Volume–21_Issue-2_January_2023 61 faqat ma’lum foydalanuvchilar tomonidan tushunish murakkabligi sababli chiqarib
tashlanishi mumkin emas.
O‘rinlilik. Foydali bo‘lish uchun ma’lumot qarorlar qabul qiluvchi
foydalanuvchilar uchun o‘rinli bo‘lishi kerak. Foydalanuvchilarni iqtisodiy qarorlariga
ta’sir etib, ularga o‘tib ketgan, hozirgi paytda amalga oshiriladigan va kelajakda
bo‘ladigan hodisalarni baholash uchun yordam beradigan yoki ularni tasdiqlaydigan
yoxud avvalgi baholarni tuzatish imkoniyatini yaratgan ma’lumot o‘rinli deb
hisoblanadi.
Muhimlik. Ma’lumotning o‘rinliligiga uning tavsifi va muhimligi jiddiy ta’sir
ko‘rsatadi. Ba’zi holatlarda faqat ma’lumot tavsifi uning o‘rinliligini aniqlash uchun
yetarli bo‘lmaydi. Masalan, yangi segment haqidagi ma’lumot, hisobot davrida ushbu
yangi segment tomonidan erishilgan natijalar muhimligidan qat’i nazar tavakkalchilik
va imkoniyatlarni baholashga o‘z ta’sirini ko‘rsatishi mumkin. Boshqa vaziyatlarda
tavsif ham, muhimlik ham jiddiy ahamiyatga ega, masalan muayyan faoliyat turiga
tegishli, mavjud bo‘lgan asosiy zahiralarni hajmi. Ma’lumot shunday vaqtda muhim
bo‘ladiki, agarda shu ma’lumotning berilmasligi yoki uning noto‘g‘ri talqin qilinishi
foydalanuvchilar tomonidan iqtisodiy qarorlarni qabul qilishga o‘z ta’sirini ko‘rsatsa
yoki mazkur qarorni o‘zgartirishga ehtimoli mavjud bo‘lsa. Muhimlik, muayyan
sharoitda baholanadigan ma’lumotni bermaslik yoki uni buzib ko‘rsatilishiga bog‘liq
xato yoki moddaning miqdoriga bog‘liqdir. Shunday qilib, muhimlik ma’lumot foydali
bo‘lishi uchun uning asosiy sifat tavsifi bo‘lmay, odatda hisob boshlanishning nuqtasi
sifatida ko‘riladi.
Ishonchlilik. Foydali bo‘lishi uchun ma’lumot shuningdek ishonchli bo‘lishi
kerak. Ma’lumot agar unda ahamiyatli xato yoki bilib qilingan buzib ko‘rsatishlar
bo‘lmasa, foydalanuvchilar ushbu ma’lumotga haqqoniyat bilan taqdim etilganligiga
tayanishi mumkin bo‘lsa, ishonchli deb hisoblanadi. Ma’lumot o‘rinli bo‘lib turib, o‘z
tavsifi va taqdim etilishi bo‘yicha shunchalik ishonchli emas bo‘lishi mumkinki, uning
tan olinishi keyinchalik yanglish qarorlarni qabul qilinishiga olib kelishi mumkin.