Mövzu Ali məktəb psixologiyasının predmeti, tarixi, metodları və xx1 əsrdə missiyası plan

iki mərhələdən ibarətdir. Rüşeymin ana bətnində inkişafı dövrü- prenetal ontogenetik inkişafı, digər mərhələ isə uşağın anadan olduğu gündən, ömrünün axırınadək olan müddətdir ki, ona- postnetal ontogenetik inkişaf deyilir.
Uşağın inkişafının ayrı- ayrı mərhələlərində psixikanın bu və ya digər istiqamətdə inkişafı üçün daha əlverişli şərait yaranır ki, buna senzitiv dövrlər deyilir.
Müasir psixologiyada yaş dövrlərini, yaş anlayışından fərqləndirmək lazımdır. Yaş insanın ömür tarixini, inkişaf və yetişməsini, onun bioloji, psixoloji, sosioloji cəhətdən formalaşmasının ifadə edən bir anlayışdır. Müasir psixoloji ədəbiyyatda yaşın dörd növü fərqləndirilir:

• 
  Xronoloji, yəni pasport yaşı
  
• 
  Bioloji və ya funksional yaş
  
• 
  Sosial, yaxud vətəndaşlıq yaşı
  
• 
  Psixoloji, yaxud psixi yaş
  

Xronoloji yaşla insan ömrü, aylara, illərə, mərhələlərə ayrılır.
Bioloji yaşın göstəricisi kimi bədənin böyüməsi, fizioloji amillərin cinsi yetişkənlik, sümük, əzələ sisteminin, sinir sisteminin və s. fərqli yetişməsi bioloji yaşı səciyyələndirir.
Sosial yaş, insanın cəmiyyətdə tutduğu mövqeyə istinadən müəyyən olunur.
Psixoloji yaş, insanın fərdiyyətilə xarakterizə olunur. Insanın mənən cavanlaşması, yaxud acınacaqlı keçmiş hesabına xeyli qocalması ola bilər.
Müasir, inkişaf (yaş) psixologiyasında yaş dövrləri aşağıdakı qaydada təsnif olunur.

1. 
   Çağalıq dövrü 1 yaşadək
   
2. 
   Körpəlik dövrü 1-3 yaş
   
3. 
   Məktəbəqədər yaş dövrü 3-6 yaş
   
4. 
   Kiçik məktəb yaşı dövrü 6-10 yaş
   
5. 
   Yeniyetməlik dövrü 10,11-14,15 yaş
   
6. 
   Gənclik 15-25 yaş; erkən gənclik 15-17 yaş; yetkin 18-25 yaş
   
7. 
   Yetkinlik yaşı: I dövr 25-35; II dövr 35-60
   
8. 
   Yaşlı dövr 60-70 yaş
   
9. 
   Qocalıq dövrü 75-90yaş
   
10. 
    Uzunömürlülər 90 və daha çox yaş
    

Psixi inkişafın qanunauyğunluqları:

1. 
   Psixi inkişafın qeyri- bərabərliyi
   
2. 
   Psixi inkişafın inteqrasiyası
   
3. 
   Psixi inkişafın kompensasiyası
   
4. 
   Interiorizasiya prosesi
   
5. 
   Şəxsi konstruktlar (adamın dünya haqqında öz nöqteyi- nəzəri);
   

(Amerika alimi C. Kellinin tedqiqatları)

• 
  Erkən intellektual inkişaf =Akselerasiya=
  
• 
  Urbanizasiya hadisəsi
  
• 
  V.Bunakinin “Geterelokal kəbin” nəzəriyyəsi (ərazicə uzaqda yaşayan adamların kəbinə girməsi)