Mikroorqanizmlərin maddələr dövranında iştirakı

Zülalların ammonyaklaşma prosesi – ammonifikasiyası. Zülallı maddələr heyvani orqanizmlərin əsas tərkibinə daxil olub, torpağa çoxlu miqdarda bitki və heyvani qalıqlarla düşür. Zülallar çox mürəkkəb üzvi birləşmələr olub, müxtəlif kimyəvi quruluş və xüsusiyyətə malikdir.

Bitki qalıqları, heyvan və insan meyidləri və ifrazatlar (peyin, sidik və s.) torpağa düşərək müyyən temperatur və rütubətdə mikroorqanizmlərin köməyilə parçalanır. Parçalanma mexanizminə gəldikdə zülalların parçalanması onların hidrolizindən başlanır. Zülallar proteolitik ferment ifraz edən mikroorqanizmlərin köməyi ilə hidroliz olunur. Parçalanma nəticəsində peptonlar, peptidlər və amin turşuları əmələ gəlir.

Zülalların kimyəvi tərkibindən asılı olaraq onların parçalanmaları da müxtəlif olur. Məsələn, süddə olan kazein və qanda olan hemoqlabin yumurta ağına nisbətən çətin parçalanır.

Mikroorqanizmlər zülallı maddələrin parçalanmasında əmələ gələn sadə zülallardan qida və enerji mənbəyi kimi istifadə edir.

Zülalların amonyaklaşmasında istirak edən bakteriyalar
Bacterium protensvulgaie	Kiçik peritrixial, sporsuz, ölçüsü 1.6-4.6 mkm, fakultativ aneorobdur. Zülalları parçaladıqda qələvi mühit yaradır. H2 və indolkimi birləşmələr əmələ gəlir.
Bacterium putidun	Çöpşəkilli, hərəkətli, lofotrixial, aerobdur. Ölçüsü 2.5 mkm zəncir əmələ gətirir
Pseud fluorecesis	Hərəkətli, sporsuz, zəncir əmələ gətirmir, qram-mənfi boyanır.
Eseh. Coli	Hərəkətli, sporsuz, çöpşəkilli, ölçüsü 2.4 mkm-dır.
Bacterium neycoides	Oval formalı, sporəmələgətirən, kirpiklərlə hərəkət edən, ölçüsü 1.6-3.6 mkm olan çöpşəkilli bakteriyalardır. Qidalı mühitdə koloniya əmələ gətirir.
Bacterium mesentericus Bacterium subtilis Bacterium megaterium	0.4-3.5 mkm 1.0-2.1 mkm dairəvi formaya malik, 2.5-9 mkm spora malik çöpşəkilli bakteriyalardır Zülalları parçaladıqda H2S əmələ gətirir. Aerob olurlar.