Mövzu 1 Marketinqin sosial-iqtisadi mahiyyəti və nəzəri-metodoloji əsaslari Plan

Məsələlərin qoyuluşu Əlaqə və satişin

V

Büdcənin işlənib-hazirlanmasi üçün qərar

• 
  nəрd vəsaitlərdən hesablama metodu;
  
• 
  rəqib bərabərliyi metodu;
  
• 
  satişin cəminə görə (nisbə tən) faizlə hesablama metodou;
  
• 
  məqsəd və bəzi gəlirə görə hesablama metodu;
  

• 
  
  • 
    
    
  
  
  • 
    
    
  
  
  

• 
  Reklam müraciəti haqqinda qərar
  
• 
  • müraciətin ideyasinin
  
• 
  Məlumatlari sayma vasitələri haqqinda qərar • cəlb etmə, tezliyi, təsirli
  

• 
  formalaşdirilmasi;
  

• 
  müraciətin icra olunmasi;
  
• 
  müraciət etmə variantlarinin
  

• 
  qiymətləndirilməsi.
  
• 
  olmasi; • məlumatlari yayma
  
• 
  vasitələlərin əsas növləri; • reklamin konkret daşiyicilari
  

• 
  
  • 
    
    
  
  
  

• 
  (təmsil edənləri)
  

• 
  
  • 
    
    
  
  
  

• 
  
  • 
    
    
  
  
  
• 
  
  • 
    
    
  Reklam proqraminin qiymətləndirilməsi kommuniaktiv səmərəlilik; ticarət (satiş) səmərəliliyi
  
• 
  Şək. 14.6 Reklam sferasinda əsas qərarlar
  
• 
  
  
• 
  Onu nəzərə almaq lazimdir ki, bir qayda olaraq reklam, məhz o zaman daha səmərəli olur ki, onun reklam etdiyi məhsula olan tələbat artmiş olsun.
  
• 
  Internet şəbəkəsində reklam vermək kompaniyaya:
  

• 
  öz firmasmm yaxud məhsulunun əlverişli ümidcini yaratmaq;
  
• 
  öz firmasi yaxud onun məhsulu haqqmda, Internet şəbəkəsindən istifadə edən yüz milyonlarla insanlara, o cümlədən, coрrafi uzaqlaşdirilmişlara çata bilən (başa düşülən) məlumatlarm yayilmasma;
  
• 
  reklam işinə etdikləri xərclərini azaltmaрa (Şəbəkədə verilən reklam, məhsulun ən ucuz hərəkət üsullarmdan biridir);
  
• 
  öz reklam agentlərini dəstəkləməyi (arxa olmaрi) təmin etmək;
  
• 
  məhsul haqqmda məlumatlarm təqdim olunmasmm bütün imkanlarmi: qrafika, səs, animasya, videotəsvir və d. realizə etmək;
  
• 
  operativ surətdə prays-listə, kompaniya yaxud onun məhsullari haqqmdaki məlumatlara dəyişikliklər etmək;
  
• 
  yeni məhsulu elan etmək, bazarm vəziyyətinə operativ surətdə reaksiya (etmək) vermək;
  
• 
  istehsal etdikləri məhsullarmi, yeni ticarət məntəqələri açmadan - yaratmadan, Internet şəbəkəsi vasitəsi ilə onlari satmaq; imkanlarmi verir.
  

• 
  Digər medialarla müqayisədə, Internet - in əsas imkanlari və üstünlükləri kimi aşaрidakilari göstərmək olar:
  

• 
  coрrafi, zaman, tematik saytlar üzrə targetinq (məqsədyönlü auditoriyanm dəqiq, tam cəlb olunmasi) və b.k.;
  
• 
  trackinq - saytda müştərilərin hərəkət tərzlərinin təhlilinin, saytm məhsulun və marketinqin çixarilmiş nəticələrinə uyрun təkmilləşdirilməsinin mümkün olmasi;
  
• 
  daxil olmanm asanliqla mümkün olmasi (sutkada 24/24 saat və
  

• 
  həftədə 7 gün ərzində) və çeviklik (düzəlişlərin dərhal və tez bir
  
• 
  vaxtda) edilməsi yaxud reklam kompaniyasmm dayandirilmasi); 122
  

• 
  interaktivlik. Istehlakçmm satici və məhsul ilə qarşiliqli əlaqələri (təsirləri), onun almmasi məqsədi ilə öyrənilməsi və b.k.;
  
• 
  çox sayda məlumatlarm (qrafika, səs, video, xüsusi effektlər daxil olmaqla) yerləşdirilməsinin mümkün olmasi;
  
• 
  məlumatlarm yayilmasmm və almmasmm operativ olmasi;
  
• 
  nisbətən ucuz olmasi;
  
• 
  maraq dairəsi, peşəkar məşрulluрa görə mümkün olan cəmiyyətlərin (Online Community) yaradilmasi imkani.
  

• 
  Internetdə məhsul və (qulluqlarin) xidmətlərin hərəkətinin (yeridilmə) əsas alətləri. Istehsal kompaniyasi üçün, onun özünün məxsusi, bir - birinə yaxm olan və brend adli, veb-saytmm olmasi, bu zaman onun unikal dizaynli, kompaniyanm imkanlarmm təfsilati ilə və rəngli təsvirdə verilməsi imkani, son dərəcə səmərəlidir.
  
• 
  Internet - marketinqin əsas alətləri vasitəsi ilə, qarşiya qoyulmuş, aşaрidaki məsələləri həll etmək olar:
  

• 
  saytm, axtariş sistemlərində kataloqlarda və Yahoo, Hot Bot, Lycos..., Rusiyada isə - Yandeks, Rambler, Aport kimi reytinqlərdə yerdəyişdirilməsi (indeksləşdirilməsi);
  
• 
  tematik və başçəkilən (gələnlərə) saytlarda reklam;
  
• 
  kontekst reklam;
  
• 
  banneromübadilə (dəyişmə) şəbəkələrində iştirak;
  
• 
  knopkalarla, bannerlərlə, sitatlarla və b.k. mübadilə (dəyişmə);
  
• 
  təkcə Internetə çixişa malik olmaqla, kompaniya və onun təklifləri barədə aşaрidaki məlumatlari, onlaynlarda yerləşdirmək olar;
  
• 
  kataloqlari;
  
• 
  elan lövhələrini;
  
• 
  prays-vərəqləri (prays-list) və məlumatlar bazasmi;
  
• 
  yeniliklər saytlarmi;
  
• 
  forumlari.
  

• 
  Bundan başqa, Internetdən, öz təkliflərini və öz admi hətta, ancaq təkcə E-mail-ə malik olmaqla da, belə şəbəkə vasitəsi ilə, irəli çəkib - yeritməkdən ötrü də ondan aktiv, istifadə etmək olar. Bu zaman istifadə edənlərdən (işlədənlərdən) ötrü elə imkanlar açilir ki, onlar məsələn, göndərilmək üçün abunə yazilmaqla (yeniliklər, peşəkarliq, diskussion) ververlərin və s. yeniliklərini alsmlar. Firmanm Internetdən istifadə dərəcəsi artiq, yüksək olduqca, marektinq imkanlari da, bir o qədər, çox olur.
  
• 
  23.6 Internetin mümkün olan səhifələrinin qurulmasinin marketinq prinsipləri
  
• 
  Internet şəbəkəsinin aspektlərindən biri, özünə qarşi marketinq münasibətdən yanaşmaрi tələb edən, Web - səhifələrinin işlənib hazirlanmasidir.
  
• 
  Web - səhifələrin qurulmasmm marketinq prinsiplərini şərh etməkdən ötrü, onlarm yaradilmasmm aşaрidaki mərhələlərini nəzərdən keçirmək vacibdir:
  

1. 
   Web - səhifələrin yaradilmasi məqsədlərinin təyini.
   
2. 
   Istehlakçilarm məqsədli seqmentinin təyini.
   
3. 
   Web - səhifənin məzmunun işlənib - hazirlanmasi.
   
4. 
   Web - səhifənin dizaynmm işlənib - hazirlanmasi.
   
5. 
   Web - səhifənin səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi.
   

• 
  Lakin, iş bu mərhələlərlə məhdudlaşmir. Onlarla yanaşi, Web - səhifənin yerləşdiriləcək yerini (harada) və ona münasib bir ad seçmək lazimdir. Səhifəni yerləşdirdikdən sonra, Web - səhifədə verilən məlumatlari daima dəyişmək və ona əlavələr etmək tələb olunur.
  
• 
  Web - səhifənin, təkcə Internet vasitələri ilə deyil, həm də, digər üsullarla, reklam və propoqanda olunmasi çox mühüm əhəmiyyətə malikdir.
  
• 
  Web - səhifələrin yaranmasmm, yuxarida adlari çəkilmiş, mərhələlərini daha müfəssəl nəzərdən keçirək.
  

1. 
   Web - səhifələrin yaradilmasi məqsədlərinin təyini. Web -
   

• 
  səhifəni yaratmaрa başlamazdan əvvəl, ilk, birinci növbədə, onun nə məqsədlə işlənib - hazirlandiрmi təyin etmək lazimdir. Məqsəd isə, məsələn, aşaрida göstərilənlər ola bilər:
  

• 
  firma, onun məhsullari və xidmətləri haqqmda məlumatlarm yayilmasi;
  
• 
  məhsullarm və xidmətlərin satişi;
  
• 
  firma yaxud məhsulun yaxşi imidjinin formalaşdirilmasi;
  
• 
  firmanm məhsulu, onun xidmətləri, göstərilən qulluрun keyfiyyəti və s. haqqmda, istehlakçilardan operativ məlumatlarm almmasi.
  
  2.