Microsoft Word mulki huquq doc

§ 2. Əqdlərin hüquqi təsnifi 

1. Əqdlərin növləri 

Mülki-hüquqi əqdlər son dərəcə müxtəlif olub, bir neçə növə bölünür. Qüvvədə olan mülki qanunvericilik 

onların ayrı-ayrı növlərini tənzimləyir. Bu növlərdən hər biri spesifik xüsusiyyətlərə malikdir.  

Qüvvədə  olan  qanunvericilik,  sivilistika  doktrinası  (mülki  hüquq  elmi)  əqdlərin  hüquqi  təsnifini  verir.  Bu 

təsnifin həm nəzəri, həm də praktiki əhəmiyyəti vardır. Belə ki, o, əqdlərin ayrı-ayrı növlərinin hüquqi xüsusiy-

yətlərini ayırmağa və fərqləndirməyə, onların təyinatını, mahiyyətini və tətbiq sferasını düzgün olaraq müəy-

yənləşdirməyə imkan verir. Əqdlərin təsnifinin köməyi və vasitəsi ilə biz onların ayrı-ayrı kateqoriyalarının hü-

quqi spesifikasına (spesifik xüsusiyyətinə, özünəxas cəhətinə ) bələd oluruq. 

Ə

qdlər müxtəlif əsas və meyarlara görə növlərə bölünür. Bu cür əsas və meyarlara aiddir: əqddə iştirak edən 

tərəflərin sayı; tərəflərin hüquq və vəzifələrinin əmələ gəlməsi anı; əqdin əvəzli-əvəzsiz olması və s. 

Bu əsas və meyarlar əqdlərin təsnifinin verilməsinə və onların qəti olaraq müəyyən sistemdə yerləşdirilməsi-

nə imkan yaradır. Mülki dövriyyə iştirakçıları arasında müxtəlif və çoxsaylı əqdlər bağlanmasını nəzərə alsaq, 

onların lazımınja sistemləşdirilməsi vacib əhəmiyyət kəsb edir. 

Ə

qdlərin  elmi  cəhətdən  əsaslandırılmış  sistemi  ilk  növbədə,  onların  lazımi  qaydada  hüquqi  tənzimlənməsi 

üçün  əhəmiyyətlidir.  Əqdlərin  sisteminin  həm  də  eyni  zamanda  hüquqtətbiqetmə  fəaliyyəti  üçün  əhəmiyyəti 

vardır. O, əqdin bir növünün digərindən fərqləndirilməsinə və ayrılmasına, onlara münasib (uyğun gələn) hüquq 

normalarının tətbiq edilməsinə imkan verir. Əqdlərin elmi cəhətdən əsaslandırılmış sistemi həm də əqd institu-

tunun öyrənilməsini xeyli dərəcədə asanlaşdırır. Bu sistemin əsasında isə müxtəlif təsnifat meyarları durur ki, 

həmin meyarlar bir-biri ilə ziddiyyət təşkil etmir. Əksinə, onlar bir-birini tamamlayaraq əqd kimi mürəkkəb mə-

sələnin tam öyrənilməsi və dərindən başa düşülməsi məqsədinə xidmət edir.