Microsoft Word qurani-kerim-de-qida-kinci-n-r-2015. doc

Y e d d i n c i   ş ə r t .   Qəbul  olunmuş  qida 

insanda  doyma  hissi  yaratmalıdır.  Bu  qidanın  zəngin 

tərkibə  malik  olmasından  asılıdır.  Lakin  bəzən  insan 

lazımi qədər qida qəbul etməsinə baxmayaraq doymaq 

bilmir.  Bu,  əsasən  zülal  və  yağla  kasıb  olan  xörəklə 

qidalandıqda,  eləcə  də  tələsik  yedikdə  müşahidə 

olunur.  Ona  görə  qəbul  edilən  qida  aramla  yeyilməli, 

yaxşı çeynənməlidir. 

Qida  qəbulu  səhər  yeməyində  30-35  dəq,  nahar 

yeməyində  45-50  dəq,  şam  yeməyində  35-40  dəq 

müddətində başa çatmalıdır. Qəlyanaltı və quru (ikinci) 

xörəklər  yeyildikdə  arabir  mineral  su,  spirtsiz  içki, 

meyvə  şirəsi  və  kəmşirin  şərbət  içilməlidir.  Uzun 

 

370

müddət  süfrə  arxasında  oturmaq,  3-4  saat  müddətində 

aramsız qida qəbulu orqanizm üçün ziyandır. 

Yapon 

alimlərinin 

apardıqları 

tədqiqatlar 

nəticəsində  müəyyən  edilmişdir  ki,  uzunömürlülüyün 

və sağlamlığın əsas sirri aşağıdakılardan ibarətdir: 

1. Gündəlik qidada daha çox təzə tərəvəzin olması 

və onların çiy şəkildə qəbulu. Daha çox yerkökü, kahı 

və göyərti tərəvəzləri yemək məsləhət görülür. 

2. Yağlar orqanizm üçün lazımdır, lakin daha çox 

günəbaxan,  qarğıdalı  və  zeytun  yağı  yemək 

məsləhətdir. Çünki həmin  yağlarda polidoymamış  yağ 

turşuları  daha  çoxdur.  Inək  yağını  (kərə  yağını)  isə 

məhdud şəkildə,  çox az yemək lazımdır. Ət və pendir 

də çox az, minimum miqdarda yeyilməlidir. 

3. Hər gün səhər gimnastikası ilə məşğul olmaq və 

hər  gün  bir  neçə  saat  şəhər  kənarında,  eləcə  də  ağac, 

kol və ot çox olan parklarda gəzmək lazımdır. 

4.  Emosiyalara  uymamaq,  hər  xırda  şey  üçün 

hirslənməmək, həmişə  gülərüz olmaqla, fərəh hissi ilə 

yaşamaq  lazımdır.  Müəyyən  edilmişdir  ki,  insan 

kədərləndikdə,  orqanizmin  immun  sistemi  infeksion 

xəstəliklərə  qarşı  müqavimət  yaradan  hüceyrələri 

ə

mələ gətirmir. 

5.  Insan  normal  şəraitdə  və  müddətdə  yatmalıdır. 

Yuxu ürəyin ritmini nizamlayır, arterial təzyiqi azaldır, 

hormonal  ifrazat  sisteminin  fəaliyyətini  yaxşılaşdırır. 

Yaralar da yuxuda yaxşı sağalır. 

6. Yaşadığınız evin havasını tez-tez dəyişin, hətta 

bir az soyuqdan üşümək orqanizm üçün xeyirlidir. 

7.  Az  yeyin.  100  ildən  çox  yaşayan  insanlar 

həmişə az yemişlər, doymamış süfrədən qalxırlar. 

8.  Gülmək  vacibdir.  Insan  gülərkən  nəinki  üzün 

 

371

ə

zələləri,  hətta  qarın,  diafraqma  və  digər  əzələlər  də 

hərəkətə  gəlir,  toxumalardakı  oksigen  ehtiyatı 

təzələnir,  ağciyər  və  bronxların  fəaliyyəti  yaxşılaşır, 

nəfəs yolları təmizlənir. 

Göründüyü  kimi,  yapon  uzunömürlülüyündə  heç 

bir sirr və mürəkkəblik yoxdur. Bunu gündəlik həyatda 

yerinə  yetirmək  hər  adam  üçün  çox  asandır.  Lakin 

nəzərə almaq lazımdır ki, insan orqanizmi çox mürək-

kəb  bir  sistemdir.  Insan  orqanizmində  daima  müxtəlif 

proseslər  gedir.  Bu  proseslər  əsasən  yeyilən  qidanın 

tərkibi, onun həzmi və mənimsənilməsi ilə bağlıdır. 

Orqanizmdə qarşılıqlı asılılıq mövcuddur. Insan nə 

qədər  çox  yeyirsə,  bir  o  qədər  də  orqanizmdə  toksiki 

tullantılar  toplanır  və  bədənin  kütləsi  artır.  Bununla 

bərabər müxtəlif xəstəliklərə tutulmaq ehtimalı da artır. 

Nə  yemək  lazımdır  ki,  hər  hansı  xəstəliyin,  o 

cümlədən xərçəngin qarşısı alınsın: 

1.  Əsasən  təzə  meyvə-tərəvəz  yemək  lazımdır. 

Sutkalıq qida rasionunda onların miqdarı bütün qidanın 

70%-ə qədərini təşkil etməlidir. 

2.  Qidanı  ağızda  yaxşı  çeynəmək  lazımdır.  3  növ 

həzm  mövcuddur:  ağızın  tüpürcəyi  ilə,  mədədə  və 

bağırsaqda. Qida ağızda 30-36 dəfə, ət və balıq isə 46-

48  dəfə  çeynənməlidir.  Çeynənilən  qida  ağızda  qatı 

kisel vəziyyətində olmalıdır. 

3.  Qidanın  tərkibində  sellüloza  lazımi  qədər  ol-

malıdır. Bu zaman qida mədə-bağırsaq sistemində yax-

ş

ı hərəkət edir. Insulin və xolesterinin əmələ gəlməsini 

aşağı  salır,  şəkərin  yağa  çevrilməsinin  qarşısını  alır. 

Qida  ilə  hər  gün  2-5  q  sellüloza,  hemisellüloza  və 

pektin qəbul edilməlidir. 

4.  Qida  təbii  halda  C,  E  və  A  (beta  karotin) 

 

372

vitaminləri  və  mikroelementlərlə  –  kalsium,  kalium, 

dəmir, mis, selen, sink, yod və s. ilə zəngin olmalıdır. 

5.  Qida  insana  fərəh  və  sevinc  gətirməli,  orqa-

nizmə  xoş  təsir  göstərməli  və  insana  ağırlıq  vermə-

məlidir. 

6. Bir dəfəyə yeyilən qida az və çox olmamalıdır. 

Hər  bir  insanın  yumruğu  onun  ürəyinin  ölçüsüdür, 

ə

llərinizin  barmaqları  ilə  əmələ  gətirdiyiniz  çökək 

forma isə sizin mədənizin ölçüsüdür, onu çox da dartıb 

uzatmayın. 

7.  Yeməyi  həmişə  eyni  vaxtda  yemək  lazımdır. 

Ə

gər  iştahanız  olmasa  bir  vaxt  yeməyi  buraxa  bilər, 

ə

vəzində  təmiz  çiy  su  və  ya  C,  E  və  A  vitamini  ilə 

zəngin  olan  yarpaqların  dəmlənməsindən  alınan  suyu 

içmək  lazımdır.  Su  da  qida  maddəsidir.  Orqanizmin 

səmərəli  qidasını  9  əsas  maddə  təşkil  edir:  amintur-

ş

uları  (zülal  əmələ  gətirmək  üçün),  yağ  turşuları 

(yağlar  yox),  üzvi  karbohidratlar,  vitaminlər,  mineral 

duzlar, sellüloza, su, üzvi turşular və fermentlər. Bütün 

ə

rzaq malları içərisində yalnız meyvə və tərəvəzlərdə – 

günəbaxanda,  qozmeyvəlilərin  ləpəsində,  göyərtilərdə, 

kökü  yeyilən  bitkilərdə  və  dərman  bitkilərində  həmin 

doqquz əsas maddə vardır. 

8.  Yağın  artıq  miqdarı  orqanizmdə  yağ  əmələ 

gətirir.  Lakin  doymamış  yağ  turşuları  orqanizm  üçün 

vacibdir.  Bunlar  isə  bitki  yağlarında,  qoz  və  fındıqda, 

günəbaxanda və bitki toxumlarında vardır. 

9.  Karbohidratlar  əsas  enerji  mənbəyidir.  Lakin 

süni şəkər dişləri xarab edir, artıq miqdarı orqanizmdə 

yağa  çevrilir.  Karbohidratların  ən  yaxşı  mənbəyi  şirin 

meyvələr, göyərti və tərəvəzlərdir. 

Ingiltərədə həkim-tədqiqatçı Burnet hesab  edir ki, 

 

373

süd vəzilərinin xərçəngi, skleroz və ürək infarktı artıq 

miqdarda yağ, şəkər və şirniyyat yeməklə əlaqədardır. 

Yapon alimi professor Katsudzo Nişi qeyd edir ki, 

şə

kərin normadan artıq miqdarda qəbulu qanda şəkərlə 

spirt  arasındakı  bərabərliyi  pozur,  bizim  qlomusu

1

 

atroflaşdırır,  dişləri,  dayaq-hərəkətedici  aparatı  və 

tükləri korlayır. 

10.  Vitaminlər,  mineral  duzlar,  sellüloza  hər  gün 

daima  lazımdır.  Vitaminlər  enerji  vermir  və  qurucu 

material  deyildir,  lakin  onlar  orqanizmdə  gedən  bütün 

həyati  proseslərdə  iştirak  edirlər.  Bu  proses  mineral 

duzlara və sellülozaya da aiddir. 

11.  Əgər  siz  bişirilmiş,  qızardılmış  və  pörtülmüş 

qidanı  çox  sevirsinizsə,  onda  qidanı  düzgün  bişirmək 

lazımdır. Qidanı yalnız buxarda və  ya qızdırıcı şkafda 

(elektriklə  qızdırılan)  bişirmək  lazımdır.  Lakin  heç 

vaxt yaddan çıxarmayın ki, meyvə təzə və çiy halda, ya 

da  təzə  hazırlanmış  şirə  halında  yeyilməlidir  (qəbul 

edilməlidir).  Heç  vaxt  onları  bişirməyin.  Əgər 

bişirilmiş  bir  qida  məhsulu  yeyirsinizsə,  onu  çiy 

meyvə-tərəvəzlə qəbul edin. Nəzərə almaq lazımdır ki, 

çiy qida bişmişdən 3 dəfə çox olmalıdır. 

Tədqiqatlar göstərir ki, çox kasıblar və milyonerlər 

pis  qidalanır.  Birincilərin  gündəlik  qidasında  orqaniz-

min  böyüməsi,  bərpası,  müalicəsi  və  bağırsaqların  tə-

mizlənməsi üçün lazım komponentlər çatışmır. Milyo-

nerlərin  qidasında  isə  yağ,  zülal  və  karbohidratlar 

çoxluq təşkil etdiyindən maddələr mübadiləsi pozulur. 

Səmərəli qidalanma və tam dəyərli qida haqqında 

                                                 

1

 Гломус – екстремал, стресс вя йа садяжя хястялик щалында 

ганын щярякятини низама салан апаратдыр. 

 

374

aşağıdakıları bilmək vacibdir: 

1.  Insan üçün  yarayan  ən əlverişli qida –  «canlı», 

enerjili  və  təbii  meyvə,  tərəvəz,  göyərti,  qoz-fındıq, 

günəbaxan, yeyilən köklərdir. 

2.  Daha  az  yarayan  qida  (çətin  mənimsənilən, 

insan  fiziologiyasına  uyğun  olmayan)  –  bişirilmiş, 

süni, yağlı və ətli qidadır. 

3.  Insan  orqanizmi  üçün  həyat  enerjisinin  başlıca 

mənbəyi  zülal  və  yağ  deyil,  karbohidratdır.  Bu 

karbohidratın  əsas  mənbəyi  isə  meyvə,  tərəvəz,  quru 

meyvə,  bal,  qoz-fındıq,  günəbaxan,  göyərti,  yeyilən 

köklərdir. 

4.  Canlı  orqanizmdə  hər  şey  qarşılıqlı  çevrilir  və 

qarşılıqlı  əvəz  edilir:  karbohidratlardan  yağ  və  zülal 

ə

mələ  gəlir,  yağlardan  karbohidrat  və  s.  əmələ  gəlir. 

Ona görə də bitki mənşəli qida qəbul etməklə insan öz 

orqanizmini bütün lazımi maddələrlə təmin edə bilər. 

5.  Insan  orqanizmində  proteinlər  (zülallar) 

heyvanat zülallarından (ət, balıq, yumurta, pendir, süd) 

deyil, aminturşularından formalaşır. 

6.  Aminturşuları  yalnız  bitkilərin  tərkibində  olur. 

«Insan  heyvanat  mənşəli  qidasız  yaşaya  bilməz»  fikri 

çox  səhvdir.  Ot  yeyən  heyvanlar  (inək,  keçi,  qoyun, 

dovşan, quşlar) bəs haradan zülal sintez edirlər. 

7.  Insanların qidasında həmişə bütün əvəzedilməz 

aminturşuları  ilə  zəngin  məhsul  olmalıdır.  Bunlara 

kələm,  yerkökü,  xiyar,  pomidor,  badımcan,  kartof, 

bütün  qozmeyvəlilər,  günəbaxan  və  qabaq  toxumu, 

küncüt,  yerfındığı,  paxla  (soya),  paxlalılar  (əsasən 

sütül  yetişkənlikdə)  aiddir.  Bütün  bu  məhsullar 

orqanizmi  tam  dəyərli  zülalla  təmin  edir.  Lakin 

bunlardan qozmeyvəlilər, günəbaxan, paxlalılar zülalla 

 

375

yanaşı  yağla  da  zəngindir.  Baxmayaraq  ki,  bu  məh-

sullardakı  yağ doymamış  yağ turşuları ilə zəngin  yağ-

lardır,  onlar  qidanın  həzmini,  xüsusən  zülalların 

mənimsənilməsini  ləngidir.  Ona  görə  də  bu 

məhsullardan  gündə 100 q-dan çox  yeyilməməlidir və 

ə

sasən  tərkibi  mikroelementlər  və  vitaminlərlə  zəngin 

olan göyərti, şalğam,  yerkökü, kələm yarpağı, kahı ilə 

birlikdə yeyilməlidir. 

8.  Heyvani  zülalların  (ət,  balıq,  quş,  qaraciyər, 

böyrək,  süd,  pendir,  kəsmik)  həzm  olunması  və 

mənimsənilməsi  orqanizmdə  daha  çox  C  vitamini 

olmasını tələb edir. Odur ki, aşağıdakı qaydalara əməl 

olunmalıdır. 

 8.1.  Süd  və  kəsmik  istisna  olmaqla,  heyvanat 

məhsullarını həftədə 1-2 dəfə qəbul etmək lazımdır. 

8.2. Əti tərkibi C vitamini ilə zəngin olan salatlarla 

birlikdə yemək lazımdır. 

8.3.  Tərəvəzləri həmişə zülallı qidadan 3 dəfə çox 

yemək lazımdır. 

Yadda  saxlayın  ki,  C  vitamininə  gündəlik  tələbi 

ödəmək  üçün  2  ədəd  portağal,  1  ədəd  limon  və  1 

stəkan alma şirəsi içmək kifayətdir. 

9.  Turşudulmuş  süd  (qatıq,  kefir)  və  kəsmik  hər 

gün qəbul edilməlidir. Onları ayrıca və ya azacıq bitki 

yağı əlavə etməklə yemək olar. Turşudulmuş süd məh-

sullarının  pəhrizi  və  müalicəvi  əhəmiyyəti  də  vardır. 

Bu  məhsullardakı  süd  turşusu  mədə-bağırsaqda  olan 

çürüdücü mikroorqanizmləri məhv edir. 

10.  Mikroelementlər  və  vitaminlər  meyvə-tərə-

vəzin tərkibində, təbii halda daha yaxşı mənimsənilir. 

11. Bişirilmiş, qızardılmış və pörtülmüş tərəvəzlər 

də ət kimi orqanizmə ziyandır. Onlar turşuluğu artırır, 

 

376

mədədə  turşu-qələvi  tarazlığını  pozur  və  orqanizmdə 

xəstəlik  törədən  mikroorqanizmlərin  inkişaf  etməsinə 

kömək  edən  seliyin  əmələ  gəlməsinə  səbəb  olur. 

Bişmiş məhsulların tərkibində vitaminlər və mikroele-

mentlər,  fermentlər  olmadığından  insan  orqanizmini 

həyat  enerjisi  ilə  təmin  edə  bilməz.  Bütün  süni 

məhsullarda,  tibbi  preparatlarda  fermentlər  yoxdur. 

Fermentsiz isə həyat ola bilməz. 

12.  Dərmanları,  süni  preparatları,  sintetik  qida 

ə

lavələrini  yalnız  məcburi  hallarda  qida  rasionuna 

ə

lavə etmək olar. 

Beləliklə,  səmərəli  qidalanmada  son  illərin  elmi 

nəaliyyətlərinə  əsasən  yuxarıda  qeyd  edilən  şərtlərə 

ə

məl  olunarsa,  insan  özünü  həmişə  sağlam,  gümrah 

hiss  edər  və  iş  qabiliyyəti  artar.  Çünki  sağlam  və 

səmərəli qidalanma həyatın əsas amilidir. 

Azərbaycan  uzun  ömürlülər  diyarıdır.  Alimlər 

bunu  ilk  növbədə  əlverişli  iqlim  şəraiti,  xalqın  həyat 

tərzi  və  hər  şeydən  əvvəl  sağlam  və  zəngin  tərkibli 

qida məhsulları və səmərəli qidalanma ilə izah edirlər. 

Bütün  bunlar  insanın  həyat 

fəaliyyətinə,  iş 

qabiliyyətinə  müsbət  təsir  edən  və  ələlxüsus 

uzunömürlülüyü müəyyən edən amillərdir. 

 

 

 

377

SÖZ SONU 

 

Kitabda  qida  məhsulları  və  qidalanma  haqqında 

islami  dəyərlərdən,  “Qurani-Kərim”də  qida  məhsulla-

rına aid buyurulan ayələrdən, Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) 

və  imamların  hədislərindən,  bu  sahədə  dəyərli  əsərlər 

yazan müəlliflərin məlumatlarından geniş, səmərəli və 

yaradıcılıqla istifadə olunmuşdur. 

Kitabın  yazılmasında  “Qurani-Kərim”in  41 

surəsinin 128 ayəsində mövzuya aid Allah kəlamlarına 

istinad edilmiş və kitabın müvafiq bölmələrində yazılı 

olaraq təfsir olunmuşdur. 

Burada  əsas  qida  məhsulları,  qida  maddələri 

haqqında  qısa  məlumat  verilməklə,  müsəlmanın 

qidasında  istifadə  olunan  məhsulların  halal  və  haram 

olması  Quran  ayələri  əsasında  yazılmışdır.  Müsəlman 

gündəlik  qidasında  Allahın  buyurduğu  “Ey  insanlar! 

Yer  üzündəki  şeylərin  təmiz,  halal  olanlarını 

yeyin…”  ayəsini  əsas  tutmalıdır.  Donuz  əti,  Allahdan 

başqasının  adına  kəsilən  heyvanlar,  leş,  ölü  heyvan, 

qan,  spirtli  içkilər  (sərxoşluq  verən  hər  şey),  narkotik 

maddələr  və  digər  insan  orqanizminə  zərərli  olan 

məhsullar müsəlman üçün haram sayılır. 

“Susuz  həyat  yoxdur”  başlığı  ilə  yazılan 

məlumatlardan  göründüyü  kimi,  insan  gün  ərzində 

bütün  qidalarla  2800-3000  ml  su  qəbul  etməlidir  və 

bunun 1000-1200 ml-ni su, çay və digər spirtsiz içkilər 

təşkil  etməlidir.  Bu  bölmədə  canlı  suyun  istifadə 

olunması,  su  və  inanclar,  “Qurani-Kərim”dəki  su 

haqqında  buyurlan  (35  surənin  65  ayəsi)  ayələr,  zəm-

zəm suyu haqqında geniş məlumat verilmişdir. 

Insanın qidasında anadan olduğu ilk gündən vacib 

 

378

həyat məlhəmi sayılan süd haqqında islami fikirlər hələ 

14  əsr  öncə  “Qurani-Kərim”in  ayələrində  deyilmişdir. 

Kitabda  südün  təkamülü,  ana  südünün  möcüzəsi  və 

körpə uşaqların qidasında fizioloji, bioloji və müalicəvi 

ə

həmiyyəti,  süd  və  süd  məhsullarının  kimyəvi  tərkibi 

və qidalılıq dəyəri və pəhrizi əhəmiyyəti haqqında elmi 

cəhətdən əsaslandırılmış məlumatlar vardır. 

Ə

t  və  balıq  insan  qidasında  ən  əhəmiyyətli  və 

ə

vəzedilməz  məhsuldur.  Fizioloji  normaya  əsasən 

insan  gündə  ən  azı  190-200  q  ət,  50-55  q  balıq 

yeməlidir.  Kitabda  ət  və  balıq  yeyilməsinin  islami 

şə

rtləri geniş izah edilmişdir. Burada halal və haram ət 

məhsulları,  toyuq  və  digər  quş  ətləri,  yumurta  və 

dəyərli  qida  mənbəyi  olan  balıq  haqqında  islami 

dəyərlər ətraflı şərh edilir. 

Insanların  qidalanmasında  bitki  mənşəli  məhsul-

ların,  o  cümlədən  taxıl  bitkiləri,  çörək,  meyvə-tərəvəz 

və  onların  emalı  məhsullarının  fizioloji  əhəmiyyəti 

vardır.  Çünki  bitkiçilik  məhsullarının  tərkibində  insan 

orqanizmində asan həzm olunan şəkərlər, üzvi turşular, 

mineral  maddələr,  vitaminlər  və  digər  bioloji  fəal 

maddələr  vardır.  Bu  baxımdan  kitabda  Quran  mey-

vələri, o cümlədən zeytun, xurma, əncir haqqında ma-

raqlı  məlumatlar  verilmişdir.  Ayrı-ayrı  meyvə-tərə-

vəzlərin  yeyilməsi  haqqındakı  hədislər  də  oxuculara 

ə

həmiyyətli dərəcədə maraqlı olacaqdır. 

Kitabda  arı  balı,  onun  əmələ  gəlməsi,  tərkibi, 

müalicəvi  əhəmiyyəti  və  balın  insan  orqanizminə 

şə

fası təsnifat şəklində oxuculara çatdırılır. 

Xörək duzu, şəkər və sirkə haqqındakı məlumatlar, 

yemək-içməyin  ədəbi  və  bunlar  haqqında  hədislər 

oxucuda maraq yaradan dəlillərdir. 

 

379

Islam dininin əsas ərkanlarından olan oruc haqqın-

dakı  məlumatlar,  o  cümlədən  Ramazanın  mənası, 

orucun tarixi, orucu pozan və pozmayan şeylər, imsak 

və iftar yeməyi, Qədr gecəsi və bütün bunlara həsr olu-

nan hədislər maraqlı və tarixi məlumatlarla zəngindir. 

Qida  məhsulları  ilə  yanaşı  müsəlmanın  həyatında 

haram hesab olunan şərabın günahları və şərab haqqında 

hədislər,  siqaretin  zərəri  haqqındakı  məlumatlar  da 

maraqlı və gənclər üçün tərbiyəvi əhəmiyyət kəsb edir. 

Qida  məhsullarından,  onların  haram  və  halallı-

ğ

ından söhbət gedərkən “Qurani-Kərim”də ticarət haq-

qında olan ayələri də təfsir etmək, ticarət və alver haq-

qında  olan  kəlamları  oxuculara  çatdırmaq  da 

günümüzün vacib poblemlərindəndir. 

Kitabın  son  bölmələrində  ərzaq  məhsullarının 

qidalılıq dəyəri, balanslaşdırılmış qida normaları, qida 

qəbulu  mədəniyyəti,  səmərəli  qidalanmanın  islami  və 

müasir  prinsipləri  geniş  və  dəqiq  məlumatlar  əsasında 

oxucunun nəzərinə çatdırılmışdır. 

Kitabdakı  bütün  yazıların  əsas  məzmununu  və 

elmi cəhətdən əhəmiyyətini qeyd edərkən yalnız bir və 

ə

sas məqamı qeyd etmək lazımdır. Qida məhsulları və 

qidalanma  haqqında  günümüzdə  elmi  cəhətdən  bizə 

məlum  olan  bütün  məlumatlar  haqqında  14  əsr  öncə 

“Qurani-Kərim”in 

ayələrində 

buyurulmuş 

və 

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) hədislərində deyilmişdir. 

Kitabda  oxuduğumuz  bütün  məlumatlar  bizə 

ə

sasən  bir  həqiqəti  göstərir.  Qida  məhsulları  və  qida-

lanma  haqqındakı  “Qurani-Kərim”də  qeyd  edilən  xə-

bərlərin  hamısı  günümüzdə  elmi  araşdırmalarla  doğru 

çıxmışdır. Bu məlumatların 14 əsr öncəki dövrün elmi 

səviyyəsi  və  texnologiyası  ilə  izah  edilməsi  mümkün 

 

380

olmamışdır.  Əlbəttə,  bu  vəziyyət  Quranın  insan  sözü 

ola bilməməsinin çox aydın sübutudur. 

Quran  hər  şeyi  yoxdan  yaradan  və  elmi  bütün 

varlıqları  əhatə  edən  Uca  Allahın  sözüdür.  Qida 

məhsulları  və  qidalanma  haqqındakı  Quran  ayələri  bu 

ilahi  kitabın  yeni  möcüzələrini  ortaya  çıxarmaqdadır. 

Insanın üzərinə düşən vəzifə isə Allahın göndərdiyi bu 

ilahi  kitaba  sarılmaq  və  onu  gündəlik  həyatında,  o 

cümlədən  düzgün  qidalanmaqda  özünə  yolgöstərən 

olaraq qəbul etməkdir. 

Allah Təbarəkə Təala Quranda buyurur: “Bu nazil 

etdiyimiz  (Quran)  mübarək  bir  kitabdır.  Ona  tabe 

olun  və  Allahdan  qorxun  ki,  bəlkə  sizə  rəhm 

edilsin!” (əl-Ənam, 6/155). 

Mənim  qida  məhsulları  və  qidalanma  haqqındakı 

“Qurani  Kərim”in  ayələrindən,  Peyğəmbərimizin 

(s.ə.v.) və imamların hədislərindən, eləcə də bu sahədə 

yazılmış  bir  çox  kitablardan  və  dövrü  mətbuatda  nəşr 

olunan  yazılardan  əldə  etdiyim  dəyərli  və  məzmunlu 

məlumatlardan  öyrəndiklərim  və  bildiklərim  əsasında 

oxuculara çatdırmaq istədiyim hələlik bu qədər.  

Ə

sl həqiqət tək Allaha məlumdur.  

Ə

gər  özümdən  asılı  olmayaraq  səhvə  yol 

vermişəmsə Allah Təbarəkə Təala öz cəlalı hörmətinə 

məni hifs etsin, bağışlasın. Şübhəsiz ki, Allah hər şeyi 

eşidəndir,  biləndir,  bağışlayandır,  mərhəmətlidir  və 

rəhm edəndir. 

Vəssalamu əleyküm və rəhmətullahi və bərəkətuh. 

 

Mart 2013 / Rubiül – Axir 1434  

 

 

 

381

“Kuranı Kerimde qıda ürünleri ve  slam’da 

beslenme” adlı kitabın 

 

 Ö Z E T   

 

 

 Ahmet-Cabir İsmail oğlu Ahmetov 

Kitabın  yazarı    Azerbaycan  Devlet 

Ekonomi 

Üniversitesi 

‘’Qıda 

ürünleri 

sürümleme 

ve 

denetimi’’ 

bölümünde 

Professördür.  Azerbaycan  yazarlar  birliği’nin 

doğal ve emekli öğretim üyesi olan yazar “Altın 

Kalem”  medya ödülü sahibidir. Yazarın kitabı 

2015 yılında Caşıoğlu yayınevi/Bakü tarafından 

yayınlanmış olup 294 sayfadır. 

Kitapta  gıda  ürünleri  ve  beslenme 

hakkında  slami  değerlerden,  Kuranda  gıda 

ürünlerine 

ait 

buyurulan 

ayetlerden, 

Peygamberimiz 

(s.a.v) 

ve 

imanların 

hadislerinden,  bu  alanda  değerli  eserler  yazan 

yazarların  bilgilerinden  bilgilere  ek  olarak  yazar 

kendi görüşlerini de eklenmiştir. 

Kitabın 

yazılmasında 

‘’Kur’anı 

Kerim”in  41  suresinin  128  ayetinde  Allah 

sözlerine  atıfta  bulunulmuş  ve  kitabın  ilgili 

bölümlerinde yorumlamalara yer verilmiştir. 

Kitapta  öncelikle  temel  gıda  maddeleri 

hakkında  kısa  bilgi  verilerek  müslümanın 

beslenmesinde  kullanılan  ürünlerin  helal  ve 

haram olduğu ile ilgili  kuran ayetleri verilmiştir. 

Allah, müslümanlara günlük beslenmesinde ‘’Ey