194 E.A. - Bəkir Nəbiyevin həyatı müştərək zaman və “mən”in
qütbündə qərar tutub: iki əsrin müasirinə çevrilib, iki ziddiy-
yətli epoxanın iştirakçısı olub və ən əsası, zamanın bu iki fərqli
mərhələsi sizin yaradıcılığınızda bir-biri ilə təzada girməyib,
həyat ritminizi pozmayıb. Bununla belə, B.Nəbiyev özünü
hansı əsrin adamı kimi hiss edir?
B.Nəbiyev - Bu baxımdan mən nə birinci, nə axırıncı, nə də
yeganə ziyalıyam. Sadəcə, onların arasında mən elə bir zümrə-
nin təmsilçiləri sırasındayam ki, 1930-cu illərdən üzü bəri
cəmiyyətdə baş verən, çox vaxt biri digərinə kökündən zidd olan
hadisələr bizim taleyimizdə də çox düyümlənib, daşlaşıb. Uşaq-
lıq, ilk gənclik, tələbəlik çağlarım, ilk və yeganə məhəbbətim,
elm sahəsində ilk addımlarım, Yazıçılar Birliyi və onun mətbuat
orqanları ilə əlaqələrim, nəşr olunan ilk kitabım, bir çox qadağa-
lara baxmayaraq, bəzi kapitalist ölkələrinə ilk səfərlərim keçən
əsrdə, daha dəqiq deyilsə: sosializm çağlarında boy göstərib və
əlbəttə, bunların heç biri unudulan deyil. Lakin mən indiki halda
müstəqil Azərbaycan məmləkətində yaşayıram və bu mənada
əlbəttə, XXI əsrin adamıyam; bununla da fəxr edirəm.
E.A. - Milli müstəqilliyimizi qazandığımız 1990-cı illərdə
ədəbiyyat-şünaslıq elmimizdə çox təbəddülatlar baş verdi: bədii-
estetik düşüncə də, onun elmi-tənqidi dərkinin meyarları da
əsaslı dəyişikliklərə məruz qaldı. Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinə
yeni konseptual baxış formalaşmağa, klassiklərimiz, ədəbi irsi-
miz milli dəyərlər işığında, “türk təfəkkürü məcrasında” tədqiq
olunmağa başladı, mühacirət ədəbiyyatına, sovet dövründə
yaranan bədii dəyərlərə yanaşma me-yarları dəyişdi. Mənə görə,
mürəkkəbliyi ilə seçilən 90-cı illərdə B.Nəbiyevi alim-ziyalı
kimi səciyyələndirən başlıca amil sizin mühacirət ədəbiyyatının
tədqiqinin yeni istiqamət kimi əsasını qoymağınız oldu. A.İl-
dırım, M.Ə.Rəsulzadə, Ə.Cavad və bir sıra başqa “mü-hacirət
dostları” haqqında sistemli araşdırma aparmağınız sizin üçün
mənəvi təskinlik idi, yoxsa “itirilmiş intellekt və emosiya poten-
sialımızı” geri qaytararaq obyektiv ədəbi-elmi düşüncənin bərpa-
sına, reabilitəsinə nail olmaq məramı daşıyırdı?