“Xosrov və Şirin” Bu əsər 6500 beyt olub müsəddəs bəhrində yazılmış, Toğrul İbn Arslan Səlinqi və
Atabəy Şəmsəddin Məhəmməd Cahan pəhləvan ibn Eldəgiz, Qızıl Arslan ibn Eldəgiz
üçün başlanıb və Toğrul Qızıl Arslan xatirinə sona çatır. Bu əsər eşq macərası olsa da,
yenə hikmətlərlə əlaqəlidir. Buna görə də Nizamiyə hətta kənd də bağışlamışdır və
«Xosrov və Şirin» tezliklə dillər əzbəri olmuşdur. Bu mənzumə Firdovsi «Şahnamə»sinə
oxşayışı ilə diqqəti cəlb edir.
“Leyli və Məcnun” Bu məsnəvi 4130 beytdən ibarət olub musəddəs bəhrində yazılmışdır. Bu əsər
Şirvanşah Cəlaləddin Əbu Müzəffər Axistan ibn Mənuçehrə həsr edilmişdir. Bu dastan
Qeysin və Leylinin eşqinə həsr edilmişdir ki, onların hər ikisi Bəni Amir qəbiləsindən
128
olmuşlar. Bu dastan ərəb şifahi xalq ədəbiyyatında olsa da zəmanəsinin hökmdarı
Mənuçehrin xahişi ilə Nizami onu nəzmlə yenidən yazmalı olur. Bu məsnəvi Nizaminin
sayəsində daha da məşhurlaşır.
