MİkrobiologiYA, sanitariya və GİGİyena fəNNİ azərbaycan böLMƏSİ

2. Kütləvi qidalanma (iaşə) müəssisələrində ərzaq məhsullarının ilk (soyuq) 
emalına göstərilən sanitar-gigiyenik tələblər 
Ərzaq məhsulları əsasən tərəvəz və ət-balıq sexlərində ilk emaldan keçirlər. Bu 
zaman  onların  qida  dəyərini  maksimum  dərəcədə  qoruyub  saxlamaq  və 
yarımfabrikat  hazırladıqda  tərkiblərinə  mikroorqanizmlərin  düşməməsinə  çalışmaq 
lazımdır. 
Bu 
cəhətdən 
ərzaq 
məhsullarının 
ilk 
emalı 
proseslərinin 
mexanikləşdirilməsinin  böyük  əhəmiyyəti  vardır.  Ona  görə  də  emal  sexlərində 
kartof  təmizləyən,  meyvə-tərəvəz  doğrayan  maşınlar,  tərəvəzi  doğramaq  üçün 
stollar, kranın altında meyvə-tərəvəz yuyulan vannalar, kartof saxlanan vannalar və 
tərəcələr  olur.  Meyvə-tərəvəzi  təmizlədikdən  sonra  uzun  müddət  suda  saxladıqda, 
onun tərkibindəki qida maddələrinin müəyyən hissəsi itir. Ona görə də təmizlənmiş 
meyvə-tərəvəz  məhsulları  sexlərdə  çox  qalmamalıdır,  başqa  sözlə  onları  isti  emala 
az qalmış təmizləmək lazımdır. 
İaşə  müəssisələrinin  yarımfabrikatlar  hazırlanan  sexlərində  təmizlənmiş 
kartofu  1%-li  natrium-bisulfit  (Na
2
SO
3
)  məhlulu  ilə  isladırlar.  Bu  üsulla  işlənmiş 
kartof  hətta  otaq  temperaturunda  bir  həftə  açıq  qaldıqda  belə  qaralmır.  Eyni 
zamanda,  bu  dövrdə  orqanizm  üçün  zərər  törədə  bilən  natrium-bisulfitin 
parçalanması baş verir. 
 
3. Ərzaq məhsullarının isti emalına göstərilən sanitar-gigiyenik tələblər 
Mexaniki  kulinar  emaldan  sonra  məhsullarda  mikroorqanizmlərin  miqdarı 
hələ  də  əhəmiyyəti  dərəcədə  qalır,  o  cümlədən  infeksion  xəstəlikləri,  qida 
zəhərlənmələrini  törədənlər,  həmçinin  qurd  yumurtaları  xeyli  miqdar  qalmış  olur. 
Mikroorqanizmlərin məhvi 50-60
o
C və daha yüksək temperaturada baş verir. Lakin 
belə  temperaturada  məhsul  çox  uzun  vaxta  (xüsusilə  içərisi)  qızır  deyə,  kulinar 
hazır  vəziyyətə  gec  çatır.  Ona  görə  də  bəzi  hallarda  bütün  mikroblar,  xüsusilə 
onların  istilik  sevən  və  spor  formaları  məhv  olmur.  İsti  emal  vaxtının  uzadılması 
qidanın  həzm  olunmasına  və  mənimsənilməsinə  də  mənfi  təsir  göstərə  bilər.  Ona 
görə  də  istilik  emalı  üsulu  və  vaxtının,  həmçinin  qızdırılma  temperaturunun 
gözlənilməsinin böyük əhəmiyyəti vardır. 
Məhsulun  istilik emalında əsas  məqsəd, qidaya  müəyyən  orqanoleptiki  xassə 
vermək, onun bioloji qidalıq dəyərini saxlamaq, həmçinin mikroorqanizmləri məhv 
etməkdən  ibarətdir.  Düzgün  aparılan  istilik  emalında  mikrofloranın  vegetativ  
formaları  və  qismən  sporları  məhv  olur.  Ərzaq  məhsullarının  istilik  keçirməsi 
pisdir, ona  görə də  məhsulun daxilində  lazım olan temperaturaya nail olmaq emal 
zamanı üçün ona istiliklə kifayət qədər, daha uzun müddət təsir etmək lazımdır. 
İstilik  emalının  effektivliyinə  yarımfabrikatların  bakteriyalarla  yoluxma 
dərəcəsinin həlledici təsiri vardır. O nə qədər az olarsa, istilik emalının bakterioloji 
effektivliyi  bir  o  qədər  yüksək  olur.  Bu  halda  məhsulun  yağlığının  da  böyük 
əhəmiyyəti  vardır.  Yağlı  məhsullarda  mikroblar  daha  çox  sağ  qalır,  çünki  yağlar 
istiliyi pis keçirir. 

İstilik  emalının  müxtəlif  üsullarının  (suda  bişirmə,  qızartma,  pörtlətmə, 
qurudulma) tətbiqi xörəklərin müxtəlif çeşidlərlə hazırlanmasına imkan verir, onların 
mənimsənilməsini  və  dad  keyfiyyətini  əhəmiyyətli  dərəcədə  yaxşılaşdırır.  Bütün 
istilik emalı üsullarından ərzaq məhsullarına daha yaxşı bakteriosid effekt verəni suda 
bişirmədir, çünki bu zaman məhsulun qızması daha bərabər və effektli gedir. 
İstilik emalına  məruz qalan zaman,  qida  məhsullarında  vitaminlərin  maksimum 
saxlanmasının  da  böyük  əhəmiyyəti  vardır.  Əksər  qida  məhsullarında  istilik  emalı 
zamanı A vitamininin aktivliyi demək olar ki bütövlükdə saxlanılır. B qrup vitaminlər 
məhsulun  növündən  və  istilik  emalı  üsulundan  asılı  olaraq  müxtəlif  dərəcədə 
saxlanılır. Ətdə olan həmin vitaminlər  müxtəlif növ istilik emalında 40%-dən 85%-ə 
qədər qalır. Bitki  məhsullarının  bişirməsi  zamanı  isə  B
1
,  B
2
  vitaminləri 80%-ə qədər 
saxlanılır. C vitamini isə– 50%-ə qədər azalır. 
 
4. İsti sexdə və qənnadı sexlərində ərzaq məhsullarının bişirilməsi 
Ərzaq  məhsullarının  isti  emalı  və  kulinar,  qənnadı  məmulatlarının  hazırlanması 
əsasən isti sexdə və qənnadı sexlərində həyata keçirilir. Burada işlədilən əsas istilik 
avadanlıqları  plitələr  (elektrik,  qaz  plitəsi)  və  başqa  avadanlıqlardır  (elektrik 
şkafları,  qənnadı  peçləri  elektrik  tavaları  və  s.).  Bu  zaman  məhsulların  emal 
zamanı yaxşı bişirilməsinə və qızardılmasına xüsusi diqqət yetirirlər. 
Xammal və yarımfabrikatları bişirdikdə mikroorqanizmlər tamam məhv olur. 
Duru  xörəklər  (birinci  xörəklər)  emal  zamanı  çox  qaynadıldığı  üçün,  onların 
mikroorqanizmlərlə yoluxması minimuma çatdırılır. 
Quruluşuna  görə  qatı  konsistensiyalı  ikinci  xörəklərdə  və  qarnirlərdə  ərzaq 
məhsulları  istiliyi  pis  keçirdiyi  üçün  istilik  xörəyin  üst  qatından  içərisinə  yavaş-
yavaş  keçir,  deyə  o  hazır  olsa  da  onun  hər  yerində  yüksək  temperatura  eyni 
olmadığından,  mikroorqanizmlərin  hamısı  məhv  olmaya  bilər.  Bu  da  qidalanma 
üçün  təhlükə  yarada  bilər.  Bu  səbəbdən  də  onları  bişirdikdən  sonra  çox  saxlamaq 
olmaz.  
Qiymələnmiş  və döyülmüş ətdən  hazırlanan  ikinci  xörəkləri  (kotlet, rulet)  və 
sub  məhsullarını  (qaraciyər,  böyrəklər,  ağciyər,  beyin  və  s.)  xüsusilə  yaxşı 
bişirmək lazımdır. Kotleti əvvəlcə yağda ən azı 10 dəqiqə qızartdıqdan sonra, yenə 
də 10 dəqiqə duxovkada qızdırmaq lazımdır. Yay mövsümündə isə aylarında (may 
ayından sentyabr ayına qədər) paştet və xaş tipli xörəklər az bişirilir. 
İaşə  müəssisələrində  vineqret  və  salatlar,  ət  və  balıq  qəlyanaltıları,  habelə 
bişirilmədən  yeyilən  digər  məmulatlar  hazırlanan  soyuq  sex  də  diqqəti  xüsusilə 
cəlb  edir.  Bu  sexdə  mütləq  soyuducu  avadanlıqlar  (şkaf,  piştaxta  və  s.) 
quraşdırılmalıdır  ki,  nəticədə  soyuq  xörəklərdə  və  onlar  üçün  hazırlanmış  bişmiş 
məmulatlarda mikroorqanizmlərin çoxalması qarşısı alınır və onlar qidalanma üçün 
təhlükəsiz qalırlar. Bütün bunlara baxmayaraq iaşə müəssisələrində məhsulların isti 
emalına  xüsusi  tələblər  qoyulur.    Bunu  aşağıdakı    cədvəl  məlumatlarından 
asanlıqla izləmək mümkündür 
. 
Müxtəlif emal üsullarından asılı olaraq tərəvəzlərin isti emalının davametmə 
müddətləri, dəq. 
Tərəvəz 
Suda  Pörtlə
Buxar
Qızart
Qeyd 

xammalı və 
yarımfabrikatla
rının adı 
bişm
ə 
tmə 
da 
bişirm
ə 
ma 
Təmizlənməmiş 
bütöv kartof 
30 
- 
- 
- 
Buxarda bişirmə 
Təmizlənməmiş 
cavan bütöv 
kartof 
20 
- 
- 
- 
 
Təmizlənmiş 
cavan kartof 
15 
- 
- 
- 
 
Kub şəkildə 
doğranmış 
təmizlənmiş 
kartof 
12 
- 
- 
15-20 
Ağ yağda qızartma 
Tir şəkildə 
doğranmış 
təmizlənmiş 
kartof 
- 
- 
- 
7-10 
Früterdə qızartma 
Təmizlənməmiş 
bütöv yerkökü 
25 
- 
- 
- 
 
Kub şəkildə 
doğranmış 
yerkökü 
15 
15-20 
9-4 
- 
 
Təmizlənməmiş 
bütöv çuğundur 
70 
- 
- 
- 
 
Doğranmış 
çuğundur 
- 
- 
60 
 
 
Gül kələm, təzə 
və doğranmış 
halda 
20-
25 
- 
- 
- 
 
Ağbaş kələm 
təzə və 
doğranmış 
halda 
15 
- 
70 
- 
 
Təzə ilkin 
doğranmış 
kələm 
8-10 
- 
- 
- 
 
Turşuya 
qoyulmuş 
kələm 
- 
- 
90 
- 
 
Təzə ispanaq 
8 
10-15 
- 
- 
Buxarda bişirmə 
Turşəng 
10 
10-15 
- 
- 
 
 

Hazır  xörəklər  realizə  olunmaq  üçün  isti  və  soyuq  sexlərdən  mümkün  qədər 
tez buraxılmalıdır. Bunu aşağıdakı şərtlər gözlənilməklə təşkil etmək lazımdır: 
 1)  isti  xörəklərin  orqanoleptiki  xassələrini    saxlamalı  və  onları  soyumağa 
qoymamalı;  
2) vitaminlərin itkisini minimuma endirməli;  
3)  həm  xörək  qalığında  və  həm  də  bişirdikdən  sonra  xörəkdə  mikrofloranın 
törəyib artmasının qarşısı alınmalıdır. 
 
5. Hazır xörəklərin buraxılmasına sanitar-gigiyenik tələblər 
Xörək  paylanan  yer  yeməkxananın  (müəssisənin)  ortasında  olmalıdır,  çünki  o 
mətbəxlə  nahar  salonunu  (ticarət  zallarını)  əlaqələndirir  və  qab-qacaq  yuyulan  yerlə 
sıx əlaqədardır. İsti xörəkləri marmit avadanlığının üzərində saxlayırlar, onları isə isti 
su, buxar və ya elektriklə qızdırırlar. İsti birinci və ikinci xörəklər plitənin üzərində və 
ya  marmitdə  ən  çoxu  2-3  saat  müddətində  saxlanıla  bilər.  Bu  müddətdə  satılmayan 
xörəkləri ancaq 8
o
C temperaturadan aşağı temperaturada ən çoxu  isə 12 saat ərzində 
saxlamağa icazə verilir. Belə xörəkləri realizə etdikdə, onları təkrar qızdırırlar (yaxud 
qaynadırlar), bundan sonra isə onlar ən çoxu bir saatda buraxılmalıdırlar.  
Xüsusi tez xarab olan məhsulların saxlanma şəraiti, müddətinə göstərilən 
sanitar-gigiyenik və sanitar-əksepidemik qayda  və normalar  
Sıra 
№-
si 
Məhsulların adı 
Saxlanm
a 
müddəti, 
saat 
Saxlanma temperaturu, 
0
S 
 
1 
2 
3 
4 
 
Ət məhsulları 
Mal  əti,  donuz  əti  və 
qoyun  (keçi)  ətindən 
yarımfabrikatlar 
 
 
1. 
İri tikəli 
48 
+2
0
S-dən+6
0
S-ə qədər 
2. 
Bükülmüş  ət  (0,25-dən 
1,0 kq-a qədər) 
36 
-----//---- 
3. 
Paylıq  urvalanmamış  can 
əti;  təbii  bifşteks;  langet; 
antrekot; 
romşteks; 
şkafda  hazırlamaq  üçün 
mal  əti,  qoyun  əti,  donuz 
əti;  eskalop,  şnitsellər  və 
s.  
36 
-----//---- 
4. 
Paylıq 
urvalanmış 
(romşteks,  qoyun  əti  və 
donuz  ətindən  təbii  kotlet, 
şnitsel) 
24 
-----//---- 

 
5.  Xırda 
tikəli 
(befstroqanov,  azu, 
qızartma 
üçün, 
qulyaş, 
pörtlətmə 
üçün  mal  əti,  kabab 
üçün ət və s.) 
24 
-----//---- 
6.  Xüsusi 
jarko, 
ət 
assortisi 
18 
-----//---- 
7.  Yeyinti sümüyü 
24 
-----//---- 
8.  Soyudulmuş 
mal-
qara subməhsulları 
Dondurulmuş 
mal-
qara subməhsulları 
24 
48 
-----//---- 
9.  Marinadlaşdırılmış 
kabab 
(yarımfabrikat) 
24 
-----//---- 
10.  Qiymələnmiş 
ət 
yarımfabrikatları:  
qiymələnmiş 
təbii 
şnitsel,  qiymələnmiş 
təbii kotletlər 
12 
-----//---- 
 
Qiymələnmiş 
bifşteks, 
moskvasayağı, 
evsayağı 
və 
kiyevsayağı 
kotletlər, lülə-kabab 
12 
-----//---- 
 
Yüksək 
qidalılıq 
dəyərli  dondurulmuş 
bifşteks:  mal  ətindən 
yağsız  və  məktəbli 
kotletləri, 
mal 
ətindən bitoçkilər,  
ət knelləri 
48 
 
 
 
 
12 
-5
0
S-dən yüksək olmamaq şərtilə 
 
 
+2
0
S-dən+6
0
S-ə qədər 
 
Kombinələşdirilmiş 
knellər  (ətli-kartoflu, 
ətli-tərəvəzli, 
ətli-
kələmli və başqa.) 
12 
-----//---- 
11.  Ət 
emalı 
müəssisələrindən  və 
tədarükçü 
iaşə 
müəssisələri 
tərəfindən  hazırlanan 
12 
 
 
 
 
+2
0
S-dən+6
0
S-ə qədər 
 
 
 
 

ət qiymələri:  
təbii  qiymə  (pəhriz 
və s.)  
(dondurulmuş 
ət 
qiyməsi) 
18 
-----//---- 
 
-----//---- 
48 
0
S-dən aşağı 
 
Kombinələşdirilmiş 
xüsusi  ət  qiyməsi 
(soya  zülalı  əlavə 
edilməklə) 
Russayağı «tənbəl» 
12 
+2
0
S-dən+6
0
S-ə qədər 
 
Dolmalar  üçün  ət 
qiyməsi 
12 
-----//---- 
12.  Ticarət 
və 
iaşə 
müəssisələrində 
istehsal 
edilən 
ət 
qiyməsi 
6 
-----//---- 
13.  Dondurulmuş 
düşbərələr, 
ət 
frikadelləri 
48 
+8
0
S-dən yüksək olmamaq şərtilə 
 
Quş 
ətindən 
və 
dovşan 
ətindən 
yarımfabrikatlar 
 
 
14.  Bükülüb soyudulmuş 
quş və dovşan əti 
48 
+2
0
S-dən+6
0
S-ə qədər 
 
15.  Dondurulmuş  quş  əti 
və dovşan əti 
72 
-----//---- 
16.  Quş 
ətindən 
yarımfabrikatlar 
(kulinar  emalı  üçün 
hazırlanmış 
cəmdəklər,  bud  əti 
(okorok), file, arxa ¼ 
hissə,  tabakalıq  cücə 
və  həvəskar  cücə  və 
digərləri) 
48 
-----//---- 
17.  Həlməşik  və  duru 
xörəklər 
üçün 
yığımlar, raqu 
12 
 
+2
0
S-dən+6
0
S-ə qədər 
18.  Quş 
ətindən 
qiymələnmiş 
yarımfabrikatlar 
(toyuqdan 
pojara 
kotletləri,  toyuq  kneli, 
12 
-----//---- 

toyuq  və  hinduşkadan 
xüsusi 
kotletlər, 
toyuqdan 
xüsusi 
məktəbli  kotletləri  və 
s.) 
19.  Quşdan 
və 
dovşandan 
subməhsulları 
və 
onlardan  hazırlanan 
yarımfabrikatlar 
24 
----//---- 
 
1 
2 
3 
4 
20. 
Mal əti, donuz əti  
və qoyun (keçi) 
ətindən kulinar 
məmulatları 
Yüksək hazırlıqlı, 
tədarükçü iaşə 
müəssisələrində 
hazırlanan bişmiş ət 
(soyuq xörəklər üçün 
iri tikəli); iri tikəli, 
paylar üzrə I 
xörəklər və II 
xörəklər üçün 
doğranmış və jele 
üçün hazırlanmış) 
24 
----//---- 
21. 
İaşə müəssisələrində  
(tədarükçüdən 
başqa)    
hazırlanan 
suda 
bişmiş  
ət 
12 
 
+2
0
S-dən+6
0
S-ə qədər 
22. 
Yüksək hazırlıqlı,  
tədarükçü 
iaşə 
müəssisələrində 
hazırlanan 
qızardılmış 
ət 
(qızardılmış  iri  tikəli 
mal ətindən və donuz 
ətindən 
soyuq 
xörəklər üçün; mal və 
qoyun 
ətindən 
iri 
tikəli, 
II 
xörəklər 
üçün 
paylıq 
48 
----//---- 

doğranmış, jele üçün) 
23. 
Tədarükçü 
müəssisələri  çıxmaq 
şərtilə  bütün  iaşə 
müəssisələrində  
hazırlanan 
qızardılmış ət 
24 
 
+2
0
S-dən+6
0
S-ə qədər 
24.  Yüksək 
hazırlıqlı 
tikilib pörtlədilmiş ət 
(iri  tikəli, II  xörəklər 
üçün 
paylarla 
doğranmış jele üçün) 
24 
-----//----- 
25.  Ətli 
subməhsulları 
(dil,  əmcək,  ürək, 
böyrəklər, beyin) 
18 
-----//----- 
26. 
Qızardılmış 
qaraciyər 
24 
-----//------ 
27. 
Qiymələnmiş  ətdən 
qızardılmış 
kulinar 
məmulatları 
(kotletlər, 
bifştekslər, 
bitoçkilər, şnitsellər) 
12 
-----//----- 
28. 
Ətli  həlməşik  və  ət 
yığması 
12 
------//------- 
29. 
Sənayedə 
istehsal 
edilən 
ətdən, 
qaraciyər  və  quşdan 
paştetlər 
24 
0
0
S-dən +2
0
S-dək 
30. 
İaşə  müəssisələrində 
istehsal  edilən  ət  və 
qaraciyərdən 
paştetlər 
6 
+2
0
S-dən +6
0
S-dək 
31. 
Sənaye 
müəssisələrində 
hazırlanan 
yeyinti 
həlimləri: 
Qatı 
Maye  
24 
6 
 
 
 
+2
0
S-dən +6
0
S-dək 
32. 
Yüksək 
hazırlıqlı 
jelatinli həlimlər.  
Yarımfabrikatlar: 
ətli 
toyuq əti ilə 
 
 
 
48 
24 
 
 
 
------//----- 
------//----- 

33. 
Yüksək 
hazırlıqlı 
toyuq 
sümüyü 
həlimi: 
Yarımfabrikat 
24 
------//----- 
 
34.  Yüksək 
hazırlıqlı 
qatı 
sümük həlimləri: 
Yarımfabrikatlar 
48 
------//----- 
 
Quş əti və dovşan ətindən kulinar məmulatları 
35. 
Şkafda 
bişirilmiş 
ördək 
və 
cücə 
cəmdəkləri 
48 
 
+2
0
S-dən +6
0
S-dək 
36.  Hisə  verilmiş  quş 
cəmdəkləri, hislənib-
şkafda  bişirilmiş  və 
hislənib-suda 
bişirilmiş cəmdəklər 
72 
 
37. 
Yüksək 
hazırlıqlı 
qızardılmış  quş  və 
dovşan 
əti 
(tədarükçü 
iaşə 
müəssisələrində 
və 
quş 
emalı 
müəssisələrində 
hazırlanması) 
48 
------//----- 
 
38. 
Bütün 
iaşə 
müəssisələrində 
(tədarükdənbaşqa) 
hazırlanan 
qızardılmış  quş  əti 
və dovşan əti 
24 
------//----- 
 
39. 
Mərkəzləşdirilmiş 
qaydada 
iaşə 
müəssisələri  və  quş 
emalı 
sənayesində  
hazırlanan 
yüksək 
hazırlıqlı 
suda  
bişirilmiş 
quş 
cəmdəkləri 
24 
------//----- 
 
40. 
İaşə  müəssisələrində 
(tədarükdən  başqa) 
hazırlanan  suda  bişi-
rilmiş 
quş 
cəmdəkləri 
18 
------//----- 
 

41. 
Yüksək 
hazırlıqlı 
pay-larla  doğranmış, 
jele üçün suda  bişmiş 
quş əti 
24 
------//----- 
 
42.  Briket  formada  suda  
bişmiş 
yüksək 
hazırlıqlı 
yumşaq 
quş əti 
24 
------//------- 
43.  Quş ətindən kotletlər 
12 
------//------- 
44.  Suda bişmiş yumurta 
24 
------//------- 
Kolbasa və kolbasa məmulatları 
45. 
Örtüklü 
soyuq 
həlməşik 
36 
------//------- 
46. 
Zelslər: 
Əla sort 
Birinci və II sort 
III sort 
xüsusi II sort 
 
48 
24 
12 
12 
 
+2
0
S-dən +6
0
S-dək 
------//------- 
------//------- 
47.  III  sort  doğrantıdan 
rulet,  təzə  və  III  sort 
qırmızı  doğrantıdan 
rulet 
 
12 
 
------//------- 
48. 
Bişmiş kolbasalar: 
Əla sort 
I və II sort 
III sort 
 
72 
48 
24 
 
------//------- 
------//------- 
------//------- 
49. 
Əla, birinci  və  ikinci 
sortda  sosiska  və 
sardelkalar 
48 
------//------- 
50. 
Ət çörəkləri: 
Əla sort 
Birinci və ikinci sort 
 
72 
48 
 
------//------- 
------//------- 
51. 
Liver kolbasaları: 
Əla və I sort 
İkinci sort 
Üçüncü sort 
 
48 
24 
12 
 
------//------- 
------//------- 
------//------- 
52. 
Qan kolbasaları: 
Birinci və ikinci sort 
Üçüncü sort 
Hislənmiş 
birinci 
sort 
 
24 
12 
48 
 
------//----- 
------//----- 
------//------ 
53.  Örtükdə 
 
bişmiş 
məmulatlar  (vetçina 
assortisi, 
səhər 
 
72 
 
 
-----//------ 

yeməyi 
üçün 
vetçina, 
örtüklü 
vetçina və s.) 
54.  Subməhsullar  əlavəli  
bişmiş 
kolbasalar, 
zülallı 
və 
subməhsullu 
sardelkalar 
24 
 
+2
0
S-dən +6
0
S-dək 
55.  Bükülmüş 
kolbasa 
məmulatları:  bişmiş 
donuz 
əti 
kolbasaları, 
bişmiş 
mal  və  qoyun  əti 
kolbasaları 
48 
------//----- 
56.  Bitki  məhsullu  liver 
kolbasaları 
(yarma 
qatılmaqla) 
 
 
12 
 
 
------//------ 
57.  Uşaq 
qidalanması 
üçün 
kiçik 
kolbasalar 
 
36 
 
------//------ 
58.  Quş  ətindən  əla  sort 
bişmiş kolbasalar 
 
72 
 
------//------ 
59. 
I  sort  quş  ətindən 
bişmiş 
kolbasalar, 
sosiskalar 
 
48 
 
------//------ 
Balıq məmulatları və dəniz məhsulları  
Yarımfabrikatları  
60. 
Bütün  adda  soyudul-
muş balıq 
48 
0
0
S-dən -2
0
S-dək 
 
61. 
Dondurulmuş 
və 
donla 
örtülmüş 
bütün  adda  balıq  və 
balıq məhsulları 
 
24 
 
-----//----- 
62. 
Dondurulmuş  xüsusi 
emaldan 
keçmiş 
balıq 
 
24 
 
-2
0
S-dən +2
0
S-dək 
63. 
Suxarıda 
paylaşdırılmış balıq 
 
12 
 
+2
0
S-dən +6
0
S-dək 
64.  Kabablar 
və 
qızardılmış 
ət 
məhsulları 
 
24 
 
-2
0
S-dən +2
0
S-dək 
65.  Kotletlər,  bitoçkilər, 
qiymə,  balıq-kartof 
zraziləri,  blinçiklər 
 
 
 
 
 
 

(dondurulmamış) 
12 
------//------ 
66.  Dondurulmuş 
kotletlər, 
dolmalar 
və qiymə 
72 
-4
0
S-dən -6
0
S-dək 
67.  Dondurulmuş  balıq 
düşbərəsi 
 
48 
 
-----//----- 
68.  Bütün 
adda  
qızardılmış balıq 
 
36 
 
-----//----- 
69.  Bütün  adda  şkafda 
bişirilmiş balıq 
 
48 
 
----//---- 
70.  Bütün 
adda 
suda 
bişirilmiş balıq 
 
24 
-----//----- 
71.  Qiymələnmiş balıq 
24 
------//----- 
72.  Duzlanmış balıqdan 
qiymələnmiş  
məmulatlar 
 
24 
 
----//----- 
73.  Bütün  növ  balıqdan 
qızardılmış kotletlər 
 
12 
 
+2
0
S-dən +6
0
S-dək 
74.  Tomat 
sousunda 
frikadel və teftelilər 
 
48 
 
----//----- 
75.  İsti 
hisə 
verilmiş 
bütün  növ  balıq  və 
ruletlər 
 
48 
 
----//----- 
76. 
 
Qızardılmış balıqdan 
Kolbasalar 
48 
----//---- 
77.  Suda  bişmiş  xərçəng 
və krevetkalar 
12 
-----//----- 
78.  Xama 
sousunda 
tərəvəzli 
kalmar,döyülmüş 
kalmar, 
kalmar 
kotleti, 
marinadlı 
kalmar 
 
 
24 
48 
 
 
----//---- 
-----//----- 
79. 
Zülallı 
«Okean» 
pastasından  kulinar 
məmulatları 
 
 
24 
 
 
----//---- 
80. 
Bütün  növ  balıqdan   
yağ və kürü 
 
24 
 
-2
0
S-dən +2
0
S-dək 
81.  Balıq pastaları 
24 
----//----- 
82. 
Dondurulmuş 
«Okean» pastası 
 
72 
 
-1
0
S-dən -3
0
S-dək