Modernizatsiyalash jarayonlari

Muammoli o‘qitish 
takomillashgan 
o‘qitish texnologiyasidir. Hozirgi oliy 
maktabdagi 
samarali 
o‘qitish 
texnologiyasi muammoli ta’limdir. Uning 
vazifasi faol bilish jarayoniga undash va 
tafakkurda 
ilmiy-tadqiqot 
uslubini 
shakllantirishdir. Muammoli ta’lim ijodiy 
faol shaxs tarbiyasi maqsadlariga mos 
keladi. 
Bu turdagi ta’limning ilk g‘oyalari 
amerikalik psixolog va pedagog J.Dyui 
(1859-1952 yy.) tomonidan asoslangan. U 1894 yilda Chikagoda o‘qitish o‘quv 
rejasi bo‘yicha emas, balki o‘yin va mehnat asosida olib boriladigan tajriba 
maktabini tashkil etgan.
J.Dyui muammoli ta’lim asosi sifatida quyidagi yo‘nalishlarni belgilagan
Muallif ko‘rsatilgan yo‘nalishlarda ta’limni tashkil etish uchun quyidagi 
vositalardan foydalangan:
1) so‘z; san’at asarlari; texnik qurilmalar;
2) o‘yinlar; mehnat

---

331 
Muammoli o‘qitishni chuqur o‘rganish XX asrning 60-yillarida boshlangan 
bo‘lib, uning asosida “Tafakkur- muammoli vaziyatdan boshlanadi”-degan g‘oya 
yotadi . O‘tgan asrning 60-yillarida muammoli ta’lim L.Rubinshteyn, 
M.I.Maxmutov, V.Okon, I.Ya.Lerner kabi tadqiqotchilarning qarashlari negizida 
yanada rivojlangan. S.L.Rubinshteynning “Tafakkur muammoli vaziyatdan 
boshlanadi” degan g‘oyasi muammoli ta’limning psixologik asosi sifatida qabul 
qilingan.
Muammoli ta’limining asosiy turlari. Muammo va muammoli vaziyat. 
Muammoli ta’limning bir necha turlari mavjud. M: M.N.Skatkin o‘z ishlarida 
muammoli ta’limning quyidagi turlari borligiga urg‘u beradi:
1. Bilimlarni muammoli bayon qilish(muammoli ma’ruza)
2. Muammoli topshiriqlarni hal qilish (muammoli amaliy mashg‘ulot)
3. Kichik ilmiy tadqiqotlarni olib borish 
(muammoli tajriba) 
Muammoli ta’limning asosini