Mövzu: Mülki müdafiənin yaranma tarixi, rolu və vəzifələri

4. Radioasiya və kimyəvi kəşfyyatın təşkili və aparılması üsulları
Radioaktiv və kimyəvi zəhərlənmənin əhalinin həyat fəaliyyətinə, iqtisadiyyat obyektlərinin işinə və FH–ları aradan qaldıran qüvvələrin fəaliyyətinə təsirini müəyyən etmək, araşdırmaq və tədbirləri qəbul etmək məqsədilə radioasiya və kimyəvi şərait aşkar edilir və qiymətləndirilir.
Radiasiya və kimyəvi şəraitin qiymətləndirilməsi dedikdə, radioaktiv və kimyəvi zəhərlənmələrin iqtisadiyyat obyektlərin işinə, əhalinin həyat fəaliyyətinə və FH-ları aradan qaldıran qüvvələrin fəaliyyətinə təsirinin təyini üzrə əsas məsələlərin həlli başa düşülür.
Radiasiya şəraitinin qiymətləndirilməsi üzrə əsas həll olunan məsələlər aşağıdakılardır.

1. 
   Yerin radioaktiv zəhərlənmə zonasında olduğu zaman radioasiya itkilərinin təyini;
   
2. 
   Yerin radioaktiv zəhərlənmə (çirklənmə zonalarını keçdiyi zaman radioasiya itkilərinin təyini;
   
3. 
   Təyin olunmuş şüalanma dozası üçün yerin radioaktiv zəhərlənmə zonasında adamların qalmasının buraxıla bilən müddətinin təyini;
   
4. 
   Təyin olunmuş şüalanma dozası üçün yerin radioaktiv zəhərlənmə zonasında adamların işə başlama vaxtının təyini;
   
5. 
   Təyin olunmuş şüalanma dozası üçün adamların yerin radioaktiv zəhərlənmə zonalarını keçməyə başlaması vaxtının təyini;
   
6. 
   Texnikanın, nəqliyyatın vəı digər maddi vasitələrin zəhərlənmə dərəcəsinin təyini.
   

Kimyəvi şəraitin qiymətləndirilməsi üzrə əsas həll olunan məsələlər aşağıdakılardır:

1. 
   Kimyəvi zəhərlənmə zonasında əhali arasında ehtimal olunan itkilərin təyini;
   
2. 
   Qəza kimyəvi təhlükəli maddələrlə (QKTM) zəhərlənən adamların, texnikanın və digər maddi vasitələrin sayının təyini;
   
3. 
   QKTM davamlılığın (təbii buxarlanma müddətinin) təyini;
   
4. 
   QKTM – lə zəhərlənmiş hava buludunun müəyyən əraziyə yaxınlaşması vaxtının təyini.
   

Radiasiya və kimyəvi şəraitin aşkar edilməsi və qiymətləndirilməsi üç mərhələdə həyata keçirilir: