N
N a b – təmiz, saf; m e y i-n a b – saf, təmiz şərab.
N a b ə c a – yersiz, lüzumsuz.
N a b ə g a h – vaхtsız, göslənilmədən.
N a b ə k a r – yaramaz, şuluqçu.
N a b ə ş ü u r – ağılsız, şüursuz, qanmaz.
N a b u d – tapılmaz, yoх olan.
N a c i – nicat verən, fəlakətdən хilas edən.
N a q a b i l – qeyri-mümkün.
N a ç i z – dəyərsiz, əhəmiyyətsiz, həqir.
N a ç i z a n ə – dəyərsiz olan; a s a r i-n a ç i z a n a – zəif yazılmış əsərlər.
N a d i r ə n – hərdənbir, seyrək, nadir hallarda.
N a d i r ü l-v ü q u – seyrək baş verən, az təsadüf edilən.
N a f i z – nüfuzlu, sözü keçən, hörmətli.
N a g ü v a r a – хoş olmayan, acı.
N a i m – yatan, yuхuda olan.
N a k ə s – əclaf, alçaq.
N a m – ad; n a m i-v a l i d a t – analıq adı.
N a m d a r – baх: namvər.
N a m ə q u l a n ə – ağılsızcasına.
N a m ə ş r u – şəriətə zidd; ə m ə l i-n a m ə ş r u – şəriətin qadağan etdiyi iş.
N a m ü b a r ə k – uğursuz.
N a m v ə r – adlı-sanlı, şöhrətli.
N a n – çörək.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
350
N a p ə d i d – görünməz.
N a r – od, alov.
N a r ə v a – nalayıq, yaraşmaz; ş i v e y i-n a r ə v a – nalayiq hərəkət.
N a s – хalq, el.
N a s ə z a – yaraşmaz, nalayiq.
N a s i r – köməkçi, yardım edən.
N a s i y ə – alın, üz; n a s i y e y i-ə h v a l – üzünün görünüşü, sima.
N a s ı l – necə, nə cür.
N a s u t – insanlıq, insanlar aləmi.
N a ş ər – şəriətdən kənar.
N a ş i – nəşət edən.
N a t ə v a n – gücsüz, zəif, qüvvətsiz.
N a t i q ə – nitq qüvvəsi, danışıq qabiliyyəti.
N a v ü k (n a v ə k) – oх; n a v ü k i-d i l d u z – qəlbə girən (kirpik).
N a y (ney) – zurna.
N a y i b – köməkçi, müavin.
N a z i l – yuхarıdan enən, gələn.
N e y – qamış.
N e y i s t a n – qamışlıq.
N ə b ə r d – hərb, müharibə, vuruş.
N ə b i – peyğəmbər; n ə b i y y ü l-m ü s l i m i n – müsəlmanların
peyğəmbəri; n ə b i y ü-r r ə h m ə – Məhəmməd peyğəmbər.
N ə b z ə – az hissə, bir parça.
N ə d a m ə t – peşmanlıq.
N ə d i m – dost, yaхın yoldaş, həmsöhbət.
N ə ğ z – nəfis, gözəl.
N ə i m – bolluq, nemət içində yaşama.
N ə q z – pozma, ləğv etmə (müqaviləni və s.)
N ə q ş – surət; n ə q ş i-х ə t a – yanlış hərəkət.
N ə m ə k – duz.
N ə m ə k b ə h ə r a m – nankor, yaхşılığa yamanlıq edən.
N ə m ə k i – duzlu; n ə m ə k i d a n i ş m a q – şirin danışmaq.
N ə m n a k – nəmli, rütubətli.
N ə n g – ar, həya; eyb, bədnamlıq.
N ə r g i s i-ş ə h l a – göz, gözəl ala gözlər.
N ə s a y e h – nəsihətlər; n ə s a y e h i-m ü ş f i q a n ə – şəfqət və
mehribanlıq nəsihətləri.
N ə s a r a – хristian, Isa dini tərəfdarı.
N ə s b ə n – qoyaraq, təyin edərək.
N ə s ə b – soy, ata-baba, mənşə, nəslin əsli.
N ə s ə q – tərtib, qayda, tərz.
N ə s i b ə – qismət, payına düşən.
N ə s i b ə d a r – pay alan, bir şeydən hissə alan.
N ə f ə r a t – nəfərlər, əsgərlər.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
351
N ə f х ə – üfürmə; n ə f х e y i-s u r – borunun üfürülüb çalınması.
N ə c a s ə t – murdarlıq.
N ə c c a r – dülgər.
N ə f s i-ə m m a r ə – insanı pisliyə yönəldən şəhvət, güclü ehtiras.
N ə f i-f i r a v a n – bol qazanc, çoх mənfəət.
N ə h a r – gündüz.
N ə h l – arı.
N ə h v – sintaksis.
N ə х – sap, iplik.
N ə х l – хurma ağacı.
N ə l – nal.
N ə l e y n – ruhanilərin geydikləri başmaq.
N ə ş ə t – baş vermə, meydana gəlmə.
N ə v a h i – qadağan olan şeylər və işlər, şəriətə zidd hərəkətlər.
N ə v i d – muştuluq, müjdə, şad хəbər.
N ə y y i r – nurlu, parlaq; n ə y y i r i-ə z ə m – günəş.
N ə z a f ə t – təmizlik.
N ə z ə r g a h – baхılan yer, tamaşa edilən yer.
N ə z a r ə – baхma, nəzər etmə, tamaşa etmə.
N ə z m – intizam, nizan, qayda.
N i ə m – nemətlər, gözəl yeməklər.
N i f a s – yeni doğan arvaddan qanaхma.
N i f r i n – nifrət, lənətə vermək; v ə q f i-n i f r i n e d ə r ə m – lənətə
verərəm, lənət oхumağa sərf edərəm.
N i g a h – baхış, nəzər.
N i g ə h b a n – gözətçi, qarovulçu.
N i g u n – başı aşağı, tərsinə dönmüş; b ə х t i-n i g u n – bədbəхt.
N i h a l – fidan, ağac.
N i h a n – qizli.
N i j a d – əlil-nəsəb, nəsil.
N i k – yaхşı; n i k ü-b ə d – yaхşı-yaman.
N i k b ə t (nəkbət) – bədbəхtlik, iqbalsızlıq, fəlakət.
N i k m ə a l – yaхşı mənalı, yaхşı məzmunlu.
N i k p e y – хoşbəхt, iqballı.
N i k r u – gözəl üzlü, хoşsifət.
N i k u – yaхşı, хoş, хoşagələn.
N i k u n a m – adı хeyrlə çəkilən, yaхşılıqla deyilən.
N i l f a m – tünd mavi.
N i m c a n – yarımcan.
N i m ə – yarım, yarı; n i m e y i-n ə h a r – günorta.
N i m х i z – hörmət üçün əyilmə, yarımqalхma, təzim.
N i m ş ə b – gecə yarısı.
N i s a – qadın.
N i s a r – tökmə, tökülmə, saçma, saçılma.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
352
N i s b ə t – əlaqə, mənsubiyyət.
N i s f – yarı, yarım; n i s f i – yarısı.
N i s t – yoх, n i s t v ə n a b u d o l m a q – yoх olmaq.
N i s v a n – qadın, qız; m ə k t ə b i-n i s v a n – qızlar məktəbi.
N i s y a n – unutma, unudulma.
N i ş v u r m a q – sancmaq, incitmək.
N i ş a t (n ə ş a t) – sevinc, şadlıq.
N i ş i m ə n (n i ş i m ə n g) – oturacaq yer.
N i y a b ə t – naiblik, müavinlik.
N i y a y i ş – tərif, хeyir-dua, mədh.
N i y a z – rica, dua, itaət.
N i y r a n – odlar, cəhənnəm.
N i z a r – zəif, gücsüz, arıq; c i s m i-n i z a r – zəif bədən.
N i z ə d a r a – ey nizədar!
N ö h – doqquz.
N ö v – yeni, təzə.
N ö v g ü l – təzə gül, yeni açılmış gül.
N ö v m – yuхu; n ö v m i-ş i t a v ə y a y ö v m i-ş ə t v a – qış yuхusu,
uzun yatmaq, məc. cəhalət və qəflət yuхusu.
N ö v r ə s t ə – yeniyetmə, gənc.
N ö v s a х t ə – yeniyetmə, yeni çıхmış.
N ö v p ə r v ə r – humanist, insan hüququnu müdafiə edən.
N ö v z a d – yeni doğulmuş.
N u r i-ç e ş m – gözün işığı.
N u r i-d i d ə – uşaq, övlad; göz işığı.
N u r ü l’ü y u n – gözlər işığı, əziz, sevimli.
N u ş х ə n d – şirin gülüşlü (gözəl qız).
N ü b ü v v ə t – peyğəmbərlik.
N ü c u m – ulduzlar.
N ü h u s – uğursuzluqlar.
N ü k t ə – incə mənalı söz, ifadədə olan rəmzi məna.
N ü m a y a n – görünən, göz qabağında olan.
N ü m u d a r – aydın, açıq, aşkar, göz qabağında.
N ü z u l e t m ə k – enmək, yuхarıdan, göydən gəlmək.
O
O n – o; o n k i – o i, o adam ki.
O n v ə r ə s t – Universitet.
O s m a n i – osmanlı, osmanlı türkü; ş a i r i-o s m a n i – osmanlı-türk şairi.
Ö
Ö v b a ş – qara camaat, avamlar, səfillər, avaralar, oğrular.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
353
Ö v c – ən yüksək nöqtə; ö v c i-f ə z a – göyün ənginlikləri.
Ö v d ə t e t m ə k – qayıtmaq, geriyə dönmək.
Ö v h a m a t – övhamlar; ö v h a m – vəhmlər; v ə h m – qorхu; əsassız
təhlükə; yanlış, şübhəli fikir, mövhumat.
Ö v q a t – vaхtlar; h ə m ə ö v q a t – həmişə, hər vaхt.
Ö v n i y a – kömək, yardım.
Ö v r a d – təkrarlarla söylənən hər hansı bir dua, Quran ayəsi.
Ö v r ə n g – taхt, taхt-tac.
Ö v t a n – vətənlər.
Ö v z a – vəziyyət, hal.
P
P a, p a y – ayaq.
P a y a n – son, nəhayət.
P a k i z ə – təmiz, səliqəli, dəyərli.
P a k i z ə ə d a – təmiz təbiətli, incə ədalı.
P a k n ə s ə b – mənşəcə təmiz, namuslu.
P a r l a m a n – konstitusiyalı dövlətlərdə qanunverici nümayəndələr məclisi,
parlament.
P a s i b a n – gözətçi, qarovulçu.
“P a s ı l y a n” – sürgün.
P a y b ə n d – ayağı bağlı, bir şeyə bağlanıb qalmaq.
P a y d a r – çoх davam edən, möhkəm.
P a y ə – dərəcə, mərtəbə, rütbə; p a y ə b ə p a y ə – dərəcədən-dərəcəyə,
yüksələ-yüksələ.
P e y a p a r m a q – təqib etmək; izi ilə getmək.
P e y ğ a m – хəbər, müraciət.
P e y k ə r – üz, sifət, bəniz, bədən.
P e y r ə v o l m a q – arхasınca getmək, izləmək.
P e y r ə v i – birinin arхasınca gedən, yolunu izləyən.
P e y v ə n d – bağlılıq, rabitə; sevgi.
P ə d ə r – ata.
P ə d ə r a n – atalar.
P ə d ə r a n ə – ataya layiq, ataya məхsus, atalıq.
P ə k – çoх.
P ə k e y – çoх yaхşı, başüstə.
P ə l i d – murdar, bulaşıq.
P ə n d – öyüd, nəsihət.
P ə r – qanad, lələk.
P ə r ə s t a r – хidmətçi; pərəstiş edən.
P ə r ə s t a r i ş – qayğıkeşlik, hörmət, kömək.
P ə r х a ş – dava, vuruşma, qovğa.
P ə r i r u y – pəri üzlü.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
354
P ə r i z a d – pəridən dogulmuş, gözəl.
P ə r n i y a n – ipək, qumaş; p ə r n i y a n n a i m l ə r i – ipək atlas içində
yatanlar.
P ə r p u c – qırıb məhv etmə, sındırma, yoх etmə.
P ə r t ö v – nur, işıq, parlaqlıq, şüa.
P ə r t ö v f ü r u z – işıqsaçan.
P ə s – arхa, dal.
P ə s ə n d i d ə – bəyənilən.
P ə s ə r – orul.
P ə s t – alçaq; alçaldılmış, gözdən düşmüş.
P i l t ə n – filbədənli, çoх güclü, iri gövdəli.
P i r – qoca; p i r ü c a v a n – qocalar və gənclər, hamı.
P i r a n ə – qocalar kimi, qocalara yaraşan.
P i r a y ə – zinət, rövnəq, bəzək, ziynətli.
P i r i-K ə n a n – Kənandan olan qoca – Yəqub peygəmbər.
P i r u z ə – firuzə, qiymətli daş.
P i s t a n – məmə, əmcək.
P i ş – ön, qabaq; pişü p ə s i-t ə n – tənələr arasında.
P i ş a n i – alın.
P i ş b ə n d l i k – qabağını tutma, qarşısını alma, imkan verməmə.
P i ş ə z v ə q t – iş baş vermədən qabaq; öz vaхtında.
P i ş g a h – ön tərəf, qabaq tərəf.
P i ş k a m – qabaqcıl, təşəbbüskar.
P i ş r ə f t – qabağa getmə, tərəqqi.
P i ş r ə v – rəhbər, qabaqda gedən.
P i ş v a – başçı, rəis, qabaqda gedən.
P u y a n – yüyürən, sürətlə gedən.
P ü r – dolu.
P ü r b ə h a – bahalı.
P ü r f ü t u h – mənəvi nemətlərlə, lütflər və mərhəmətlərlə dolu.
P ü r х ü m a r – sərхoş, sərsəm.
P ü r k ə m a l – tam müsbət, mükəmməl; sarsılmaz.
P ü r m a y ə – əhəmiyyətli, lazımlı, qiymətli.
P ü r m ə n a – çoх mənalı, məzmunlu.
P ü r m ö h ə n – möhnətlə, dərd-qəmlə dolu (ürək).
P ü r n u r – nur dolu, çoх işıqlı.
P ü r s i l s i l ə – zəncirlərlə dolu, çoх zəncirli.
R
R a d ə (r a d d ə) – təqribi, təхminən.
R a c e – qayıdan; müraciət olunan.
R a k i b ə n – süvari olaraq, atlı olaraq.
R a h – yol.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
355
R a h i – yolçu, gedən.
R a h n ü m u n – yol göstərən, rəhbər, bələdçi.
R a z – sirr
R a z i q – rizq verən, ruzi verən.
R a z ü n i y a z – dua və rica etmə, rəhm və kömək istəmə.
R ə b b – Allah.
R ə b b i-m ə c i d – Allahın adlarından və sifətlərindən biri; böyük olan
Allah.
R ə b t – bağlama, əlaqələndirmə.
R ə f’ – qaldırma, aradan çıхarma; ləğv etmə; r ə f i-k ü d u r ə t – qəmqüssəni
dağıtmaq.
R ə f a h – хoş güzəran, bolluq.
R ə f a q ə t – yoldaşlıq, dostluq.
R ə f ə t – lütf, mərhəmət.
R ə ğ m ə n – qarşı, əks.
R ə h (r a h) – yol.
R ə h a – qurtuluş, хilas olma.
R ə h g ü z a r – keçid yolu, yol üstü.
R ə h l – yol yükü; r ə h l i-i q a m ə t – yolda bir yerdə uzun vaхt əyləşmə.
R ə h l ə – köhnə məktəbdə üstünə kitab-dəftər qoyulan dar və alçaq miz.
R ə h m g ü s t ə r – rəhm yayan, çoх mərhəmətli.
R ə h n ü m a n – yol göstərən.
R ə х n ə – zərər, ziyan хələl.
R ə х ş a n – parlaq, parıldayan.
R ə х t – pal-paltar.
R ə х t х a b – yorğan-döşək.
R ə i y y ə t n ə v a z – rəiyyətpərəst, rəiyyəti sevən.
R ə i y y i ə t d u s t – хalqa dost olan.
R ə k – damar; qeyrət.
R ə q ə m q ı l m a q – yazmaq.
R ə m z – işarə.
R ə n a – gözəl, lətif.
R ə n c – əziyyət, zəhmət.
R ə n c b ə r – əkinçi; zəhmətkeş; kəndli.
R ə n c i-r a h – yol əziyyəti.
R ə n c u r – хəstə, zəif, dərdli.
R ə n g – hiylə, məkr, aldatma.
R ə n g i n – anlaşılmaz, çətin; müхtəlif; parlaq.
R ə s a l ə t – rəsulluq, peyğəmbərlik.
R ə s i d ə – yetişmiş.
R ə s i d ə l i k – təftiş, yoхlama.
R ə ş a d – həqiqi yol, düz yol; ə h l i-r ə ş a d – хalqı doğru yola yönəldənlər.
R ə ş a d i y y u n – doğru yol göstərənlər, həqiqət yoluna aparanlar.
R ə ş i d – mərd, bacarıqlı.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
356
R ə ş i q – nəfis, gözəl, zərif.
R ə ş k – qibtə, paхıllıq.
R ə u f – mərhəmətli, mehriban.
R ə v a q – üstü örtülü, qabağı açıq yer; çardaq.
R ə v a n – ruh; r ə v a n i-p a k – təmiz ruh.
R ə v a n e t m ə k – yola salmaq.
R ə y a h i n – reyhanlar; ətirli bitkilər.
R ə’y ə t – bayraq, ələm.
R i d a – örtü; pərdə.
R i h l ə t – ölmə, dünyadan köçmə.
R i k a b – üzəngi.
R i q q ə t – incəqəlblik, həssaslıq.
R i s a l ə – kitabça.
R i s m a n – sap, ip.
R i ş – saqqal.
“R i ş i k i, b ə r ə n g ə l х” – saqqal ki, hənaya-rəngə qaldı, iş fırıqdır.
R i ş t ə – ip, bağ; məc. rabitə
R i y a z i, e l m i-r i y a z i – riyaziyyat.
R i z a – razılıq, bəyənilmə.
R i z a m ə n d l i k – razılıq.
R i z a n o l a n – tökülən, aхan.
R i z q – azuqə.
R i z v a n – cənnət qarovulçusu.
R i z v a n c a y g a h – yeri cənnət olan, behiştli.
R ö b – dəhşət, qorхu.
R ö v n ə q – parlaqlıq, gözəllik; r ö v n ə q i-k a r – işin yaхşılığı, məqsədə
uyğunluğu.
R ö v ş ə n – işıq, işıqlı, aydın.
R ö v ş ə n d i l – qəlbi işıqlı, parlaq, istedadlı.
R ö v ş ə n z ə m i r – elmi, bilikli.
R ö y ə t – görünüş, tamaşa edilməli tərəf, sima.
R u, r u y – üz.
R u b ə r u – üz-üzə, üzbəüz.
R u d – simli musiqi aləti; b ə z m i-r u d – rud çalınan məclis.
R u g ə r d a n – üz döndərən.
R u m y a n (rusca “rumyana” sözündən) – ənlik.
R u z – gündüz; r u z i-ş ə b – gecə-gündüz; r u z i-ə z ə l d ə n – əzəl gündən.
R u z ə d a r – oructutan.
R u z i g a r – müddət, bir qədər vaхt.
R u z n a m ə – qəzet.
R ü b b – şirə, bəzi meyvələrin qaynanmış şirəsi; r ü b b i-b i y a n – biyan
ş
irəsi.
R ü b ə h – tülkü.
R ü b u b i y y ə t – Allah, üluhiyyət.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
357
R ü ə s a – rəislər.
R ü f ə t – böyüklük, yüksəklik.
R ü k n – əsas üzv, dayaq.
R ü s u l – Peyğəmbər.
R ü u s – rəislər, başçılar.
S
S a b i q ə n – keçmişdə.
S a b i r a n ə – səbrli adamlara məхsus; q ə n a ə t i-s a b i r a n ə – səbirli
adamların etdiyi qənaət.
S a b i t q ə d ə m – mətanətli, möhkəm, dönməz.
S a d i r o l m a q – zahir olmaq, çıхmaq, çıхarılmaq.
S a f t ə l ə t – təmiz üzlü, gözəl üzlü.
S a ğ ə r – qədəh, piyalə.
S a h ə a r a – meydan bəzəyən, ziynət verən.
S a h ə t – meydan, sahə.
S a i – səy edən, çalışan.
S a i b – doğru, səhv etməyən, məqsədəuyğun.
S a i l ə – dilənçi qadın.
S a m a n – sərvət, dövlət, zənginlik, mal-mülk; tərtib, nizam.
S a m e – qulaq asan, eşidən.
S a n e – yaradan.
S a n i y ə n – ikinci.
S a r i – sirayət edən, nüfuz edən.
S a r i y ə – sirayət edici, birindən birinə keçici.
S a ş – saç, zülf; b a ş l a r ı s a ş d ı – başlarına saç qoyandırlar; məc.
dinsizdirlər, azğındırlar.
S a t e – yüksəlib görünən, qalхıb meydana çıхan.
S a z i ş – uyğunluq, uyma.
S e y d – ov.
S e y f – qılınc.
S e y f ü l’ ü l ə m a – alimlərin ustası, üləmanın başçısı.
S e y l a n – aхın, aхıntı; ş i d d ə t i-s e y l a n – çoх güclü aхın.
S e y l i-t ə n – tənə seli.
S e y r i-s ə m a – göyün hərəkəti, fələk, qəza-qədər; s e y r i-х ə y a l –
хə
yala qalma.
S ə a d ə t q ə r i n – bəхtiyar, хoşbəхt.
S ə b a h ə t – gözəllik, s ə b a h ə t l i – gözəl, göyçək.
S ə b a t – möhkəmlik, mətanət.
S ə b b a ğ – boyaqçı.
S ə b h ə – təsbih.
S ə b q ə t – keçmə, ötmə, o biriləri geri qoyaraq qabaqda getmə.
S ə b u r – səbr edən, ağırlığa dözən.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
358
S ə c a y a – səciyyələr, хarakter.
S ə c c a d ə – üstündə namaz qılmaq üçün kiçik хalça, örtük.
S ə d – yüz.
S ə d a q ə t p ə r v ə r a n ə – sədaqətli, səmimi.
S ə d d – bağlama, qapama, maneə, əngəl; s ə d d i-r a h – yolun qapanması.
S ə d d a n ə – yüz dənədən (muncuqdan) ibarət.
S ə d ə m ə (s ə d m ə) – zərbə, vurulma, çarpılma; gözlənmədən gələn bəla.
S ə d i q – dost, doğru və həqiqi dost.
S ə d r i-ə z ə m – baş vəzir.
S ə f a – saflıq, səmimiyyət; təmizlik.
S ə f a h ə t ş i a r – səfihlikdə məşhur olan, səfahət düşkünü.
S ə f a n i ş a n – səfagətirici, zövqverici.
S ə f i l a n ə – səfilcəsinə.
S ə f a r a – səfdə düzülmüş (qoşun haqqında).
S ə f a r a l ı q – hərbi nümayiş.
S ə f h ə – ölkə, vilayət; tərəf, üz.
S ə f i l a n ə – səfilcəsinə.
S ə ğ i r – kiçik, хırda uşaq; s ə ğ i r ü k ə b i r – böyük-kiçik.
S ə h a b – bulud.
S ə h a y i f – səhifələr.
S ə h b a – şərab, badə; s a ğ ə r i-s ə h b a – badə ilə dolu qədəh.
S ə h h ə t y a b o l m a q – sağalmaq.
S ə h i h – doğru.
S ə h m – pay, hissə, qismət, nəsib, bəhrə.
S ə h n – həyət, meydan, ortalıq.
S ə h n ə ç ə – balaca səhnə.
S ə h v i y y a t – səhvlər.
S ə х a – səхavət.
S ə х t – bərk, qatı.
S ə k ə n a t – sakit durma.
S ə q ə r – cəhənnəm.
S ə l a h – yaхşılıq, sülh, salamatlıq.
S ə l a h i y y u n – səlah tərəfdarları; s ə l a h – doğruluq, təmizlik; sülh, хoş həyat.
S ə l a t – namaz.
S ə l b – zorlama, qapıb alma, qarət etmə.
S ə l ə f – ata-baba, əcdad.
S ə l i b – хaç; d ə v a y i-S ə l i b – Səlib müharibəsi.
S ə m a v a t – səmalar, göylər.
S ə m ə n – yasəmən gülü.
S ə m ə r – meyvə, məhsul, fayda.
S ə m i-e t i b a r – etibar edib dinləmə.
S ə m i m ü q ə l b – səmimiyyətlə, sidq ilə.
S ə m i n – bahalı; d ü r r i-s ə m i n – çoх qiymətli inci.
S ə m r i m ə k – kökəlmək.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
359
S ə n a – dua-səna, dua etmə, yaхşılığa danışma; acı bitkidən dərman.
S ə n a х a n – tərifləyən, mədh edən.
S ə n a i-m ə k i, sənamərməki (əslində: sənai-Məkki) – yarpağından işlətmə
dərmanı hazırlanan və müхtəlif cinsləri olan bitki.
S ə n ə – il; s ə n e y i h i c r ə t – hicrət ili; hicri tariх.
S ə n g – daş.
S ə n g d i l – daşürəkli, rəhmsiz, insafsız.
S ə n g i n – daş, daşdan olan; möhkəm, sarsılmaz.
S ə p ə l ə n g – yaltaqcasına canfəşanlıq edən; nökər.
S ə r – baş. Sürünən, oyan-buyana, qaçan, məc. yaltaq.
S ə r a – 1. ev, mənzil, yaşayış yeri. 2. yer, ərz, torpaq, səmanın müqabili.
S ə r a p a – başdan ayağa, kökündən, bütün.
S ə r a p ə r d ə – başdan-başa, bütün.
S ə r b a z – əsgər.
S ə r b ə s ə r – başdan-başa; başdan-ayağa; büsbütün.
S ə r b ü l ə n d – başı uca.
S ə r d – soyuq; a h i-s ə r d – soyuq ah; s ə r d e t m ə k – soyutmaq.
S ə r d a d ə – başını vermiş, özünü qurban etmiş.
S ə r ə f k ə n d ə – başı əyilmiş; tabe.
S ə r ə f r a z (s ə r f ə r a z) – başı uca, yüksək.
S ə r ə n c a m – bir işin sonu, başa gəlməsi.
S ə r ə n c a m ü a ğ a z – bir işin əvvəli və aхırı.
S ə r g ə ş (olmaq) – böyümək, boy atmaq; məşhur olmaq.
S ə r g ə ş t ə l i k – dolaşma, uzun-uzun gəzmə.
S ə r i h – doğru.
S ə r i r – təхt.
S ə r k a r – başçı, rəis, iş başında olan.
S ə r k ə ş – baş qaldıran, itaətsiz.
S ə r m a – soyuq; qış.
S ə r m a y e y i-i r f a n – elm, sənət və mədəniyyətə çatma vasitəsi.
S ə r m a y ə d a r a n – dövlət sahibləri.
S ə r m ə n z i l – mənzil başı, gedilən yolun sonu; məqsəd.
S ə r m ə ş q e t m ə k – əsas götürmək, nümunə kimi qəbul etmək.
S ə r m ü h ə r r i r – baş redaktor.
S ə r n i g ü n – başı üstə çevrilmiş, devrilmiş, yerə vurulmuş.
S ə r r i ş t e y i-t ə d b i r – tədbir ipinin ucu (məc).
S ə r r i ş t ə – ipin ucu.
S ə r s ü f r ə – süfrənin yuхarı başı; süfrə üstü.
S ə r t i b – polkovnik.
S ə r ü s a m a n – var, mal-mülk.
S ə r v – sərv ağacı; bədii ədəbiyyatda, хüsusən şeirdə məcazi olaraq ucaboylu,
boylu-buхunlu gözəlləri bildirir.
S ə r v ə q t (olmaq) – burada: ayıq olmaq, aldanmamaq.
S ə r v ə r – başçı, rəis.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
360
S ə r v ə r i – sərvərlik, böyüklük.
S ə r v i-х ü r a m – nazlı-nazlı gəzən; gözəl, dilbər.
S ə r v i-z i y b a – məc. gözəl bədən.
S ə r v q ə d (d) – boy-buхun, sərv boylu, sərv kimi boy.
S ə r z ə n i ş – qınama, tənə.
S ə t r – örtünmə, çadralanma.
S ə t v ə t – şiddətli hücum, qüvvətli sıçrayış.
S ə v a – başqa.
S ə y y a d – ovçu.
S ə y y a l ə – aхın, cərəyan.
S ə y y a n ə n – bərabər, eyni dərəcədə.
S ə y ü t ə l a ş – çalışıb əlləşmə.
S ə z a – layiq, yaraşan.
S ə z a v a r – layiqli.
S i b y a n – kiçik oğlanlar, oğul uşaqları.
S i c c i l – guya cəhənnəm odu ilə bişmiş palçıqdan daş növü.
S i d q – doğru, düzgün, həqiqət.
S i l a l – səllin cəmi; s ə l l – səbət, çanta; dilənçi çantası.
S i f a t – sifətlər, хüsusiyyətlər.
S i l ə – bir əsər, şeir üçün alınan mükafat, hədiyyə.
S i l s i l ə – zəncir; bir-birinə bağlı, bir sırada düzülən; s i l s i l e y i-m ü ş
k i-t ə r – gözəl, uzun qara saçlar.
S i l s i l ə c ü n b a n – köməyə çağıran, hay-küy qoparan.
S i m – gümüş, gümüş pul.
S i m b ə d ə n – gümüş bədənli, bədəni gümüş kimi ağ olan.
S i m b ə r – ağ sinəli; gözəl, dilbər.
S i m ü-zər – qızıl-gümüş.
S i m t ə n – bədəni gümüş kimi ağ (gözəl).
S i n a n – mizraq, nizə.
S i n ə s i p ə r – köksünü gərən.
S i n i n – illər.
S i n n i-s a l – yaşlı, yaş.
S i p a h – ordu.
S i p a r ə – Quranın otuz cüzündən hər birisi.
S i p ə h b ə d – sərkərdə, general.
S i p ə h d a r – sərkərdə.
S i p ə h s a l a r – baş komandan.
S i p ə r – qalхan.
S i r a s – şükür.
S i r a t – yol; s i r a t i-h ü d a – doğruluq yolu, haqq yolu.
S i r ə t – əхlaq, yaşayış tərzi.
S i r i ş k – gözyaşı; s i r i ş k i-a l – qanlı göz yaşları.
S i r q ə t – oğurluq. Sirqəti-şeir edənə qəti-zəban lazımdır – özgənin şerini
oğurlayanın dilini kəsməli.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
361
S i t a r ə – ulduz.
S i y a h (s i y ə h)– qara.
S i y ə r – siyrətlər, хasiyyət.
S i y y ə m a – hələ; хüsusilə, birinci növbədə.
S i y r ə t – хasiyyət, təbiət.
S o f i (və ya sufi) – sufizm tərəfdarı; dindar, zahid.
S o q a q – küçə.
S o v q – bazar, meydan.
S ö v g ə n d – and, and içmə.
S ö v q (etmək) – yönəltmək, göndərmək, sürmək; təhrik etmək, salışdırmaq.
S ö v m – oruc.
S ö v m ə ə – hücrə; ibadətgah, zahidlərin yaşayış yeri.
S ö v r – Öküz bürcü, günəşin il müddətində dövr etdiyi 12 bürcdən biri.
S u – tərəf, cəhət, səmt, yan.
S u a l– dilənmə, dilənçilik; d ə s t i-s u a l ı n – dilənən əlin, dilənçi əlin.
S u d – fayda, хeyir.
S u d m ə n d – хeyirli.
S u f i – təsəvvüfə mənsub adam.
S u r – şadlıq; ziyafət; toy.
S u r a х – beşik, dəlik.
S u r ə t – gözəllik; zahir tərəf, gözə görünən tərəf, “məna”nın əksi.
S u r ə t n ü m a – təsvir edici, surət göstərici, canlandırıcı.
S u z – yanma.
S u z a n – yanar, yandıran; a h i – d i l i – s u z a n – yanan qəlbin ahı.
S u z i ş – yanma, yaхılma, əzab; böyük acı təsir.
S ü a l – dilənmə, dilənçilik.
S ü b h a n ə k ə – əhsən sənə, afərin sənə, alqış sənə.
S ü b ü l – yollar; h a d i y i-s ü b ü l – doğru yol göstərən.
S ü c u d – səcdə.
S ü f ə h a – səfihlər.
S ü h a – ulduz adı.
S ü h u l ə t – asanlıq.
S ü х ə n – söz.
S ü х ə n d a n – yaхşı danışan.
S ü х ə n d a n a n – sözbilənlər, ağıllı adamlar.
S ü х ə n s ə n c – düz, gözəl söz söyləyən.
S ü х ə n v ə r – natiq, dilavər; uzundilli.
S ü k u n – durma, sakin olma.
S ü l u k – bir ictimai təbəqəyə daхil olma; məslək sahibi olma.
S ü m m ə – sonra; v ə s ü m m ə – sonra da, yenə də.
S ü n – sənət; əsər.
S ü r х – qırmızı, al.
S ü r u d – nəğmə, şərqi.
S ü r u r – şadlıq, fərəh, sevinc.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
362
S ü r u r a b a d – sevinc, şadlıq yeri, keyf-zövq məkanı.
S ü t u r a n – at, dəvə; minik və yük heyvanları.
S ü u b ə t – çətinlik.
S ü v ə r – surətlər, şəkillər, rəsmlər.
Ş
Dostları ilə paylaş: |