Муќаддима

1-MA’RUZA. ATROF MUHITNI MUHOFAZA QILISH 
MUAMMOLARINING DOLZARBLIGI. 
R e j a: 
1. ―Ekologiya‖ fani, uning tarkibi, maqsadi, vazifalari va boshqa fanlar bilan 
bog’liqligi. 
2. Muhit, muvozanat va ekologik omillari. 
3. Atmosfera havosi, uning tarkibi va mohiyati. 
Tayanch atama va iboralar 
Ekologik muammo, umumbashariy (global), mintaqaviy (regional) va mahalliy 
(lokal) ekologik muammolar, ekologik tuzum, autekologiya, populyasiyalar ekologiyasi, 
sin ekologiya, biosfera, ekonomika, muhit, tabiiy muhit, sun’iy muhit, ekologik muhit, 
tabiiy ekotizim, ijtimoiy-iqtisodiy ekotizim, muvozanat, ekologik omil, abiotik, biotik 
va antropogen omillar, fizik, kimyoviy va iqlimiy omillar, gidrofil, gigrofil va mezofil 
guruhlari, tirik, o’lik va oraliq moddalar, biomassa, atmosfera, kislorod. 
 
A d a b i y o t l a r 
1. Abdullaev O., Toshmatov 3. Uzbekiston ekologiyasi bugun va ertaga. T. Fan, 
1992. 
2. Rafiqov A.A Geoekologik muammolar. T. O’qituvchi, 1997, 112 b. 
3. Otaboev Sh., Nabiev M, Inson va biosfera. T. O’qituvchi, 1995, 320 b. 
4. To’xtaev A.S. Ekologiya. T. O’qituvchi, 1988, 192 b. 
5. Shodimetov Yu. Ijtmoiy ekologiyaga kirish. T. O’qituvchi, 1994. 
 
Nazorat savollari 
1. Ekologik muammolar va ularning turlari haqida ma’lumot bering. 
2. Qaysi holatlarda ekologik muammo paydo bo’lishi mumkin? 
3. ―Ekologiya‖ va ―ekologika‖ atamalarini izohlab bering? 
4. ―Ekologiya‖ fanining asosiy tushunchalari, bo’limlari va ularning ma’nosi 
haqida ma’lumot bering. 
5. Ekologik tizim yoki ekotizim deb nimani tushunasiz? 
6. ―Ekologiya‖ fanining asosiy maqsadi va vazifalari nimalardan iborat? 
7. Myhit va ekologik muhit haqida ma’lumot bering. 
8. Qaysi holatlarda ekologik muhit muvozanatdan chiqishi. mumkin? 
9. Ekologik omillar va ularning turlari haqida ma’lumot bering? 
10. Omillarni tasniflashda nima asos qilib olinadi? 
11. Abiotik, biotik va antropogen omillar haqida ma’lumot bering? 
12. Ta’sir etuvchi omillar deb nimani tushunasiz? 
13. Gidrofil, gigrofil va mezafil guruhlari haqida ma’lumot bering. 
14. Tuproqning tabiiy va kimyoviy xossalarini izohlab bering. 
15. Abiotik va biotik omillarni qanday boshqarish mumkin? 
16. Ekologik inqiroz qaysi holatlarda vujudga kelishi mumkin? 
17. Tirik, o’lik, oraliq va biogen moddalar deb nimalarni tushunasiz? 

---

7 
18. Qanday qilib biosferani parchalab ketishini oldini olish mumkin? 
19. Biomassa deb nimani tushunasiz? 
20. Atmosfera deb nimani tushunasiz? 
21. Kislorodning biosferadagi ahamiyati nimalardan iborat?