Mövzu №1: ″″″″ darəetmənin, dövlət idar
Yüklə 5,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
SUAL 2. Kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat fəaliyyəti təhlükəsizliyinin təmin edilməsinin istiqamətlərindən biri kimi. Respublikamızda şəxsiyyətin, cəmiyyətin və dövlətin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün bir çox fəaliyyət sahələrindən istifadə olunur. Bu fəaliyyət sahələri arasında kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat fəaliyyəti xüsusi yer tutur. Kəşfiyyat fəaliyyəti dedikdə, Azərbaycan Respublikasının müvafiq dövlət orqanlarının ölkənin siyasi, iqtisadi, sosial, elmi-texniki, hərbi və digər sahələrdə milli maraqlarının müdafiəsi ilə bağlı məlumatların əldə edilməsinə və təhlilinə yönəlmiş, milli təhlükəsizliyin təmin edilməsi məqsədi ilə həyata keçirilən xüsusi fəaliyyətidir. Bu fəaliyyət mahiyyətcə, ölkəmizdə milli maraqların təmin edilməsinə və milli təhlükəsizlik siyasətini uğurla reallaşdırmaq üçün əlverişli şəraitin yaradılmasına xidmət edir. Azərbaycan Respublikasında siyasi, iqtisadi, sosial, elmi-texniki, hərbi və s. sahələrdə milli maraqların təmin edilməsi üçün kəşfiyyat fəaliyyəti ilə yanaşı əks-kəşfiyyat fəaliyyəti də həyata keçirilir. Ə ks-kəşfiyyat fəaliyyəti Azərbaycan Respublikasını müvafiq dövlət orqanları tərəfindən xarici xüsusi xidmət orqanlarının, təşkilatların və ayrı-ayrı Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinə, suverenliyinə, ərazi bütövlüyünə, konstitusiya quruluşuna, iqtisadi, müdafiə, elmi-texniki potensialına və digər milli maraqlarına zərər vura biləcək kəşfiyyat, terror-təxribat və sair pozuculuq əməllərinin aşkarlanması, qabaqlanması və qarşısının alınması məqsədi ilə həyata keçirilən xüsusi fəaliyyətdir. Ə ks-kəşfiyyat fəaliyyətinin həyata
keçirilməsində məqsəd
Azərbaycan Respublikasının milli maraqlarının həyata keçirilməsinə mane olan və ya bu maraqlara təhlükə yaradan şərait, proses və amilləri aradan qaldırmaqdır. Kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat fəaliyyətinin həyata keçirilməsində rəhbər müddəalar vardır. Bunlar aşağıdakılardır: - qanunçuluq; - insan və vətəndaş hüquqları və azadıqlarına riayət edilməsi; - humanistlik; - konspirasiya, aşkar və qeyri-aşkar üsul və vasitələrin uzlaşdırılması və s. Azərbaycan Respublikasının “Kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat” fəaliyyəti haqqında Qanununun VII maddəsinə əsasən, barəsində danışılan fəaliyyətlərin vəzifələri aşağıdakılardır: a) xarici dövlətlərin, təşkilatların və ayrı-ayrı şəxslərin Azərbaycan Respublikasının milli maraqlarına təhdid edən real və potensial imkanları, hərəkətləri, planları və niyyətləri barədə məlumatların əldə edilməsi, təhlili və təhdidlərin proqnozlaşdırılması; b) Azərbaycan Respublikasının milli təhlükəsizliyinin təmin edilməsi istiqamətində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsi üçün əlverişli şərait yaradılması;
381
c) Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin və digər dövlət orqanlarının siyasi, iqtisadi, hərbi, elmi-texniki, ekoloji və milli təhlükəsizliyin təminatı ilə bağlı digər sahələr üzrə qərarlar qəbul etməsi üçün zəruri kəşfiyyat məlumatları ilə təmin olunması; ç) Azərbaycan Respublikasının iqtisadi inkişafına, elmi-texniki tərəqqisinə və təhlükəsizliyinin hərbi təminatına köməklik göstərilməsi; d) Azərbaycan Respublikasının xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən idarə və təşkilatlarında dövlət sirlərinin, mühafizəsinin təmin edilməsi; e) kəşfiyyat tədbirlərinin tətbiqi zamanı əks-kəşfiyyat təminatının həyata keçirilməsi; ə ) texniki kəşfiyyatın həyata keçirilməsi; f) əks-kəşfiyyat fəaliyyəti subyektlərinin kəşfiyyat məlumatları ilə təmin edilməsi; g) Azərbaycan Respublikasının xarici ölkələrdəki diplomatik və digər nümayəndəliklərinin əməkdaşlarının və onların ailə üzvlərinin təhlükəsizliyinin zəruri hallarda təmin edilməsi və s. Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 31 iyul 2002-ci il tarixli Fərmanı ilə Azərbaycan Respublikasının Hərbi Əks-Kəşfiyyat Xidməti Azərbaycan Respublikası Milli Təhükəsizlik Naziriyinin tərkibinə daxil edilmişdir. Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı olan Hərbi Əks-Kəşfiyyat Xidməti vahid əks- kəşfiyyat sisteminə başçılıq edir. Həmin sistemə: Azərbaycan Respublikası ərazisində öz fəaliyyətini yerli dövlət hakimiyyəti orqanlarından asılı olmayaraq həyata keçirən əks- kəşfiyyat orqanları: Silahlı Qüvvələrdə, Sərhəd Qoşunlarında, Daxili Qoşunlarda və Azərbaycan Respublikasının digər qoşunlarında və hərbi birləşmələrindəki hərbi əks- kəşfiyyat orqanları daxildir. Hərbi Əks-Kəşfiyyat Xidməti fəaliyyətinin mühüm istiqaməti siyasi, iqtisadi, müdafiə və s. sahələrdə Azərbaycan Respublikasının təhlükəsizliyinə qorxu törədən hallar haqqında məlumat əldə edib işləməkdən, onu təhlil edərək materialları operativ olaraq Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etməkdən ibarətdir. Hərbi Əks-Kəşfiyyat Xidməti öz fəaliyyəti prosesində nazirliklərdə, dövlət komitələrində və təşkilatlarında dövlət sirrinin qorunmasının təmin olunmasına nəzarəti həyata keçirir, onlara bu işdə yardım və köməklik göstərir və s. Hərbi Əks-Kəşfiyyat Xidməti öz fəaliyyətini dövlət orqanları və təşkilatları ilə, eləcə də ictimai birliklər və vətəndaşlarla qarşılıqlı əlaqə formasında həyata keçirir. ndi də digər sahələrdə təhlükəsizliyin əsaslarını özündə əks etdirən Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi haqqında qeyd edək. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 94-cü maddəsinin 20-ci bəndinə əsasən Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi təhlükəsizliyin əsasları məsələlərinə dair ümumi qaydalar müəyyən edir. Belə ki, bu baxımdan ölkədə təhlükəsizliyin təmin edilməsi sahəsində Milli Məclis tərəfindən müvafiq qanunlar qəbul edilmişdir. Bunlardan öncə 1996-cı il 15 noyabr tarixində qəbul edilmiş “Dövlət sirri haqqında” Qanunu qeyd etmək olar. Qanunun 1-ci maddəsinə uyğun olaraq, dövlət sirri – dövlətin hərbi, xarici, siyasi, iqtisdi, elmi, kəşfiyyat, əks-kəşfiyyat və ə məliyyat-axtarış fəaliyyəti ilə bağlı olub dövlət tərəfindən mühafizə olunan və yayılması Azərbaycan Respublikasının təhlükəsizliyinə ziyan vura bilən məlumatlardır. “Yanğın təhlükəsizliyi haqqında” 1997-ci il 10 iyun tarixli Azərbaycan Respublikasının Qanunu Azərbaycan Respublikasında insan həyatının və sağlamlığının, milli sərvətin, mülkiyyətin bütün növlərinin yanğından qorunması məqsədilə fəaliyyət göstərən 382
yanğın təhlükəsizliyi və dövlət yanğın nəzarəti sisteminin təşkilinin hüquqi əsasını və prinsiplərini müəyyən edir. “Əhalinin radiasiya təhlükəsizliyi haqqında” 1997-ci il 30 dekabr tarixli Azərbaycan Respublikasının Qanunu radioaktiv şüa mənbələri sahəsində qəzasız fəaliyyətin, əhalinin radiasiya təhlükəsindən qorunması və sağlamlığının mühafizə edilməsinin hüquqi əsaslarını müəyyən edir. “Ekoloji təhlükəsizlik haqqında” 1999-cu il 8 iyun tarixli Azərbaycan Respublikasının Qanununun 1-ci maddəsinə uyğun olaraq, ekoloji təhlükəsizlik insanın və cəmiyyətin həyati vacib maraqlarının, ətraf mühitin ona antropogen və təbii təsirlər nəticəsində yaranan təhlükələrdən qorunmasının təmin edilməsidir. “Texniki təhlükəsizlik haqqında” 1999-cu il 2 noyabr tarixli Azərbaycan Respublikasının Qanunu təhlükə potensiallı obyektlərin təhlükəsiz istismarının hüquqi, iqtisadi və sosial əsaslarını müəyyənləşdirir, həmin obyektləri istismar edən hüquqi və fiziki şə xslərin bu obyektlərdə baş verə biləcək qəzaların qarşısını almağa və baş vermiş qəzaların nəticələrini aradan qaldırmağa yönələn fəaliyyətini tənzimləyir. Beləliklə, II suala yekun olaraq göstəririk ki, şəxsiyyətin, cəmiyyətin və dövlətin daxili və xarici təhlükələrdən müdafiə olunması sizə təhlükəsizlik anlayşının açıqlanmasına ə sas verdi. SUAL 3. Müdafinə sahəsində dövlət idarəetməsinin anlayışı və təşkilati-hüquqi formaları 18 oktyabr 1991-ci ildə qəbul edilmiş Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktının 29-cu maddəsində göstərilir: “Azərbaycan Respublikasını müdafiə etmək Azərbaycan Respublikası vətəndaşının müqəddəs borcudur. Qanunla müəyyən edilmiş hüdudlarda və növlərdə hərbi xidmət məcburidir”. Azərbaycan Respublikasının müdafiəsinin təşkilinin əsaslarını möhkəmləndirən əsas hüquqi akt 26 noyabr 1993-cü il tarixli “Müdafiə haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunudur. Bu Qanunun 1-ci maddəsinə əsasən, Azərbaycan Respublikasının müdafiəsi dedikdə, dövlətin müstəqilliyinin, ərazi bütövlüyünün, suverenliyinin və əhalinin təcavüzdən qorunmasının təmin olunması məqsədilə dövlət tərəfindən həyata keçirilən siyasi, iqtisadi, hüquqi, hərbi və sosial tədbirlər sistemi başa düşülür”. Azərbaycan Respublikasının müdafiəsinin məqsədi, hər hansı bir vaxtda və şəraitdə Azərbaycan Respublikasına qarşı hərbi basqının qarşısını almaq və mümkün təcavüzü silahla dəf etmək üçün bütün zəruri şərtlərin yaradılmasıdır. Azərbaycan Respublikasının müdafiəsi Silahlı Qüvvələrin, iqtisadiyyatın, əhalinin, ə razinin müdafiəyə daim hazır olmasına əsaslanır və dövlətin hərbi doktrinasına uyğun olaraq təşkil edilir. Azərbaycan Respublikasının hərbi doktrinası Silahlı Qüvvələrin quruculuğunda “müdafiə yetərliyi” prinsipi ilə müəyyənləşdirilir və Azərbaycan Respublikası heç bir dövlətə qarşı ərazi iddiasının olmamasına və əgər təcavüz obyekti olmasa beynəlxalq hüquqa əsaslanan öhdəliklərdən başqa heç vaxt heç, bir dövlətə qarşı birinci hərbi əməliyyatlara başlamayacağına əsaslanır. Azərbaycan Respublikasının müdafiəsinin təşkili aşağıdakılardan ibarətdir: ♦ dövlətin hərbi siyasətinin və doktrinasının formalaşdırılması; 383
♦ təcavüzün qarşısının alınması üçün beynəlxalq aləmdə müvafiq tədbirlərin görülməsi; ♦ taktiki hərb elminin inkişafı; ♦ müdafiə və hərbi quruculuq məsələlərinin hüquqi tənzimlənməsi; ♦ silahlı qüvvələrin strukturunun hazırlanması, formalaşdırılması və təkmilləşdirilməsi, zəruri sayının təmin olunması, onların yüksək döyüş qabiliyyətinin, döyüş və səfərbərlik hazırlığının saxlanması; ♦ dövlətin hərbi-texniki siyasətinin hazırlanması və həyata keçirilməsi, Silahlı Qüvvələrin silah, hərbi texnika, ərzaq, geyim və digər material ehtiyatları ilə təmin edilməsi; ♦ dövlət orqanlarının, iqtisadiyyatın və əhalinin müharibə dövründə fəaliyyət göstərməsi üçün səfərbərlik hazırlığı; ♦ dövlət sirrinin və hərbi sirrin qorunmasının təmin edilməsi. Müdafiənin əsasını Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələri təşkil edir. Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələri 26 noyabr 1993-cü il “Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa əsasən, Azərbaycan Respublikasının suverenliyinin, müstəqilliyinin, ərazi bütövlüyünün və maraqlarının silahlı müdafiəsinə, dövlətə olan silahlı basqının qarşısının alınmasına, təcavüz zamanı isə onun dəf edilməsinə xidmət edir. Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin qərarı və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin göstərişi əsasında öz təyinatına ə sasən vəzifələrin icra olunmasına cəlb oluna bilinər. Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin quruculuğunun və fəaliyyətinin prinsipial əsasını “qanunçuluq”, “nizami ordu”, “qarışıq komplektləşdirmə”, “kadr”, “mərkəzləşdirilmiş və vahid rəhbərlik”, “yüksək hərbi intizam”, “daimi döyüş və səfərbərlik hazırlığı”, “hərbi qulluqçuların sosial-hüquqi müdafiəsinin təmin olunması” prinsipləri təşkil edir. Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələri quru qoşunlarından, hava hücumundan müdafiə və hərbi-dəniz qüvvələrindən ibarətdir. Təşkilati cəhətdən Azərbaycan Respublikası Silahlı qüvvələrin birliklərdən, birləşmələrdən, hərbi hissələrdən, hərbi təşkilatlardan və hərbi təhsil müəssisələrindən ibarətdir. Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrin strukturu, sayı, silahları Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatı ilə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi tərəfindən təsdiq olunur. Azərbaycan Respublikası Silahlı qüvvələrinin təminatı əsasən dövlət büdcəsindən ayırmalar və Azərbaycan ordusuna xalqın köməkliyi adlı hesab vasitəsilə həyata keçirilir. Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin, hərbi qulluqçularının hərbi- vətənpərvərlik tərbiyəsi ümumbəşəri dəyərlər və Azərbaycan xalqının milli-tarixi ənənələri ruhunda həyata keçirilir. Siyasi məqsədlər güdən hər hansı təşkilatların və həmkarlar ittifaqlarının Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrində fəaliyyət göstərməsinə icazə verilmir. Müdafiə sahəsində idarəetmə silahlı qüvvələrdə ciddi mərkəzləşdirilmiş vahid rəhbərlik və hərbi intizam əsasında qurulur.
384
Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinə rəhbərliyi Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı kimi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti və Azərbaycan Respublikası hökuməti həyata keçirir. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinə əsasən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı kimi aşağıdakı səlahiyyətlərə malikdir: ♦ Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin təsdiqi üçün hərbi doktrinanın və hərbi quruculuq konsepsiyasının layihələrinə, silahların və hərbi texnikanın dövlət inkişaf proqramına, Silahlı Qüvvələrin ümumi strukturu və sayı haqqında təkliflərini təqdim edir; ♦ Müdafiə nazirini vəzifəyə təyin edir və vəzifədən azad edir; ♦ ali zabitlər tərəfindən tutulmalı olan hərbi vəzifələrə hərbi qulluqçuları təyin edir, habelə vəzifədən azad edir: “ordu generalı” hərbi rütbəsinin verilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə təqdimat verir; ♦ qanunla nəzərdə tutulmuş hallarda hərbi rütbələr verir; ♦ Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi məktəblərini, ali məktəblərin hərbi kafedralarını və elmi-tədqiqat təşkilatlarını yaradır və ləğv edir; ♦ Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası və qanunları hüdudlarında müvafiq orqanların müdafiə sahəsində səlahiyyətlərini, təşkilini və fəaliyyət qaydasını müəyyənləşdirir və onların fəaliyyətinə rəhbərlik edir; ♦ birgə müdafiə və hərbi əməkdaşlıq, kollektiv təhlükəsizlik və tərksilah məsələləri barəsində danışıqlar aparır və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrini imzalayır; ♦ Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin inkişaf, səfərbərlik, yerləşdirilmə və tətbiq planlarını, iqtisadiyyatın və idarəetmənin səfərbərlik planlarını, Azərbaycan Respublikasının mülki müdafiə planını və ərazi müdafəisi haqqında Əsasnaməni təsdiq edir; ♦
tətbiq edir, Azərbaycan Respublikası hərbi basqına məruz qaldıqda isə müharibə vəziyyəti elan edir və bu məsələləri dərhal Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin müzakirəsinə təqdim edir, ümumi və ya qismən səfərbərlik və səfərbərlik üzrə çağırılanlar barədə tərxisetmə elan edir; ♦ “Hərbi vəziyyət haqqında” Qanuna müvafiq olaraq hərbi dövrün dövlət idarəçilik orqanlarını yaradır və ləğv edir; ♦ hərbi əməliyyatlar aparılması barədə Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrinə əmr verir; ♦ Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin təyinatı ilə bağlı olmayan vəzifələrin icrasına cəlb edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə təqdimat verir;
♦ Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının müddətli hərbi xidmətə çağırılması və müddətli hərbi xidmət qulluqçularının ehtiyata buraxılması barədə fərmanlar verir; ♦ hərbi qulluqçuların hərbi geyim formasının geyilməsi və fərqlənmə nişanlarının sancılması qaydasını təsdiq edir; 385
♦ Azərbaycan Respublikasının Prezidenti müdafiə sahəsində dövlət siyasətinin formalaşdırılması üçün məşvərətçi orqan yarada bilər. Belə orqanın səlahiyyəti Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən müəyyənləşdirilir. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 119-cu maddəsinə əsasən, Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti aşağıdakı səlahiyyətlərə malikdir: ♦ silahlı qüvvələrin vəziyyətinə görə məsuliyyət daşıyır; ♦ silahlı qüvvələrin silah, hərbi texnika, döyüş sursatı və başqa vasitələrlə təchiz olunmasını təşkil edir; ♦ müdafiə və silahlı qüvvələrin ehtiyatları üçün maddi-texniki, ərzaq, geyim və digər ehtiyacların həcmini müəyyənləşdirir; ♦ səfərbərlik ehtiyatlarına maddi sərvətlərin toplanması planını təsdiq edir; ♦ ölkə iqtisadiyyatının səfərbərlik hazırlığına və səfərbərlik üzrə işə başlanmasına, onun hərbi vəziyyət şəraiti reciminə keçirilməsinə rəhbərlik edir; ♦ mülki və ərazi müdafiəsinin ümumi planlaşdırılmasını təşkil edir və onun yerinə yetirilməsinə nəzarət edir; ♦ hərbi komissarlıqların fəaliyyət və maddi texniki təchizat qaydasını müəyyən edir; ♦ silahların və strateci materialların ixracı üzərində nəzarəti təşkil edir; ♦ vətəndaşların hərbi uçot, ixtisasları üzrə və zabit kadrlarının hazırlanması qaydasını, sənaye və başqa müəssisə və təşkilatlarla hərbi nümayəndəliklərin yaradılması və fəaliyyət qaydasını müəyyənləşdirir; ♦ hərbi qulluqçuların hərbi qulluqdan ehtiyata və ya istefaya buraxılmış şəxslərin, onların ailələrinin sosial və hüquqi təminatlarına dair qanunvericiliyin icrasını təmin edir. Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrinə bilavasitə rəhbərliyi Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyi həyata keçirir. Müdafiə Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinə və yerli hərbi idarəetmə orqanlarına rəhbərlik edən dövlət orqanı olub, onların inkişafına, həmçinin müdafiə vəzifələrinin yerinə yetirilməsinə, hazırlığına görə məsuliyyət daşıyır və öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikası Prezidentinə tabedir. Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi aşağıdakı səlahiyyətlərə malikdir: ♦ hərbi siyasi vəziyyəti qiymətləndirir və hərbi təhlükənin dərəcəsini müəyyənləşdirir; ♦ silahlı qüvvələrin quruculuq və inkişafı üzrə dövlət proqramının layihələrini hazırlayır və Azərbaycan Respublikası Prezidentinə təqdim edir; ♦ qoşunların döyüş, əməliyyat-taktiki və mənəvi-psixoloci hazırılığına rəhbərlik edir; ♦ Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin şəxsi heyətinin hərbi vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsini təşkil edir; ♦ hərbi elminin inkişafına rəhbərlik edir, tədqiqatları təşkil edir və həyata keçirir; ♦ hərbi texnikanın və digər hərbi əmlakın yaradılması, istehsalı və təmiri barədə dövlət sifarişlərini verir; ♦ vətəndaşların hərbi xidmətə hazırlanması məsələlərinə dair qüvvədə olan qanunvericiliyin icrasında iştirak edir; ♦ hərbi vəzifələrin hazırlanmasını və təkmilləşdirilməsini, vətəndaşların həqiqi müddətli hərbi xidmətə çağırılmasını, hərbi qulluqçuların ehtiyata buraxılmasını, toplanışa çağırılmasını, səfərbərliyi və səfərbərlikdən təxris etməni planlaşdırır və təşkil edir; 386
♦ başqa dövlətlərin silahlı qüvvələri ilə əməkdaşlıq edir; ♦ Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş hallarda müdafiə məsələlərinə aid normativ aktlar qəbul edir və onların icrasına nəzarət edir; ♦ qüvvədə olan qanunvericiliyə müvafiq surətdə hərbi xidmətin keçilməsini təşkil edir, hərbi qulluqçuların və onların ailə üzvlərinin sosial və hüquqi təminatlarını təmin edir; ♦ hərbi qulluqçuların və təşkilatların fəaliyyəti zamanı ətraf mühitin mühafizəsi haqqında Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinin icrasını təmin edir. Müdafiənin idarəetmə orqanları sisteminə hərbi komissarların rəhbərlik etdikləri şə hər, rayon, şəhərdə rayon hərbi komissarlıqları da daxildir. Hərbi komissarlıqlar hərbi mükəlləfiyyətlilərin qeydiyyatını aparır, hərbi xidmətə çağırışları təşkil edir. Onlar həmçinin gənclərin hərbi xidmətə hazırlığı məsələləri ilə məşğul olur, kütləvi müdafiə, hərbi vətənpərvərlik tədbirləri keçirirlər. Qüvvədə olan qanunvericiliyə əsasən, yerli dövlət orqanlarının müdafiənin idarəolunması ilə bağlı müəyyən səlahiyyətləri vardır. Bu səlahiyyətlər onlar tərəfindən tabeçilikdə olan ərazi çərçivəsində və hərbi idarəetmə orqanları ilə sıx qarşılıqlı əlaqədə həyata keçirilir. Yerli dövlət orqanlarının və bu istiqamətdəki fəaliyyəti, onlar tərəfindən öz ə razilərində müdafiə sahəsində qanunvericilik və digər hüquqi aktlara riayət və icra olunmasını təmin etməyi nəzərdə tutur. 26 noyabr 1993-cü il tarixli “Müdafiə haqqında” Qanuna əsasən, yerli komissarlıqlar vətəndaşların hərbi xidmətə, hərbi toplanışa çağırışını təşkil edir; səfərbərlik hazırlığının müdafiə tələblərinin təmin edilməsi ilə əlaqədar məsələləri həll edir; yaşayış və xidməti binalar ayırır, Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi hissələrinə, müəssisələrinə, təhsil müəssisələrinə məişət-kommunal və digər xidmətlər göstərir; çağırışa qədər olanların hərbi hazırlığında və əhalinin hərbi-vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmasında köməklik göstərir; hərbi qulluqçuların, çağırışçıların, hərbi
mükəlləfiyyətlilərin, hərbi xidmətdən təxris olunmuş şəxslərin və onların ailə üzvlərinin sosial-hüquqi müdafiəsi haqqında qanunvericiliyin icrasını təmin edirlər. Qeyd etmək lazımdır ki, müdafiə məsələləri haqqında Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinin pozulmasında təqsiri olan dövlət orqanları, idarə, müəssisə və təşkilatların vəzifəli şəxsləri və vətəndaşlar qanunvericiliyə uyğun olaraq məsuliyyətə cəlb olunurlar. Azərbaycan Respublikasında hərbi xidmətə çağırışın əsasları haqqında qanunvericiliyin vəzifələri hərbi vəzifənin əsaslarını, gənclərin hərbi xidmətə hazırlıq qaydalarını, hərbi xidmətə çağırışın və qəbulun şərtlərini və qaydalarını, hərbi vəzifəlilərin və çağırışçıların hərbi uçot qaydalarını, səfərbərlik üzrə çağırışın və səfərbərlikdən tərxisetmə üzrə buraxılmanın əsaslarını müəyyənləşdirmək, eləcə də Silahlı Qüvvələr üçün kadrlar hazırlamaq onların daimi döyüş və səfərbərlik hazırlığını saxlamaqdır. Vətənin müdafiəsində iştirak etmək və hərbi xidmət hər bir vətəndaşın Konstitusiya vəzifəsi olmaqla bərabər, həm də onun müqəddəsi borcudur.
Yüklə 5,3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|