Mövzu 1 Marketinqin sosial-iqtisadi mahiyyəti və nəzəri-metodoloji əsaslari Plan

23.4 Internetdə əsas müştərilər və rəqabət

Söz yox ki, əsas müştərilər, ilk növbədə, yüksək texnologiyalari işləyib - hazirlayanlarda daxil olmaqla, iri sənaye müəssisələri, kompüterlər və təşkilat texnikalarmm istehsalçi firmalari, neft şirkətləri, əczaçiliq kompaniyalari, səhiyyə müəssisələri, maliyyə idarələləri və banklardir.

Bu kompaniyalardan bəzilərinin, kvaptal (üçayliq) ərzində, göndərdikləri (verdikləri) məlumatlarm həcmi 100 % - dən artiq olur.

National Science Foundation - un (NSF, ABS) məlumatlarma əsasən, Xerox, Bell, LSI Logic - kimi fimalarm dörd - alti mindən artiрadək, Internetə daimi çixişi olan kompüterləri vardir.

Yuxarida deyilənlər o, demək deyil ki, Internetdən, ancaq sənaye giqantlari istifadə edə bilərlər. Çoxlu kiçik müəssisələr və şəxsi (xüsusi) sahibkarlarda, Internetin xidmətlərindən istifadə edirlər.

1993 - cü ildən başlayaraq «Demos plyus» və «Relkom» kimi rus vasitəçilik şəbəkələri vasitəsi ilə, SNQ (müstəqil dövlətlər birliyi) ərazisində bir çox müəssisələr, şəxsi (xüsusi) adamlar (şəxslər), eləcədə, aparici jurnallar Internet - də öz ticarət təkliflərini və ən əhəmiyyətli məqalə və icmallarmi verməyə (yerləşdirməyə) başladilar.

Internet sözünün özü isə, son üç ildə bir simvol olmuşdur (simvola çevrilmişdir). ABŞ - nm Patent və Ticarət Markalari Xidmətində, Internet sözü ilə əlaqəli 54 - dən artiq Ticarət Markalari qeydə almmişdir. Buna, maliyyə xidmətləri üçün, öyrətmə və məsləhətlər mərkəzi və kompyüter komunikasiyalari üçün, məlumatlarm elektron üsulla işləmək sisteminə əsaslanan, Ticarət Markalarmi misal kimi göstərmək olar.

Y.P. Morgan & Co, Lehman Brothers, Pane Webber eləcədə, Federal Reserve Board (ABŞ) kimi ən iri maliyyə Institutlari, Internetdən istifadə edirlər. NSF - in məlumatlarma əsasən, hazirda bu kompaniyalar, Internetdən - özlərinin ona göndərdiyi məlumatlardan, 10 dəfələrlə artiq məlumatlar alirlar. Bu onlarm Internetdən özlərinin, məxsusi maliyyə tədqiqatdlarmi aparmaq üçün, istifadə etdiklərini güman (təxmin) etməyə əsas verir.

Biznesmen üçün, bazar və orada onun özünün imkanlari haqqmdaki ən son məlumatlari əldə etmək imkani, son dərəcə çox əhəmiyyətlidir.

Internet şəbəkəsinə daxil olan məlumatlarm xeyli hissəsi - marketinqə, mühasibət hesablarma (uçotuna), yüksək texnologiyalardan və materiallardan istifadə olunmasma və keyfiyyətə nəzarət məsələlərinə həsr olunurdu. Firmalarm çoxu, istehsalm keyfiyyətini və xidməti yaxşilaşdirmaq üçün Internetdən istifadə etməyə başladilar və bu zaman onlar, bəzi hallarda, yeni ideyalar və hətta onlari həyata keçirməyin konkret yollarmida tapirdilar. Rəqib məlumatlarmm axtarişida az əhəmiyyət kəsb etmirdi.

Rəqib məlumatlarmm Internetdə axtariş strategiyasma, aşaрida qeyd olunan əsas addimlar daxil olmuş, indidə daxil edilməkdədir:

1. 
   Uzaqlaşdirilmiş şimalm seçilməsi, özündə maraqlandiran tematika üzrə qisa annotasiyalari var (saxlayir) və hakim sözlərə görə, axtariş aparmaрa imkan verir.
   
2. 
   Rəqiblər üzrə, analitik investisiya icmallarmm öyrənilməsi,
   
3. 
   Rəqiblərin nəşr etdikləri press - relizlərin öyrənilməsi,
   
4. 
   Rəqiblərin və özünə məxsusi kompaniyanm: aksiyalarm kursuna, gəlirə, dövriyyəsinə və b.k. göstəricilərə görə müqayisəli analizi,
   
5. 
   Rəqiblər və onlarm məhsullarmi müntəzəm müşahidə etmək,
   
6. 
   Sahənin tendensiyalarmi öyrənmək. Ola biləcək «aр ləkələrin» və oyuqlarm (boş yer) axtarişi,
   
7. 
   Sonraki istifadə üçün, almmiş məlumatlarm saxlanmasi (qorunmasi) və vinçestrdə arxivləşdirilməsi.
   

• 
  Bütün bunlardan başqa, Internet, müştərilərə və alicilara, gündüz və gecənin istənilən vaxtmda, onlara, lazim olan məsləhətləri və 112 istehsalçi firmalarm köməyini eləcədə, servis xidmətini almaрa, kömək edə bilər. Misal üçün, Microsoft Corp. öz müştərilərinə firmanm məhsullarmm istifadə olunmasmm (case-studu examples) konkret misallarmm analizini - Bilik Bazasmi təqdim edir-verir, burada, eyni zamanda praktiki məsləhətlər, yeniliklər haqqmda da məlumatlar və WWW microsoft com. servisində yerləşdirilmiş Microsoft firmasmm məhsullari haqqmda və digər məqalələr də verilir.
  
• 
  23.5. Internet yeni marketinq kanali kimi
  
• 
  Internet, dünyəvi-cahanşümül məlumatlar cəmiyyətinin (birliklərinin) formalaşmasma və inkişafma çox böyük təsirlər göstərimiş və hazirda da, göstərməkdə davam edir. Sosial bir hadisə kimi, Internet - əlaqələrin qlobal vasitəsi olmaqla, mətni, qrafiki, audio- və video məlumatlarm mübadiləsini təmin edir və onlayn xidmətlərinə, ərazi və milli sərhədlərsiz daxil olmaрi təmin edir. Bu, ticarətin və biznesin inkişafmm, eləcədə auditoriyaya təsirin, səmərəli tədqiqat instrumentidir (alətidir). Internetin texnoloji imkanlari, dünyəvi məlumatlar birliyinin (cəmiyyətinin) sürətli inkişafma səbəb olur. Onun belə inkişafi ilə əlaqədar olaraq, biznesin və marketinqin idarə olunmasma olan yanaşmalar da dəyişir.
  
• 
  Lakin, Internet - marketinq alətlərindən (instrumentlərindən) ancaq biridir, yəni müəssisənin marketinqinin ümumi kompleksində daha bir marketinq kanalidir.
  
• 
  Auditoriyasmm sayma görə Internet, artiq çoxlu ənənəvi CMI- lərlə müqayisə olunandir.
  
• 
  Hazirda marketinq haqqmda Internet - də verilən nəşrlərin əksəriyyəti - Şəbəkədə onun reklam olunmsma yönəldilmişdir. Lakin, Internetdə, marketinqi ancaq Internet - reklama çevirmək, cəhdi, Internetin həqiqi funksiyalarmi və imkanlarmi xeyli məhdudlaşdirir.
  
• 
  Onun marketinq imkanlarmi, istənilən hər hansi bir fəaliyyət dairəsində işlyən müəssisənin istehsal - tsiklini aşaрi da göstərildiyi kimi, ümumiləşdirilmiş şəkildə baxmaqla, müəyyən etmək (göstərmək) olar:
  

1. 
   bazarm öyrənilməsi, məlumat marketinqi;
   
2. 
   məhsul istehsali yaxud xidmətlər;
   
3. 
   realizasiya - satma,
   
4. 
   servis və satişdan sonraki fəaliyyət.
   

• 
  Bu mərhələlərin hər birində Internet müəssiəyə çox yaxud da az dərəcədə, öz biznesini yaxşilaşdirmaq üçün əlavə imkanlar verir; şəbəkədən istifadə etməyən rəqiblər qarşismda isə əlavə kozir (əsaslar) almaрa imkanlar verir.
  
• 
  Məlumat marketinqi, bazarin övrənilməsi. XXI əsrin başlanqicma, qədər, (doрulduрu) yarandiрi və daha çox inkişaf etdiyi ABŞ - da Internet məhz superməlumatlar magistrali adlanirdi.
  
• 
  Bu heç də, təsadüfi deyildi, ona görə ki, Şəbəkə məlumatlarmm almmasmda olan «hədsizlik» - Internetlə olan tanişliрdan yaranan ilk təsəvvürlərdən biridir.
  
• 
  XXI əsrin əvvəlinə artiq Şəbəkədə 1 milyard sənəd işləyirdi. Hazirda Şəbəkədə 5...7 - dən artiq terabit məlumatlar vardir. Bu məlumatlar dənizində, bələdçi kimi, çox vaxt tematik kataloqlarla (birgə birləşdirilmiş) axtariş sistemləridə çixiş edirlər ki, onlardan da ən məşhurlari adlari aşaрida qeyd olunanlandir: Yahoo (şəkil 15), Exite, Alta Vista və b. rusiyadan - Rambler (şəkil 16), Yandex. Apport, ukraynadan - Meta http://www.meta.harkiv.net/ (şəkil 17), InfoRes http://el. Visti.Net. Onlarm köməyi ilə, sizi marqlandiran məlumatlarla, resurslari tapmaq olar. Şəbəkədən müəyyən vaxt istifadə edən mütəxəssisdə, artiq, ən əhəmiyyətli, faydali resurslar haqqmda əsaslandirma (dəlillər) kolleksiyasi toplamr.
  
• 
  Burada o, həmişə, onu maraqlandiran fəaliyyət dairəsindəki son yeniliklərlə taniş ola bilər, bazarm vəziyyətini - qiymətləri, yeni texnologiyalari və alətləri, yeni növ məhsullari, rəqiblərin və bazarm liderlərinin fəaliyyətini, yeni imkanlari, bazarm və onun ayri - ayri sektorlarmm son tədqiqatlarmm nəticələrini öyrənə bilər.
  
• 
  
  • 
    
    
  •