MüASİr azərbaycan əDƏBİ DİLİNİn fonetikasi (30 saat mühazirə) I mühaziRƏ fonetikanin ümumi MƏSƏLƏLƏRİ

N_ı Dilarxası n samitinin sağır n, səsinin hərfi işarəsidir: тап_ıa, san_ıa

K^ı Dilarxası kar samiti, q samitinin kar qarşılığım – ka samitini bildirən işarə: k^ıollek^ıtiv

X^ı Dilortası – partlayan kar samitin işarəsi: çiçəx^ı, külək^ı

a: ə: Sait səsi bildirən hərfdən sonra qoyulan qoşa nöqtə həmin saitin uzunluğunu bildirir: а:1әт, tə:rif

ı. i. Sait səsi bildirən hərfdən sonra qoyulan tək nöqtə həmin saitin qısa olduğunu bildirir: bacı.sı, əmisi

ḅ Ḍ Ṭ Ḳ Samit səsləri bildirən hərflərin altında qoyulan tək nöqtə həmin hərflə ifadə olunan

kar samitin cingiltilitililəşdiyini, cingiltili samitin isə karlaşdığını bildirir: ḳitaḅ,

ḳeçiḍ, hətṭa, mütəkkə.

⁀ Yanaşı iki hərfin üstündə qoyulan bu işarə həmin hərflərlə ifadə olunan səslərin

qovuşuq halda – diftonqvari tələffüz olunduğunu bildirir: to͡ux, qo͡urma.

~ Sait səsi bildirən hərfin üzərində qoyulan bu işarə həmin saitin burunda azacıq uzun tələffüz olundu­ğunu bildirir: atã, sã, ağlĩ.

p^h Bəzi kar samitin nəfəsli tələffüzünü bildirmək üçün samiti bildirən hərfin üzərinə

kiçik h hərfi qoyulur: p^hul, sap^h və s.