Microsoft Word Materiallar Full

“BEOVULF” və “KİTABİ-DƏDƏ QORQUD” DASTANLARINDA FOLKLOR ƏNƏNƏLƏRİ 

 

Anar SƏLİMOV 

Qafqaz Universiteti 

[e-mail] 

 

Anqlo-saksonların təxminən 1010-cu ildə yeganə  əlyazması, Britaniya muzeyində qorunub saxlanılan “Beovulf” 

dastanının müasir ingilis dilinə  təxminən 70 mükəmməl tərcüməsi (Aleksandr Miçelin 2001-ci ildə Penguin Books 

nəşriyyatında (Londonda) çap etdirdiyi nəşri əsas mənbə kimi istifadə edilmişdir), dünyanın 22 dilinə (son hesablamalara 

görə bu epik dastan 8 dəfə yapon dilinə  tərcümə edilmişdir) tərcümə olunaraq oxucuların mühakiməsinə verilmişdir. 

“Beovulf” dastanını müasir ingilis dilinə  tərcümə edən  şairlərdən Uilyam Morris, Edvin Morqan, Şeyməs Heney və 

başqaları bu tərcümələrlə müasir ingilis poeziyasına anqlo-sakson poeziyasının güclü təsirini ərməğan gətirmişlər. 

Hətta belə söyləyirlər ki, Vilyam Şekspirin “Hamlet” faciəsindən daha çox “Beovulf” dastanından mükəmməl yazılar 

yazılmışdır. “Orta əsrlər Danimarkasında hadisələrin baş verdiyini təsvir edən bu əsərlərdən pyesin (Vilyam Şekspirin 

“Hamlet” pyesinin) daha çox məşhur olduğunu söyləmək mümkündür” (Aleksandr Miçel). 

“Beovulf” dastanının 41 misrasının 1705-ci ildə transkripsiyası hazırlanmış, 1807-ci ildə isə daha 41 misrası  Şaron 

Turnerin “Anqlo-saksonların tarixi” (History of the Anglo-Saxons) kitabının ikinci nəşrinə daxil edilmişdir. Dastanın mətni 

ilk dəfə islandiyalı Torketin tərəfindən 1815-ci ildə Kopenhagendə latın dilinə edilmiş tərcüməsi ilə nəşr olunmuşdur. 1820-

ci ildə isə  şair Qruntviq dastanı daniya dilinə  tərcümə etmişdir. 1833-cü ildə  şair Alfred Tennisonun dostu C.M.Kembl 

“Beovulf”un ilk mükəmməl ingilis nəşrini, 1835-37-ci illərdə isə ingilis dilinə tərcüməsini hazırlamışdır. 

“Beovulf” dastanında təqdim olunan adlar bir qayda olaraq iki elementdən ibarətdir və bumürəkkəb adların heç bir 

məna vermədiyini qeyd edən dastanın müasir ingilis dilinə  tərcüməçisi Aleksandr Miçel nədənsə  həmin adların 

mənalandırılmasına cəhd etmişdir. Onun fikrincə: 

Beovulfun atası Ecesounun adına diqqət yetirək: 

Edge (“Sword”) + Theowa (“Servant”) = Servant of the Sword. 

Aleksandr Miçel yazır: “Beowulf (or Biowulf as his name is spelt in the second half of the manuscript) is a name 

perhaps derived from Be + Wolf large wild animal to do with bees” [1, s.XXVI]. 

---