Microsoft Word mm cavab az imtahan docx

Dezaktivasiya vəsaitləri və məhlulları.
Məlumdur ki, yerüstü nüvə partlayışı zamanı əmələ gəlmiş radioaktiv toz əsasən 
aktiv olmayan daşıyıcıdan - üzərində radioaktiv izotoplar toplanmış toz - torpaqdan 
ibarətdir. Həmin izotopları daşıyıcının üzərindən yuyaraq və ya dezaktivasiya 
vasitələri ilə təmizləmək (kənarlaşdırmaq) çətindir. Buna görə zəhərlənmiş 
obyektlərin dezaktivasiyanın tamlığı daşıyıcının hissəciklərinin zəhərlənmiş 
obyektlərlə əlaqəsindən asılıdır və dezaktivasiya mümkün qədər çox obyektin 
üzərindən daşıyıcının uzaqlaşdırılmasdan ibarətdir.. 
Radioaktiv çirklənmənin dezaktivasiya vasitələri ilə obyektin üzərindən 
təmizləmək (kənarlaşdırmaq) üsulları müxtəlifdir. Üsulların seçilməsi deqazasiya 
olunan obyektin xarakterindən, hazırlanmış materialdan, deqazasiya aparılan 
şə
raitdən və tələb olunan vasitələrdən asılıdır.
Həmin üsullar xalq təsərrufatı və kommunal - məişət sahələrində adi 
çirklənmələrin təmizlənməsində istifadə olunan təmizləmə vasitələrinin bəzi fiziki 
- kimyəvi proseslərinə əsaslanır.
42. Deqazasiya üsulları və onların xarakteristikası 
Deqazasiya kimyəvi, fiziki-kimyəvi və fiziki üsullarla aparıla bilər. 

---

Deqazasiyanın kimyəvi üsulu deqazasiya maddələrinin zəhərlənmiş obyektlərin 
üzərindəki zəhərləyici maddələrlə kimyəvi əlaqələrə qoşulmasına əsaslanır.
Nəticədə qeyri-toksik birləşmələr əmələ gəlir 
Deqazasiyanın bu üsulu zəhərlənmiş yerlərin deqazasiya məhlulları 
(suspenziya), yaxud DTS QK (xlorlu əhəng) suslu sıyığı ilə təmizlənməsi 
vasitəsilə əldə edilir. 
Bu üsulla deqazasiya zamanı xüsusi maşınların deqazasiya maddələrində 
isladılmış fırçalarından, əskilərdən və s. istifadə olunur. Zəhərlənmiş qurğuların 
xüsusən də ağac, dəri, toxuma əşyaları yuxarıdan aşağıya doğru istiqamətdə silib 
təmizləyirlər. 
Zəhərləyici maddənin növü müəyyən edilməmişsə, zəhərlənmiş obyektləri 
ə
vvəlcədən 1-№-li deqazasiya məhlulu ilə təmizləyir, sonra isə 2-aş (2-bş) №-li 
deqazasiya məhlulundan istifadə edirlər. 
Zəhərləyici maddənin növü müəyyən edilibsə, bu zaman iprit, V-qazı tipli 
zəhərləyici maddələri - 1-№-li deqazasiya məhlulundan, zoman tipli ZM-lə 
zəhərlənmədən 2-aş (2-bş) №-li deqazasiya məhlulundan istifadə olunmaqla 
deqazasiya edirlər.
1-№-li deqazasiya məhlulundan istifadə edildikdə reaksiyanın turşulu məhlulları və 
bu məhlulların artıcı metal səthlərin güclü korroziyasına səbəb olur. Məhz buna 
görə bu məhluldan istifadə zamanı təmizlənmiş metal səthlər 2-aş №-li deqazasiya 
məhlulu ilə silinməli, sonra təmizlənib yağlanmalıdır. 
1-№-li və 2-aş №-li məhlullar boyaq örtüklərini dağıdır. 2-aş №-li məhlul bundan 
ə
lavə, alüminium səthlərə də həmin cür təsir göstərir.
V-qaz və ipritlə zəhərlənmiş qurğu, texnika və avadanlıqları texniki vasitələrin 
köməyilə DTS QK suspenziyaları ilə deqazasiya etmək olar. 
DTS QK suspenziyası DK-4 komplekti vasitəsilə də tədbiq edilərkən suspenziya 
avtomobilin mühərrikində işlənilmiş qazların tərkibindəki karbon qazının hesabına 
turşulaşır. Nəticədə onun oksidləşdirici qabiliyyəti artır, reaksiya daha tez və 
dolğun keçir. 
Deqazasiyanın fiziki-kimyəvi üsulu. Bu üsul yuyucu məhlullar yaxud 
həlledicilər vasitəsilə zəhərlənmiş səthdən ZM-in yuyulmasına əsaslanır. 
Deqazasiyanın effektliliyinə görə, xüsusən də ZM-i qatı resepturalarının 
deqazasiyası zamanı, yuyucu məhlullar deqazasiya məhlullarına nisbətən zəifdir. 
Amma yuyucu məhlulların istifadəsində də obyektlərin ilkin zəhərlənmə dərəcəsi 
10-100 dəfə azalır, bəzən tam təmizlənir.
Həlledicilərdə deqazasiya ZM zəhərsizləşdirilmir, amma həll olunub 
həlledicilərlə birlikdə zəhərlənmiş səthdən xaric olunur. Həlledicilərdən benzin, ağ 
neft, dizel yanacağı, dixloretan, spirt daha çox işlədilir. Dixloretan zəhərlidir və 
onu qapalı yerlərdə işlətmək olmaz. 
Deqazasiyanın fiziki üsulu yüksək temperaturlu qaz axının təsiri şəraitində 
zəhərlənmiş səthlərdən ZM-in buxarlanması və qismən parçalanmasına əsaslanır. 
Bu üsul istilik maşınları vasitəsilə aparılır.