Microsoft Word xosrov v? Sirin-nizami g?NC?VI. doc Nİzami GƏNCƏVİ

Son məşuqsan,  qəmlə пэ alverin var? 

Istədiyin qodor naz ey b , dilbor!

Canım çıxanacan nazını соког. 

Uyuşsan da ogor. uyuşmasan da, 

Qomindo yanmaqdır arzum cahanda. 

Eşqinin uğrunda can vcrsom  do т э п , 

Yaşa bu hoyatda.  xotor görmo  son. 

Qismotim olmasa vüsalın ogor.

Son  çat öz arzuna hüsnünlo. dilbor! 

Мэп ya sağ olsam da, ya olmasam da, 

Tokİ 

son  ömr elə, yaşa dünyada. 

Monim günüm, ruzum gctdiso yclo. 

Tokİ 

son xoşboxt ol,  mosud ömr elə! 

Barbod öz sazında dediyim ıcimi,

Tozo hava çaldı,  inbtdi  simi.

Şirinin üroyi  e b  dolandı,

Əqlinin çırağı yağ 

K İ m i  

yandı.

E b foryad çoivdi  о  sorvi azad,

Şah da bu foryaddan eybdi fəryad. 

Şirinin sosini  eşidinco  şah,

Şirino sos verib çoıcdi dorin ah.

Eşidib  Şirinin bu nabsini,

Şah uydurdu ona qomli  sosini.

Dağa 

ö z  

sirrini söyləsə bir 

k ə s ,  

Dağlardan qayıdar ycııo eyni  sos. 

Noğmo  ucaldarKon  о torofdo mah, 

Köynoyini  cırdı bu torofdo şah.

I

k

İ  scv g ilid o n   fo ry ad  u ca ld ı,

Artıq çalğıçılar goroı

Şirin buyurdu 

k

İ: 

"Şapur, dayanma! 

Çadırda bir Xosrov qalsın, yubanma!" 

ÇadırdaKi sosdon  şah cuşa goldi. 

Sobirsiz.  qorarsız ora yönoldi.

Bu zaman gəbrəıc ağıllı  Şapur 

Əlindon yapışıb dedi 

k

İ: 

"Otur!" 

Ruhda qalmasa da artıq ixtiyar,

413

Oturdu ycrindo 

b ö y Ü K  

höıondar.

Dedi:  "Ürəıc yaxan bu sos пэ  səsdir?

Bu sirri  aç т э п э, de, yandım, bəsdir."

ŞIRININ  ÇADIRDAN ÇIXMASI

Xosrov ilə  Şapur danışan zaman 

Gördülor qorq oldu bir nura cahan.

Çadırından çıxdı о nazlı dilbor.

Çıxdı buludlardan clo bil qəmər.

Sərxoş эууаг 

Kİmi 

göstərib 

ülfot.

Socdo etdi şaha о gözəl afət.

Şah məşuqəsini ayaqda görcoK.

Başını dürrünü tx^aqda görcəıc.

Yer verdi başında о  şux marala,

GoroK şahın tacı başında ola.

Əvoz verdi onun xidmotlorino.

Biro on qat desəm,  az olar уепэ.

Mehribanlıq etdi, öpdü torpağı.

Sonra da istodi  öpsün dodağı.

Xosrovun üroyi 

şölolonirKon.

Şirinin qaşları çatıldı  birdon.

Şah heyran qalmışdı:  bu gülrong  sifət 

Neçin tez tutuldu,  nodir bu illət?

Pıçıltıyla şaha söylədi  Şapur:

"Əgor ay tutuldu, üzrü var, odur.

ÇünKİ 

bu 

günocoK 

о qəlb parladan 

Yaxşı ad saxlamış 

cldo 

hor zaman.

Indi qorxur şahın hissi,  xoyalı.

Ay üzüno qoysun xocalot xalı."

Şah baxdı xoş barlı ağac toxmuna,

Gördü 

k

İ , 

peyvəndsiz əl yetməz ona.

Əhd etdi,  söz verdi, and içdi, hərgiz 

Ona əl vurmasın əsla ıcəbinsiz.

Toplasın dünyanın böyüıdərini,

414

N İK ahla b a n d   e tsin  о  d ilb ərin i.

LaKİn b u   todbiro  b ir  az v a x t goroK. 

IndİKİ  c a m ım a  m e y  tÖKSÜn,  İ

çok

. 

A ç ılsın  a ln ım ız ,  şad o la q  b ir az.

Belə xoş gecəni boş qoymaq olmaz. 

Şahın ilqanndan  Şirin oldu şon.

ÜİKori  g ö tü rd ü  a y ın   üzündon.

Şadlanıb 

güloroK 

hovoso 

goldi.

Saçının hor teli bir roqso goldi.

Qızıl 

bozoKİorin 

səsindən guya 

Oxuyub çalanlar getdi yuxuya.

Qızardı şorabtOK pənbə  dodaqlar,

Hamı bir qurtumdan oldu most, xumar 

Ay çalğıçı olsa, günoş  do  saqi, 

Şadlıqdan,  noşodon пэ qalar baqi? 

ÜroK xumar oldu  sərxoşlanaraq,

Gizli  moqsodlordon qaldılar uzaq.

Bal 

K İ m i  

öpüşdon  ləzzət 

с о к о г о к .  

Dimaq unutmuşdu şohvoti gcrçoK.

Xoş otir qoxusu, gözol üz ola,

Qəlb ona uymazmı,  dordi  yüz ola? 

Onlar bu oyundan çox yorğun düşdü, 

Elə bil su gəlib odla qovuşdu.

Bu hovos artıran 

cazibo.  bişoKK.

Tosir göstorirdi 

ahonrübatOK.

A n c a q  

o h d  

o lm u şd u ,  böyÜKdii ilqar, 

O n la r b u   ilq a n   sın d ırm ad ılar. 

D o stu n u n  

q o lb i n i  o ld o   cdorKon 

Ş ah gültƏK a çıld ı 

s c v i n d i y i n d o n .  

K ö n lü n ü  g ö z  y a şı  o v u td u  

şamtOK.

Aya ulduz  saçdı 

о 

0

t

0

K-

0

t

0

K.

KirpİKİo  g ö z ü n ü  d iıo n işd i  oda,

SanKİ  u d  y a n ırd ı  ay m a n q alın d a.

Gah sürtür norgizin al qumaşına,

Gah sünbül saçını  sarır başına.

Ə1 vururdu gümüş nanna bozon.

415

Civətəıc əsirdi naz-qəmzəsindən. 

Qıvrım saçlannı bəzən açırdı,

Saçları da aya otir saçırdı.

B a şın d a n  ç a rq a tı  bozon  açaraq , 

OğlantOK  q o y u rd u  b a şın a  p ap aq .

Gah dolayır belə gur saçlarını,

Gah omir lobinin  şirin balını.

Gah oqiq  dodağa Könül salırdı,

Gah alma çononi  э1э alırdı.

Bəzən qolbağını qapır olindon. 

Bazubondi  ilo oynardı bozon.

Ayaqdan xalxalı gah 

götüroroK 

Salırdı boynuna gümüş halqatəıc. 

Bozon yanar şamı ortaya qoyur,

Onda öz qolbinin halını duyur,

Bozon  söybyirdi:  "Canım da sənsən!" 

Bəzən söybyirdi:  "Bu mənəm,  о  sən?" 

O, qəlb əsir с do n hiyb qurmadı, 

Nəfsini saxlayıb olıdi  qırmadı.

Нэг biri olmuşdu qızışmış bir şir, 

Ancaq olmadılar şolıvoto osir.

Dürrüııo olmuşdu sodof qoruqçu, 

Doymosiıı  о dürro almazın ucu.

О şirin busələr səsbnən zaman 

Ərqonuıı  sosiııi unutdu dövran.

Solıoriıı tobili  çalana qodor 

Gah gileybndibr, gah naz etdibr.

B eb  

K e y f  

çəıcdibr bir həfte tamam, 

Işbri üzr idi, naz idi müdam.

Gündüz 

Keyf 

moclisi.  şorab. çalğı,  sos. 

Noşosiz 

Keçmirdi orda bir 

ııofos.

Gcco başlanırdı qoııaot ııordi.

Нэг bir şirin öpüş ona bir zordi.

Yeddinci gecədə tüıcəndi taqot.

Arzu bir dəliydi,  sərxoşdu şolıvot.

Şah buyruq verdi 

k İ ,   о  

ay bu yerdən

416

Getsin öz bürcııno lıolo gccoyKon. 

Otursun ortada, yüz tomtoraqla 

Qızıl ıcəcavədə  salınsın yola.

Ona qoşun qoşdu ulduzlar qodor. 

Onun hesabını bir allah bilor.

О gümüş qayıdıb,  daşlıqda qaldı, 

SanKİ gümüş puldan dünya boşaldı. 

Qızıl ycİKonini  qaldırdı foloK.

Gümüş gomilor do yox oldu to к-to к. 

Şah düşorgosindon yola düzoldi.

Öz qoşunlanyla paytaxta goldi. 

Ağzından gctmomiş  şorabın  dadı, 

Şohoro golinco  şadlıq başladı.

Bir ay sifotlinin  qara qaşlan 

Boxşişlo bozodi bütün diyan. 

Soxavotli  cdor Kİşini dövlət,

Yer zongin olmasa, bar vcrmoz.  olbot. 

Donizlor olmasa, yağmaz buluddan, 

Yağış da yağmasa, yaranmaz ümman. 

Cibi boş olandan bir bac alınmaz, 

Köhno xarabadan xərac alınmaz.

Şah dedi:  "Bir gcco qoy münoccimlor 

Yaxşıya, yamana baxsın bir qodor. 

Qaranlıq gecəyə göz gəzdirərəıc.

Bir gün  seçsinbr 

k

İ,  olsun mübaroK. 

Ay  Kocavosini  salıb о güııo.

BoIko 

do gotiroK günoş  bürcüno." 

Mıınnocimlor xeyli 

ölçüb 

biçdibr, 

Toy üçün uğurlu 

bir 

gün 

seçdibr.

XOSROVUN ŞIRINI QƏSRDƏN 

MƏDAINƏ GƏTIRMƏSI

Firuzo göyloro işıq saçıldı,

Sübhün golininin  boxti  açıldı.

417

О golin özüno verib yaraşıq - 

Çıxdı pərdəsindən, yayıldı işıq.

Bir bozoK düzəltdi Xosrov gəlinçin. 

Günəş xəcalətdən büKüldü çin-çin.

Min qaragöz dovo üstü yun şallı,

Ti'iKİori 

qırmızı,  sarı xalxallı,

Min cavan 

Kölılon 

at 

üsto 

yaraqlı,

Saf qızıl yohorli.  domir dımaqlı,

Min baş qara rongli  ulduzgöz qatır 

Ki, cövlan cdondo fələyə çatır.

Minlərb nar т э т э ,   şux, gözəl pori. 

Bütpərəst şamıydı qoşong üzbri. 

M inbrb ay üzlü,  ipoı< libaslı,

Qulaq zor halqalı, papaq almazlı,

Min sandıq, min xozno  - içi cavahir, 

Şaha layiq  sovqat düzüldü bir-bir.

Qızıl, 

ipoK 

dolu  mofroşi. tayı,

Yüz nodir. beş yüzdon artıqdır sayı.

On Kocavo vardı tovuz 

quşutOK. 

H orosindo 

bir qız - 

kokIiı

Bir Kocavo vardı  Şirinçün ayn, 

Qızıldandı  onun içi, bayırı. 

T aqi-K osradan 

ta Bisütunacan 

Qızıl qotaz atla dolmuşdu 

h o r 

yan. 

Nizələr pozmuşdu yer 

ah ongini. 

Bayraqlar 

doyişdi 

göyün rəngini.

Parlaq 

Kocavolor. 

təxti-rəvanlar - 

Içindo gözəlbr, igid cavanlar.

Yola şabaş  sopon gözollor yenə 

Zorbof salmışdılar ay üzlorino.

ÜroK əsir с do n пэ qodor gözol.

Ceyran 

g ö z , 

müşKİ xal, ay 

üz,  g ü m ü ş 

əl. 

Нэг bir sərv boylunun başındasa var 

Iraqlılar 

K İ m i  

gözol 

çutqular.

Köhbnbr belindo  qızlar gedirdi, 

Saçlarını  sanxi qamçı  edirdi.

418

Saçlara düzülmüş qızıl corgolor.

Qızıl cərgələrdə mirvarilər tər.

Belə bir colalla. bu dobdoboylo 

Yaman göz doymosin bu canlı  sclo. 

Min  işvo qataraq lıoro nazına 

Getdibr Şirinin pişivazına.

Yol boyu zor səpib, gövhor tÖKoroK 

Nazla gətirildi  о  şirin т эЬ к .

Golib çatan zaman о  Modaino. 

Xoznoyo dönmüşdü torpaqlar уепэ. 

Bir xoş bahar Kİm  Şirin Keçincən, 

Şabaş  səpirdi şah yola bir əldən.

Şah pul səpdiyiçün hey yığın-yığın 

Hələ do  üstündo pul var balığın. 

Cəmşid dərgahına golondo  mohvoş. 

Həməl bürcündəydi о zaman Günəş. 

Xosrov əmr etdi 

k

İ , 

möbidlər gəlsin, 

Müdriıdər toplansın,  moclis düzolsin. 

Şah dedi  Şirinin heıcayəsini,

Hamı heyran qalıb,  Kosdi  sosini.

Şah dedi:  "Şirino olmuşam aşiq,

Нэг ci'ıro  hörmoto layiqdi, layiq. 

Мэпэ mehribandır, özü saf,  tomiz. 

Kim yaşayar belə azad, 

I

ə k ə s

İ

z

.

Qoy hərəmim olsun,  sarayda qalsın. 

Onunla foxr edim, başım ucalsın. 

Mey gül ib  xoşdur tuta birgə cam, 

Нэг quş öz cütüyb tez olar aram. 

Ö

k ü z

 

cüt olmasa Kotanda ogor.

Тэк ÖKÜzb, deyin yeri Kİm  sürər?" 

Hamısı sevindi, hamı oldu şon. 

Dedibr:  "Afərin bu işə, əhsən!" 

Əlindən tutaraq Şirininin şah 

Əmr etdi 

m öbido 

ıcəsilsin niıcah. 

Lazımi hazırlıq görüb gəlinçin, 

Möbid qaydasıyla 

Kosildi 

ıcəbin.

419

Edinco  Şirini  şah öz gəlini, 

Hərəmə göndərdi о nazənini.

XOSROV ŞIRININ TOYU

Səadət bir gülü bəslərsə ogor.

B oslodiyi 

gülə 

hovosKar istər.

Əvvəlcə 

tİKoroK 

tale bir papaq,

Şah başına qoyar vaxtında ancaq.

Üzgüçü donizdon  dürrü çıxardar,

Taxar öz tacına sonra höıondar.

Şirin 

k

İ, 

olmuşdu tozo  şanlı bal,

Xosrovu soslodi:  "Bu badoni  al!

Iç,  soııo nuş olsun,  qom  сокто bir an, 

Şirindon qeyrisi  çıxsın yadından!"

Bir tərəfdən özü Xosrova gizlin 

ХэЬэг göndərdi 

k

İ: 

"Bəsdir, içməsin." 

Dedi:  "Bu gecəliıc camı tənc elə,

Işrət məclisini quraq monimlo.

IçKİni  sev irsən ,  Ş irindon  э1  сок.

I

k

İ  sə rx o şlu ğ a  d ö zm o z b ir йгэк.

Нэг Kəsin başını qızdırsa şorab.

Anlamaz duzludur, ya şitdir каЬаЬ.

Ə g o r о 1 i  ç a tsa  ö z  ətəy in ə,

D e y ə r kİ:  m ost 

idim, bilmədim 

yenə.

Bir sərxoş eləsə yüz biıcri qarət,

Ayılıb unudar belədir adət.

Ç o x   sərx o ş 

qıfılı özü 

a ç a r şad,

Ayılıb oğrudan eyləyər fəryad."

Şirinin sözündən о  şahi-əcəm 

Xoşlandı  vo dedi:  "Ey gözəl sənəm!

Ancaq Keyf günündo qom  сокток olmaz." 

Çalğılar çalındı, qalxdı xoş avaz.

NİKİsa o x u y u r,  B a rb ə d  ça lırd ı,

Z ö h ro  b u   soslordon 

ləzzət 

alırdı.

420

Bozon  rud deyirdi:  "Saqi, mey gotir. 

Eşq olsun bu  Kcyfo.  son bir cam yetir." 

Şorab söyləyirdi  Barbodo  bozon:

"Çal, xoş olsun ilin  кссоп  ilindon." 

Şirinin adina cam doldurur hey 

Şah ara vermodon içir peydəфey. 

Dalbadal piyab  doldurub içdi,

Bu tohor gecodon bir xeyli Keçdi.

Bir zaman 

g o l d i  

K İ, 

m o c l i s   bitoroK.

Bay golin yanina gcdoydi goroK.

Şah sorxoş olaraq qaldi ycrindo. 

Apardilar onu çiyinlorindo.

Şirin хэЬэг tutdu:  şah sorxoş olmuş,

No qolunda güc var, пэ başında huş. 

Zarafat cylodi  Xosrovla dildar, 

Sorxoşla cdorlor. bax,  bclo  roftar. 

ŞirinlİKİo qaçdı gizlondi  Şirin, 

Göndordi yanına belə  "nazonin":

Anası yaşında bir qarı vardı,

Qoca analardan bir yadigardı.

No deyim, bir qurddu, oynindo кйгкй, 

Qurd da demoıc olmaz, bir qoca tükü. 

ƏmcoKİəri  sanKİ susuz bir motal, 

Dizindo taqot yox,  bodonindo hal. 

Əyriliıcdə beli 

b ö y ü K  

bir катап,

Dərisi gön Kİmi, eybəcər insan.

Üzü 

hind 

qozutaK 

lap qırış-qırış,

Bir zohor tuluğu,  qalıb qartımış.

Ağzı bir tabaqdı, dodaqları vol.

Ordu Köhno qobir. bir 

Kösövdü 

əl. 

Qaşının tüKbri ağzına enmiş,

Dodağı aralı, görünmürdü diş.

Bumu sifətindo  çadır qurardı,

Ağzında diş deyil, zımıxlar vardı. 

КлфЫэг 

t ö K ü l ü b ,  

borolmişdi göz, 

Canlı bir ifrita Kİmiydi, bir söz.

421

Ş irin  bəzəK-düzəK v u ra ra q  o na, 

GolintOK g ö n d ə rd i  şa h ın  y an ın a. 

Istodi  sın a sın   şah ı  о  canan:

Forq elə bilərmi ayı buluddan? 

Pordonin yanında qan göründü,

II an to к qıvrıldı,  sonra süründü.

О qodor anqdı,  sanKİ cansızdı, 

Ağzında dişi yox, üzü qansızdı. 

Sorxoş  şahın halı çox yaman idi, 

Gözündo  asiman risiman idi.

Ycııo do baxanda forq edirdi 

k

İ,

Bu sayaq ycrimoz bahar 

k o k ü y İ .  

Kaman qaşlarına Kİrişi  saldı,

Güman edirdi 

k

İ , 

k ö k

 

ceyran çaldı. 

Onu yıxdı, gördü samana 

doym oz. 

Ç’oKdiyi  zohm otlor 

getmişdir 

obos. 

D övlot 

quşu deyil, qarğa vurmuşdur. 

Ay 

y crindo  ofı 

yuva qurmuşdur. 

Düşündü:  bu 

ilanporostlİK 

nədir? 

Yuxumu, 

xoyalm ı. 

bu 

mostlİK 

nədir? 

Bu oyribel qarı  Şirin olmadı,

No şirin, öldürdü moııi turş dadı. 

Ancaq üstün goldi meyin xuman, 

Zoıın etdi  Şirindir yöndomsiz qan. 

Sorxoşluq zamanı  ülfot edincən 

Qarı bir cam Kİmi düşdü olindon. 

Qırıldı onların arzu şüşosi.

Pozuldu bir anda şahın noş osi.

Güclə haray saldı о qoca arvad: 

"Şirincan, öldürdü, gol.  dadıma çat!" 

Qarının sosini  eşitdi  Şirin,

Qot etdi hay versin,  dada yetişsin. 

Çıxdı ortalığa yeddi pordodon, 

Baxırsan üz 

пэ 

üz, bodon 

п э 

bədən!. 

ŞoKor 

deyimmi, yox, 

n o çid ir şoKor. 

Qarşısında nabat olmuşdur 

покэг.

422

Sərvin balı olsa sərv dcyordim.

Ay 

ip o K  

geysəydi ay  söyloyordim.

Bir aydı, aydan vo günoşdoıı gözol.

Bir güldü, bahara qoymazdı  molıol.

Bir bütdü,  sitayiş halaldı ona,

Noqd behişt dcyordiıı coııııot qoynuna. 

Dünyaya nur saçan sevimli dilbənd, 

Xırmanlarda gülü, xalvarlarla qoııd.

Bir ətirli güldü, bir tozo bahar,

Layiqdi  oxşasın onu xoşbaxtlar.

Xəcalət çoKİrdi  ondan müştori.

Ycrişiııo heyran dağ кэкНкЬй.

Bodııozor göz yummuş onun xalına, 

Gözlor vurulmuşdu gül camalına. 

Ç’oKİloııdo onun qara xallan,

Gah аф а qalxırdı, gah daş yuxan.

Eşqdoıı yaranmış ləl dodaq, dürr diş,

No dişi ləb görmüş, пэ bbi bir diş,

Nəfəsi canpərvər, ətirli nəsim.

Ağzı mövhum ııöqto. ya da 

k

İ, bir "mim." 

Qulağı, gərdəni inci saçırdı,

Onlar iııciloro bazar açırdı.

Daş tutmuş ovcunda "mim" 

K İ m i  

dodaq, 

Та bir 

k o s  

vurmasın lıorfıno barmaq.

Ətri torozido ağırdı candan,

Saçları olmuşdu torozi tutan.

Aya da atmışdı qara bir Komond.

Çırağa tüstüyb vurmuşdu bir bond.

Nazi Tüncüstanın qolbiııi  çalmış.

Öpüşü Xuzistan xoracı  almış.

Tozo gül 

K İ m i y d i  

о qoşong üzü,

Baxıb tor 

töKürdü 

gülabın özü.

Bodoni  qaqumtOK yumşaq, zorif. ağ, 

Qaqum quyruğutaK on zorif barmaq. 

Bodoııi  yoğrulmuş süddoıı.  şoKordoıı. 

Süddon do ağ idi tobaşir bodon.

423

Əndamı az qala axıb gedirdi,

Qara oynaq saçı  porvaz edirdi.

Qulağına çatmış  qaşının tağı,

Dairo vurmuşdu gümüş buxağı.

Ü r o K İ o r  

ovlayan min nazı vardı,