Microsoft Word 1-ci m vzu- fh t snifati

Mühafizə qurğularının qorunub saxlanılması  
və onlardan istifadə edilməsi 
 
Mühafizə  qurğularının  sülh  dövründə  istismarı  zamanı  onların  müəyyən 
olunmuş  müddətdə  mühafizə  rejiminə  keçirilməsində  yararlı  qalmasını  və 
müharibə  dövründə  adamların  mühafizə  qurğusunda  qala  bilməsi  üçün  lazımi 
şəraitin yaradılmasını təmin edən bütün tələblər yerinə yetirilməlidir.  
Sülh dövründə aşağıdakıların qorunub-saxlanması təmin edilməlidir: 
•  bütünlükdə qurğunun, həm də onun müxtəlif elementlərinin (girişlər, qəza 
çıxış  yolları,  qoruyucu-  germetik  qapıları,  partlayışdan  qoruyan  tərtibatlar  və  s.) 
mühafizə xassələri; 
•  bütün mühafizə qurğusunun hermetikliyi və hidroizolyasiyası; 
•  mühəndis-texniki  avadanlığı  və  onun  istənilən  vaxt  müharibə  dövründə 
istismara keçirilməsi imkanı.  
Mühafizə  qurğularında  otaqları  yenidən    planlaşdırmaq,  mühafizəedici 
konstruksiyalarda  deşik  və  oyuqlar  açmaq,  avadanlığı  layihədə  nəzərdə 
tutulmayan qaydada sökmək qadağandır.  
Sülh  dövründə  mühafizə  qurğusunu  istismar  edən  müəssisə,  təşkilat  və 
idarələr  obyekti  istismara  qəbul  edəndən  sonra  ona  məsul  şəxs  təyin  edir  ki,  bu 

---

 
160
şəxslər binanın düzgün saxlanılmasına, qoruyucu tərtibatların və mühəndis-texniki 
avadanlığın vəziyyətinə müntəzim olaraq nəzarət edirlər.  
İstismar edilən mühafizə qurğusunda xüsusi sənədlər olmalıdır.  
Mühafizə-qurğularının  vəziyyəti  onlara  illik  baxışlarda  və  növbədənkənar 
(xüsusi) baxışlarda yoxlanılır.  
Bütün  baxışların  müddətləri  obyektlərin  rəhbərləri  tərəfindən  müəyyən 
edilir.  
Xüsusi baxışlar təbii fəlakətlərdən və yanğından sonra keçirilir. Baxış zamanı 
bunlar yoxlanılır: 
•  qurğunun  ümümi  vəziyyəti  və  onun  girişlərinin,  qəza  çıxış  yollarının, 
havagötürücü və hava sorucu kanallarının vəziyyəti; 
•  bəndlərin və  üst örtüklərin vəziyyəti;qapıların və bağlayıcı mexanizimlərin 
sazlığı; 
•  qoruyucu  tərtibatların,  ventilyasiya  sisteminin,  su  təchizatı,  kanalizasiya, 
elektrik  təchizatı,  rabitə,  avtomatika  vasitələrinin  və  digər  mühəndis 
avadanlıqlarının sazlığı; 
•  binanın  otaqlarında  xalq  təsərrüfatı  ehtiyacları  və  əhaliyə  xidmət  üçün 
istifadə oluna bilməsi; 
•  yanğınsöndürmə vasitələrinin mövcudluğu və vəziyyəti; 
•  qrunt  sularının  və  yerüstü  suların  sızması  və  içəriyə  keçməsi  hallarının 
olub-olmaması; 
•  otaqlarda havanın temperaturu və nisbi rütubəti.  
Baxışın nəticələri mühafizə qurğusunun vəziyyətinin yoxlanması N urnalında 
qeyd edilir.  
Kompleks yoxlma üç ildən bir keçirilir və bu zaman bunlar yoxlanılır: 
•  hermetiklik; 
•  bütün  mühəndis-texniki  avadanlıqlar  və  qoruyucu  tərtibatlar  sisteminin 
işləmə qabiliyyəti; 
•  mühafizə  qurğusunu plana uyğun hazır vəziyyətə gətirmək imkanları; 
•  mühafizə  qurğusunun  6saat  ərzində  təmiz  ventilyasiya  və  süzücü 
ventilyasiya rejimlərində sınaq istismarı.  
Qurğu  sülh  dövründə  istifadə  olunarkən  onun  qoruyucu  hermetik  qapıları 
açıq  vəziyyətdə  qalmalıdır.  Qapı  yerlərini  bağlamaq  üçün  adi  qapılar 
düzəldilməlidir.  

---

 
161
Mühafizə qurğusunun bütün otaqları quru olmalıdır. Onun mühəndis-texniki 
avadanlığı saz olmalı və təyinatı üzrə istifadəyə hazır halda saxlanılmalıdır.  
Ventilyasiya sisteminin sazlığını ildə bir dəfədən az olmayaraq, havaverici və 
sorucu  sistemlərin  ventilyatorlarının,  uducu  süzgəclərin,  regenerativ  qurğuların, 
germetik klapanların, hava borularının birləşmələrinin, havaötrücü və hava sorucu 
kanalların  və  partlayışdan  mühafizə  tərtibatların  sazlığını  yoxlmaqla  təyin  edilir. 
Quru havada otaqların müntəzəm olaraq havasını dəyişmək lazımdır.  
Nisbi rütubət 65-75%-dən artıq olmamalı və psixrometr ilə ölçülməlidir.  
Su təchizatı sisteminin və kanalizasiyanın sazlığı ildə ən azı bir dəfə, ventilləri, 
siyirtmələri və su kranlarını sınamaqla yoxlamaq lazımdır.  
Qəza halları üçün içməli su saxlanan təzyiqli su tutumlarında iki sutka ərzində 
suyun tam həcmdə axıb dəyişməsi təmin edilməlidir.  
Qəza  halları  üçün  nəzərdə  tutulan  təzyiqsiz  içməli  su  qabları  təmiz 
saxlanılmalı  və  ancaq  qurğu  daldalanma  rejiminə  keçirilərkən  su  ilə 
doldurulmalıdır.  
Su quyularını ayda bir dəfədən az olmayaraq 2-3 saat ərzində işə qoşub suyu 
kənara vurmaq lazımdır.  
Çirkab sularını yığmaq üçün qəza tutumları və onların siyirtmələri bağlı halda 
saxlanmalıdır.  
Sanitariya məntəqələrinin qapıları bağlanmalı və möhürlənməlidir.  
Dizel  elektrik  stansiyaları  sınaqdan  keçiriləndən  sonra  konservasiya 
edilməlidir.  Onlar  ancaq  mühafizə  qurğusu  daldalanma  rejiminə  keçirilərkən  və 
təlimlər  vaxtı  konservasiyadan  çıxarılır.  Konservasiya  çıxarılandan  sonra  stansiya 
həftədə bir dəfədən  az olmayaraq işə salınmalı və 30 dəqiqə  ərzində yük altında 
sınanmalıdır.