Министерство здравоохранения республики узбекистан ташкентская медицинская академия

Qiyosiy tashxis.
Addison kasaligini melanodermiya,gipotoniya va boshqa klinik o’xshashligi bor kasalliklar bilan qiyosiy tashxis qilinasi.Addison kasaligidagi melanodermiyani ko’pincha bronzali diabetd(gemoxromatoz),tizimli sklerodermiyadagi pellagradagi va boshqa kasalliklarda uchraydigan meladermiya bilan farqlash lozim.Gipotoniya,boshqa dispeptik simptomlarni me’da-ichak trakti patologiyasidan va neyrotsirkulyator distoniyadan farqlash lozim.Gemoxromotoz uchun Addison kasalligiddan farqli o’laroq quyidagi simptomlar ham hos:gematomegaliya,splenomegaliya,me’da osti bezi va ichki organlar tsirrozi va qand diabet,tridad temir tutgan pigment(gemosiderin) va uni tutmagan (gemofustsin) to’planishi oqibatida teri grafitsimon-kulrang rangga kiradi.
Pellagra uchun Addison kasalligian farqli o’laroq quyidagi triada hos:Dermatit pigmentatsiya bilan bohsanadigan,ortirilgan aqlizaiflik(dementsiya) va diareya.Pellagrada pigmentatsiya tananing faqat ochiq qismlarida ro’y beradi.(barmoqlarda,qo’llarda,yuzda,bo’yinda)
Tizimli sklerodermiyada adddison kasalligidan farqli o’laroq terida shish,yoki uning zichlashishi va atrofiyasi kuzatiladi.Terida yiringchalar,yaralar va trofik o’zgarishlar slerodermiya uchun xarakterlidir.Pigmentatsiya depigmentatsiyaga uchragan maydonchalar bilan ro’y berishi kuzatiladi.Bundan tashqari slerodermiya uchun o’ziga hos labarotor tekshirishlar natijalari mavjud(revmoproba,teri biopsiyasi va boshqalar).

Ko’pincha Addison kasalligini neyrotsirkulyator distoniyaning gipotoniya bilan kechadigan turi bilan qiyosiy tashxis qilinadi.NSD da Addison kasalligidan farqli o’laroq,asosan emotsional qo’zg’alishlarda ko’tariladigan birlamchi yoki ikkilamchi arterial gipertenziya kuzatiladi,shu bilan birga elektrolitlar miqdori(K,Na va xloridlar),gormonlar(kortizol,aldesteron,AKTG) miqdori normada bo’ladi.Dispepsiya va adinamiya kabi belgilariga ko’ra me’da-ichak trakti patologiyasiadn farqlash lozim(pankreatit,enterit,gastrit va b.).Addison kasaligidan farqli o’laroq bu patologiyada xarakterli bo’lgan anamnez,mavsumiyligi,og’riqning aniq lokalizatsiyasi va og’riqning ovqat I’stemol qilish bilan bog’iqligi,bundan tashqari gastrofibroskopik va rentgenologik tekshiruvlarda oziga hos o’zgarishlarga egaligi, normal gormonlar miqdori bilan farqlanadi.

Davosi.Buyrak usti bezi yetishmovchiligi birinchi bor aniqlanganda,bundan tashqari davolash davomida dekompensatsiya kuzatilganda quyidagi reja asosida m/i gidrokortizon atsetat yoki gemisuktsinat yuboriladi: 8°° - 75 мг, 13°° - 50 мг, 17°° - 25 мг 3-7 kun davomida.So’ng kechqurungi doza olib tashlanib,sumar doza 75 mg gacha kamaytiriladi (8°° - 50 мг, 14°° - 25 мг),so’ngra agar bemorning ahvoli ko’tarsa tabletka shakliga o’tkaziladi.
O’rinbosar terapiayning bir necha sxemalari mavjud:
- qisqa ta’sirli preparatlarni ishlatgan holda: .
gidrokortizon - 20 г утром 10 мг после обеда в сочетании с 0,05-0,2 мг кортинефа утром
- O’rta ta’sirli vositalarni ishlatgan holda преднизолон - 5-7,5 мг утром; 2,5 мг после обеда в сочетании с 0,05-0,2 мг кортинефа утром
- uzoq tungi ta’sir etuvchi vositalarni ishlatgan holda дексаметазон 0,5 мг на ночь в сочетании 0,005-0,2 мг кортинефа утром
- различные комбинации ГК в сочетании с 9 а-фторкортизолом
Yo’ldosh kasalliklar va og’ir stress holatlari kuzatilganda glyukortikoidlarning dozasini 1.5-2 ga oshirish zarur.Kichik jarroxlik amaliyotlaridan(gastroskopiya,tish olish) oldin bemorlarga mushak orasiga 25-50 mg gidrokortizon yuborish lozim.Og’ir somatik kasalliklarda esa(pnevmoniya) bemor gidrokortizonli terapiyaga o’tkaziladi.
Yirik jarroxlik amaliyoti va tug’ruqda quyidagi sxema qo’llaniladi:
Operasiyadan oldin(tug’ish jarayoninning boshlanishida) mushak orasiga 75 mg gidrokrtizon,operasiya paytida (tug’ish paytida) mushak orasiga tomchilab 75-100 mg gidrokortizon gemisuksinatning 5-10% li glyukozadagi eritmasi yuboriladi.Operatsiyadan keying birinchi 3 kun davomida mushak orasiga 100-150 mg/sut,keyinchalik 75-100 mg/sut,so’ng odatdagi sxema bo’yicha tabletka formasiga o’tkaziladi.


Interaktiv o’yinlar