Modernizatsiyalash jarayonlari

Aqli zaiflikning psixologik-pedagogik xususiyatlari, uning paydo bo‘lishi 
sabablari. 
Aqli zaiflikni o‘rganish bilan bog‘liq masalalar korreksion 
pedagogikada (defektologiyada) eng muhim masalalar qatoriga kiradi.
Aqliy rivojlanishi buzilgan bolalarni o‘qitish, tarbiyalash, ijtimoiy 
moslashtirish va o‘rganish muammolari korreksion (maxsus) pedagogikaning 
muhim sohasi - oligofrenopedagogika tomonidan o‘rganiladi. “Oligofreniya” 
(Yunoncha olygos – kam va phren - aql) termini XIX asrda mashhur nemis 
psixiatri Emil Krepelin tomonidan qo‘llanilgan.
Oligofreniyaning sabablari bosh 
miyani buzilishiga olib keluvchi 
ekzogen (tashqi) va endogen 
(ichki) omillar bo‘lishi mumkin. 
Ekzogen omillar sirasiga onaning 
homiladorlik 
davrida 
turli 
infektsion 
kasalliklar 
bilan 
kasallanishi (virusli kasalliklar, 
qizilcha, qizamiq, kor, Botkin 
kasalligi 
va 
boshqalar), 
chaqaloqning 
ona 
organizmidagi 
turli 
parazitlar 
bilan 
zararlanishi 
(toksoplazmos) hamda turli tug‘ma shikastlar (asfiksiya) kiradi. Onaning 
Yurak-qon tomir tizimi, buyraq jigar kasalliklari bilan og‘rishi, homiladorlik 
davrida ruxsat etilmagan dori-darmonlarni qabul qilishi, homiladorlik davrida 
Олигофрения 
– бу натал 
(туғилиш пайти) ёки постнатал 
(ҳаётий 
ривожланишнинг 
эрта 
босқичи) даврларда марказий нерв 
тизимининг 
зарарланиши 
натижасидаюзага келадиган ақлий 
ёки психик ривожланмаслик. 

---

505 
turli jismoniy va psixik jarohatlarni olishi, ayollarning zararli ishlab 
chiqarishda 
ishlashlari, 
atrof-muhitning 
yomon 
sharoitlari, 
chekish, 
alkogolizm, ota-onalari giyohvand moddalarni is’temol qilishlari ham 
chaqaloq bosh miyasining zararlanishiga sabab bo‘lishi mumkin.