hökm alınır. Deduksiya da əqli nəticənin bir növüdür. Deduksiya elə bir əqli
nəticədir ki, verilmiş predmet və hadisələrə əsaslanaraq yeni nəticə hasil edirik.
Burada fikir ümumidən konkretə gedir. Deduktiv əqli nəticənin ən çox işlədilən
hökm orta termin vasitəsilə əlaqələndirilir və yeni bir nəticə hökmü çıxarılır. Sadə
qəti sillogizmlər 3 hissədən ibarət olur. İki müqəddimə (böyük və kiçik
metodudur. Bu metoddan riyaziyyat və həndəsədə də istifadə olunur.
bilavasitə əldə edilir; lakin biliklərin böyük hissəsini biz artıq mövcud olan
biliklərdən yeni biliklərin alınması yolu ilə əlaqə edirik. Bu biliklər vasitəli
Hər hansı əqli nəticə müqəddimlərdən və nəticələrdən ibarətdir. Əqli nəticənin
1.
Azərbaycan Respublikasında mülkiyyət toxunulmazdır və dövlət
tərəfindən müdafiə olunur.
2.
Xüsusi mülkiyyət Azərbaycan Respublikası mülkiyyətinin bir
növüdür.
3.
Deməli Azərbaycan Respublikasında xüsusi mülkiyyət toxunulmazdır
və dövlət tərəfindən müdafiə olunur.
Əqli nəticəni analiz edərkən müqəddimlərin və nəticənin ayrılıqda biri
digərinin altında yazılması bir qayda olaraq qəbul edilmişdir.
Nəticə çıxarmaq qaydalarının ciddiliyinə görə əqli nəticənin bölgüsü ilə
yanaşı olaraq müqəddimələrdə və nəticədə müxtəlif ümumilik dərəcəsini bildirən
biliklər arasındakı əlaqənin xarakterinə görə əqli nəticəni aşağıdakı 3 növə ayırmaq
olar: Deduktiv ( ümumi biliklərdən xüsusi biliklərə), induktiv ( xüsusi biliklərdən
ümumi biliklərə) əqli nəticə və analogia üzrə (ümumi biliyə, ümumi biliklərə) əqli
nəticə buna traduktiv əqli nəticə də deyirlər.
Əqli nəticənin bu təsnifatı sonrakı şərhin əsasını təşkil edəcəkdir.
Deduktiv əqli nəticəni nəzərdən keçirək.
Deduktiv əqli nəticədə ümumi bilikdən xüsusi biliyə keçid məntiqi zərurətdir.
Bilavasitə əqli nəticədə hökmün kəmiyyəti dəyişdirilmir. Bu cür əqli nəticənin
formaları aşağıdakılardan ibarətdir:
1. çevirmə
2. dəyişmə
3. qarşılaşdırma
4. məntiqi kvadrat üzrə əqli nəticə.