“moliya” fanidan O’quv-uslubiy qo'llanma bilim sohalari

tranzaksiya xarajatlarini
to‘lab 
berar ekan, har bir obligatsiyaning sof qiymati obligatsiyaning bozor qiymatidan 
past bo‘ladi. Shunday ekan, qarz kapitalining bahosi ( ) obligatsiya egalarining 
talab etilgan qaytim stavkasidan yuqori bo‘ladi va quyidagi ko‘rinishga ega 
bo‘ladi: 
 
 
E’tiborga 
olish 
kerakki, 
tranzaksion 
xarajatlarni 
moslashtirish 
obligatsiyaning bozor qiymatini bu xarajatlarni to‘lab berilgandan keyin har bir 
obligatsiyadan tushadigan sof tushum bilan almashtirishni anglatadi. Moslashtirish, 
ya’ni diskont daraja (2) formulaning yechimini topadi, bunda qarz kapitalining 
korporativ soliqlarni to‘lagunga qadar bahosi yoki soliqqacha qarz kapitalining 
bahosi hosil bo‘ladi. Eng so‘nggida shuni hisobga olish kerakki, foizlar soliqlarni 
hisoblash paytida bazaga kiritilmaydi. Xulosa qilsak, qarz kapitalining bahosi 
qarzning soliqqacha bo‘lgan bahosini 1 minus korporativ soliq stavkasiga 
ko‘paytmasiga teng bo‘ladi. 
1-misol. Qarz kapitalining soliqdan so‘nggi bahosini hisoblash. 
Synopticom Korporatsiyasi yaqin kelajakda obligatsiya emissiya qilmoqchi va qarz 
kapitalning hozirgi bahosini hisoblamoqchi. Kompaniya investitsion bank bilan 
maslahatlashgandan so‘ng, moliyaviy ishlar bo‘yicha direktor 20 yillik emissiya 
qiymati 1000 dollarga va kupon qiymati 8% ga (8%*$1000=$80 yillik foizda ) 
teng bo‘lgan investorga 908.32 dollarlik sof tushum keltirishi mumkin bo‘lgan 
obligatsiyani emissiya qildi. Agar Synopticom Korporatsiyasi soliq stavkasi 34% 
ga teng bo‘lsa, firmaning soliqdan so‘nggi qarz kapitali bahosi qancha? 
1-qadam: yechim strategiyasini shakllantirish 

---

178 
Qarz kapitalining bahosi obligatsiya egasining talab qilingan qaytim stavkasi orqali 
hisoblanadi. bobda o‘rganganimizdek, obligatsiyaning qiymatini hisoblash uchun 
diskont stavkasidan foydalaniladi. Quyidagi formuladan foydalaniladi: 
… 
…..
Shuni e’tiborga olish kerakki, biz 
N
yillik foiz to‘lovlaridan foydalandik, lekin bu 3 
yillik to‘lovlarni 
N
-1 ko‘rinishida hisoblab yozishda tashlab yubordik. Yuqoridagi 
Synopticom Korporatsiyasi obligatsiyasi ma’lumotlarini (1) tenglamaga qo‘yish 
orqali investorning kutilayotgan qaytim stavkasini 
ni topib olishimiz mumkin. 
Shunday qilib, biz soliqdan so‘nggi investor talab etgan qaytim stavkasini topish 
uchun ni 1 minus soliq stavkasi 
T
ga ko‘paytirish orqali hisoblaymiz. U holda,
Soliqdan so‘ng qarz bahosi = obligatsiya egasining talab etilgan qaytim stavkasi 
x (1-soliq stavkasi)