Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin

Mübariz  Yusifov

Qədim  Kurqanlardan,  tapılan  gəmi  modelləri  də  bunu  sübut 

edir».1

Su  mifi  Azərbaycan  folklorunda  da  xatırlanır.  «Kitabi- 

Dədə  Qorqud»da  Qazan  xanın  su  ilə  xəbərləşməsi, 

«Koroğlu»da  Koroğlunun  Qoşabulağa  insana  sağlamlıq  və 

qüvvət gətirən su ardınca getməsi hadisələri Azərbaycan etnik 

təfəkküründə  özünə  yer  tutmuş  su  mifi  ilə  bağlıdır.  Görünür, 

Nizami 

İskəndəri 

dirilik 

suyu 

arxasınca 

göndərəndə 

Azərbaycan mifologiyasmdakı  su anlayışı əsas götürülmüşdür.

Nizami  «İskəndəmamə»də  İskəndəri  peyğəmbərlik 

zirvəsinə  qaldırır.  Ancaq,  əslində  İskəndər  peyğəmbər 

olmayıb,  tarixdə  böyük  hökmdar,  fateh  kimi  tanmır. 

İskəndərin  peyğəmbərlik  məqamının  inandırıcı  olması  üçün 

K əh f (18) surəsinin  83-98-ci  ayələrindəki  Zülqəmeyi  adından 

və  xalq  arasında  yayılmış  «İskəndər  Zülqəmeyin»  və 

«İskəndərin  buynuzu  var»  kimi  mifik  obrazlaşmadan  istifadə 

edilmişdir.  «İskəndəmamə» əsərində də «Buynuzlu  İskəndər» 

epitetinə işarə edilir:

Gözəl söz nəqqaşı  məharət ilə 

İskəndər adını  nəqş etmiş belə:

«İki  qəm sahibi» qoymuş namını 

Çünki  Şərqdən, Qərbdən almış kamını. 

Deyirlər görübmüş bir belə röya 

Gündən iki  qəmi alıbmış guya 

İ,  I, 2004,41.

Aydın  məsələdir  ki,  Nizami  zülmətdə  dirilik  suyu 

məsələsinin  və  hətta,  İskəndərin  peyğəmbərlik  məqamının 

təsvirində  K əh f (18)  surəsinin  83-98-ci  ayələrindəki  əhvalata 

və  «Buynuzlu  İskəndər»  mifinə  istinad  etmişdir.  Məlumdur 

ki,  K əhf  surəsindəki  «Zülqəmeyn»  peyğəmbər  olsa  da  o 

İskəndər deyildir.  Onda nə üçün Nizami belə bir yanlışlığa yol

1

  Xəlil Əliyev.  «Kəlilə və  Dimnə» kimə-hindlilərə, yoxsa türklərə məxsusdur?». 

«Kredo» qəzeti,  3 dekabr 2011-ci il, s.  11.