Moliya bozori

TAYANCH SO‘Z VA IBORALAR


Aksiya; obligatsiya; xazina majburiyati; veksel; dividend; foiz daromadi; rendit; ajio; dizajio; depozit va jamg'arma sertifikatlari; davlat obligatsiyalari; korporativ obligatsiyalar; garov qog'ozlari; davlat qinunatli qog'ozlari; rekvizit.


NAZORAT SAVOLLARI

1. 
   Ulush munosabatlarini ifodalovchi qimmatli qog'ozlarga nimalar kiradi?
   
2. 
   Aksiyalaming mohiyati nima?
   
3. 
   Aksiyalaming turlari.
   
4. 
   Qarz majburiyatlarini ifodalovchi qinunatli qog‘ozlarga nimalar kiradi?
   
5. 
   Obligatsiyalar mohiyati va turlari.
   
6. 
   Davlat g‘azna majburiyatlari.
   
7. 
   Veksel turlari.
   
8. 
   Depozit va jamg'arma sertifikatlari.
   

f TOPSHIRIQLAR
•

1. 
   Qarz majburyatlarini ifodalovchi qimmatli qog'ozlami tavsiflang.
   
2. 
   Ulush munosabatlarini ifodalovchi qimmatli qog'ozlami tavsiflang.
   
3. 
   Terminlar lug'atini tuzing.
   

60

4-bob. HOSILAVIY QIMMATLI QOG'OZLAR

TUSHUNCHASI

1. 
   Hosilaviy qimmatli qog'ozlaming
   umumiy tushunchasi
   

Qimmatli qog'ozlaming hosilalari — o‘z egalarining boshqa qimmatli qog'ozlaiga nisbatan huquqlarini yoki majburiyatlarini tasdiqlovchi va yuridik shaxslar tomonidan emitentning opsionlari, qimmatli qog'ozlarga doir fyucherslar va boshqa moliyaviy vositalar tarzida chiqariladigan qimmatli qog‘ozlar
Hosila qimmatli qog'ozlar (HQQ) — bu shartnomalar bo'lib, ular bo'yicha bir tomon qimmatli qog'ozlaming ma’lum bir miqdorini ma’lum muddatda kelishilgan narxda sotib olish yoki sotish huquqi yoxud majburiyatini oladi. Ko'pincha bazis aktivi (ya’ni, shartnoma asosida yotuvchi qimmatli qog'oz) sifatida aksiya- lar va obligatsiyalar ishtirok etadi.
0‘zbekistonda hosila qimmatli qog'ozlami chiqarish va ular muomalada bo’lishining o'ziga xos xususiyatlari mavjud. Hosila qim­matli qog'ozlami chiqarish va ulaming muomalada bo'lishi haqidagi Nizomga muvofiq, respublika hududida faqat ularning negizida akdiyadorlik jamiyatlarining qimmatli qog'ozlari yotadigan hosila qimmatli qog'ozlar chiqarilishi mumkin. Mazkur hosila qimmatli qog'ozlaming emissiya risolasi davlat ro'yxatidan o'tishi va belgilan- gan tartibda ro'yxatga olish raqamiga ega bo'lishi lozim.
Hosila qimmatli qog'ozlaming emitenti — bu HQQni chiqa- ruvchi va ushbu qimmatli qog'ozlar egalarining oldida ular bo'yicha o'z nomidan majburiyatga ega bo'lgan yuridik shaxsdir. Hosila qimmatli qog'ozlami chiqarish to'g'risidagi qaror uni chiqarish vakolatiga ega bo'lgan emitentning boshqaruv idorasi tomonidan qabul qilinadi.