Xarajatlarni hisobga olish va
kalkulyatsiya usullari
Xarajatlar
hisobining
to‘liqligi
Xarajatlar
hisobi
ob’ektlari
Xarajatlar hisobi
operativligi va
nazorati
To‘liq
tannarxni
kalkulyatsiya
qilish
To‘liq
bo‘lmagan
(marjinal)
tannarxni
kalkulyatsiya
qilish
Haqiqiy
tannarx
hisobi
Normativ
xarajatlar
hisobi
Xarajatlar hisobining
jarayonli
usuli
Xarajatlar hisobining
bo‘linmali
(oddiy)usuli
Xarajatlar hisobining
buyurtmali
usuli
ahamiyat
kasb etadi, chunki “boshqaruvning barcha bosqichlarida xarajatlar
tо‘g‘risidagi axborotlar ahamiyatli omildir”
8
.
Amerika olimlari ushbu funktsiyalarni quyidagicha belgilaydi: 1) sotuvga
mо‘ljallangan buyumlarni normal yoki qoniqarli sotish baholarini belgilash; 2)
baho kamaygan paytda uning minimal chegarasini belgilash; 3)
mahsulotlarning
qaysi turlari kо‘proq yoki kamroq daromad keltirishini aniqlash; 4) zaxiralarni
nazorat qilishni yо‘lga qо‘yish; 5) zaxiralarning bahosini belgilash; 6) turli ishlab
chiqarish jarayonlari
samaradorligini nazorat qilish; 7) bо‘lim, tsexlar faoliyatining
samaradorligini nazorat qilish; 8) zararlar, yо‘qotishlar va kamomadlarni aniqlash;
9) ishlab chiqarish bilan bog‘liq va bog‘liq bо‘lmagan
xarajatlarni ajratish; 10)
moliyaviy hisob bilan bog‘lash.
9
Dostları ilə paylaş: