid solutions of varying lengths from continuous to limited with a large difference in the ionic radii (0.99 ÷ 1.35Å) divalent cations. In this work as the objects of the investigation alloyed Eu 2+
3+ compounds, in the system CaGa 2 S
-BaGa 2 S 4 . The aim of this research is to obtain and investigation structural and luminescent properties of Сa x Вa 1-x Ga 2 S 4 : Eu, Ce (0,1≤х≤0,9) crystals, having unlimited isomorphous substitution of alkaline earth cations to determine the possibility of using them as phosphors for display devices, high-brightness white LEDs.
Сa x Вa 1-x Ga 2 S 4 : Eu, Ce (0,1≤х≤0,9) solid solutions were obtained by solid state reaction from the BaS, CaS, Ga 2 S 3 binary comounds taken in stoichiometric ratios. Synthesis was carried out in quartz ampoules evacuated to 10 -4 Torr in single-temperature furnace at 1000 0 S for 1 h. After synthesis, the resulting compounds exposed annealing for 4h. at 800 0 S.
Alloying of rare-earth ions Eu 2+ , Ce 3+ carried out by addition into the charge of synthesized solid solutions in the form of EuF 3
3 . Investigations were carried out on installations HR-460 spectrometer. The sources of excitation photoluminescence (PL) is a continuous helium-cadmium laser (λ ext
= 325 nm), LED (λ ext
= 367 nm) and xenon lamp. We were investigated photoluminescence spectra (from 10K to 300K temperature range) and photoluminescence excitation, intensity dependencies, the half-width of the PL bands on the composition x and temperature specified for Ca x Ba 1-x
Ga 2 S 4 : Eu
2+ and Ce
3+ (x = 0,1 ÷ 0,9), activation energy of thermal quenching, Stokes shift, Juan – Rice factor. Literature 1. Peters T., Baglio J. Luminescence and Structural Properties of Thiogallate Ce 3+ and Eu
2+ activated Phosphors //J. Electrochem. Soc. 1972, v. 119,No 2, p.230-236 2. Sun S-S. and Tuenge R.T., Kane J. and Ling. M. Electroluminescence and Phototluminescece of Cerium_Activated Alkline Earth Thiogallate Thin films and Devices. // J. Electrochem. Soc., 1994, Vol. 141, 10, p.2877-2883. 3. Ki-Young Ko, Young-Duk Huh, and Young Rag Do .Cathodoluminescence and Longevity Properties of Potential Sr 1-x M
Ga 2
4 :Eu
(M = Ba or Ca) Green Phosphors for Field Emission DisplaysBull. KoreanChem. Soc. 29 (2008) 822 – 826.
МОЛЕКУЛЯРНОЕ МОДЕЛИРОВАНИЕ КОНФОРМАЦИОННОГО ПОВЕДЕНИЯ МОЛЕКУЛЫ ГЕМОКИНИНА1 МЫШИ Улькер АГАЕВА Бакинский Государственный Университет eminzade_u@rambler.ru АЗЕРБАЙДЖАН
В настоящей работе представлены результаты исследования конформационных особенностей молекулы гемокинина-1 мыши (mHK-1) методом молекулярной механики. Гемокинин-1 мыши является продуктом сравнительно недавно клонированного препротахикининового гена, выделенного у крысы (ТАС-4). Гемокинин1 состоит из 11 остатков с аминокислотной последовательностью:Arg 1 -Ser 2 -Arg
3 -Thr
4 -Arg
5 -Gln
6 -Phe
7 -Tyr
8 -Gly
9 -Leu
10 - Met 11 NH 2 [1-3] . . По своему структурному строению и функциональным свойствам гемокинин-1 (mHK-1) относится к семейству тахикининов. Тахикинины обладают широким спектром физиологической активности: сокращение гладкой мускулатуры кишечника, бронхов, зрачков глаз, активация поведенческих и гормональных процессов, высвобождение других активных веществ и перенос болевых ощущений. Было также определено, что
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 65
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan гемокинин-1мыши обладает кардиоваскулярным действием [4]. и оказывает обезболивающeе воздействие [4-6]. Известно, что гемокинин 1 мыши также как и все тахикинины в той или иной мере может взаимодействовать с тремя различными типами тахикининовых рецепторов NK 1 , NK
2 и NK
3 , но является селективным агонистом NK 1
Исследование конформационных особенностей молекулы гемокинина-1 мыши проводилось методом молекулярной механики на основе поэтапного подхода. При расчете учитывались невалентные и электростатические взаимодействия, водородные связи и торсионные вклады. Полярность среды была учтена путем введения определенной величины диэлектрической постоянной растворителя ( ). Геометрия аминокислот и система идентификаторов конформаций были взяты из работы [7]. Для учета среды, имитирующей мембранное окружение величина диэлектрической проницаемости бралась равной 4, а энергия водородных связей и электростатических взаимодействий оценивались в полной мере. Длины связей и валентные углы пептидной группы и боковых цепей, а также торсионные потенциалы и величины барьеров вращения соответствуют значениям, предложенным Момани и др. Использованная в данном исследовании классификация пептидных структур и потенциальные функции расчетной схемы полуэмпирического конформационного анализа и их параметризация описана в работе [7]. Поиск минимумов потенциальной энергии осуществлялся методом сопряженных градиентов [8]. Отсчет двугранных углов вращения , , и i проведен согласно общепринятой номенклатуре IUPAC-IUB [9]. Результаты исследования показали, что N-концевая пентапептидная последовательность пептида Arg 1 -Ser 2 - Arg 3 -Thr
4 -Arg
5 является относительно подвижным участком и способным образовывать различные бета-изгибы, несмотря на наличие в цепи трех положительно заряженных остатков аргинина. Исследование конформационных особенностей биологически активного С-концевого октапептида гемокинина-1: Thr 4 -Arg
5 -Gln
6 -Phe
7 -Tyr
8 -Gly
9 -Leu
10 - Met 11 NH 2 проводилось на основе стабильных конформаций перекрывающихся по двум остаткам тетрапептида Thr
4 -Phe
7 и С-концевого пентапептида Phe 7 - Met
11 NH 2 . Расчет показал, что для октапептида энергетически предпочтительными оказались -спиральные конформации и все низкоэнергетические конформации формируют -спираль на С-концевом пентапептиде молекулы. Иными словами, чем длинее -спираль на С-конце пептида, тем стабильнее структура октапептида. Сопоставление низкоэнергетических конформаций С-концевого пентапептида и С-концевого октапептида обнаруживает некоторую преемственность энергетически предпочтительных структур. В обоих случаях предпочтение отдается структурам, ведущим к удлинению -спирали. Результаты конформационного анализа всей молекулы гемокинина-1 выявили ограниченный набор его низкоэнергетических структур. Как оказалось в свободном состоянии оптимальные конформации молекулы пептида отдают предпочтение формированию -спирали на С-конце. Данное исследование выявило степень конформационной подвижности молекулы гемокинина-1 мыши. Как видно в результате расчетов были определены похожие энергетически предпочтительные области величин двугранных углов и одинаковое взаимное расположение остатков в низкоэнергетических конформацияхгемокинина-1. Проведённое исследование показало, что этот пептид в условиях полярной среды не реализует одно единственное пространственное строение, а формирует ограниченный набор низкоэнергетических конформаций с относительно жёстким С-концевым участком и лабильным N-концом. Как показали расчеты в условиях, имитирующих мембранное окружение, возникает заметная дифференциация структур с еще большим энергетическим разрывом в пользу полностью альфа-спиральной конформации. Согласно биологическим тестам, именно С-концевые фрагменты гемокинина-1 мыши являются ответственными за связывание с рецепторами. Для изучения структурно-функциональных взаимосвязей этой молекулы, знание ее конформационного поведения в различных средах совершенно необходимо, но, тем не менее, только этих данных для установления конкретной зависимости между пространственным строением молекулы и взаимодействием с одним типом рецепторов явно не достаточно. Однако получена полезная информация о наиболее подвижных участках молекулы, которая, по всей видимости, может обеспечивать стереокомплементарность взаимодействующих поверхностей пептида и рецептора. Данное исследование пространственной организации молекулы гемокинина-1 мыши позволит более целенаправленно обсудить перспективы создания новых синтетических аналогов исследуемого пептида, пригодных для фармакологического использования. Yüklə 10,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|