Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin

Mzamido  azorbaycançılıq

Nizaminin «Leyli və Məcnun»undakı  hadisələr isə ərəb 

folklorundan  iqtibas  deyildir.  Burada  Azərbaycan  folkloruna 

məxsus qaynaqlar çoxdur.  Nizami  də öz əsərində bu mövzunu 

cilalayaraq  onu  ərəb,  İran  mühitindən  Azərbaycan  mühitinə 

gətirmişdir.  Nizaminin  əsərlərində  xalq  arasında  yayılmış 

«Fərhad  və  Şirin»,  «Lelyi  və  Məcnun»,  «Şahzadə  Bəhram», 

«İskəndərin  padşahlığa  çatması»,  «İskəndər  Zülqəmeynin 

İran  padşahı  ilə  davası»,  «İskəndərin  gündən  xərac  alması», 

«İskəndərlə 

Ləl 

Xiftən», 

«İskəndər 

Zülqəmeynin 

vəsiyyətləri»,  «İskəndərin  zülmətə  getməsi»,  «İskəndərin 

həbəşlərlə  davası»,  «İskəndər  ilə  Sərrac  İmran»,  «İskəndər 

Zülqəmeyn  ilə  üzük  tapan  çobanın  nağılı»,  «İskəndərin 

qayışbaldırlara  rast  gəlməsi»,  «İskəndər  və  fəqir»,  «İskəndər 

və çoban»,  «Buynuzlu İskəndər»,  «İskəndər quş dili  öyrənir», 

«Nüşabə  padşahın  nağılı»,  «Loğman»,  «Mərd  ilə  namərd», 

«Daranın  nağılı»  kimi  folklor  nümunələrinə  istinad  etməsi 

istisna  edilmir.1  Nizaminin  Azərbaycan  folklor  qaynaqları  ilə 

əlaqəsinə  dair  maraqlı  tədqiqatlar  vardır.2  Bu  tədqiqatların 

daha  da  genişləndirilməsinə  və  dərinləşdirilməsinə  ehtiyac 

çoxdur. 

Tədqiqatların  genişləndirilməsi 

belə  bir  faktı 

dəqiqləşdirməyə yönəlir ki,  Nizami  hər cəhətdən öz xalqı,  öz 

milləti  ilə bağlı  bir şəxsiyyət olmuşdur.  Onun  hər misrasında, 

hər beytində Azərbaycanın milli  ruhu yaşayır.

1

  Tağı  Xalisbəyli.  Nizami  Gəncəvi  və  Azərbaycan  qaynaqlan.  Bakı,  «Azərbaycan 

Dövlət Nəşriyyatı»,  1991, s.  87.

2

 Tağı Xalisbəyli.  Nizami  Gəncəvi və Azərbaycan  şifahi xalq ədəbiyyatı.  Bakı, Azərb.

Ped.  İnst nəşriyyatı,  1988,;  Tağı  Xalisbəyli.  Nizami  Gəncəvi  və  Azərbaycan  folkloru. 

Bakı,  Azərb.  Dövlət.  Ped.  İnst.  nəşriyyatı,  1990.  Həmid  Araslı.  Nizami  əsərlərinin  el 

variantları.  Müqəddimə.  Bakı,  1941;  Həmid  Araslı.  Nizami  və  Azərbaycan  xalq 

ədəbiyyatı  (məqalələr  məcmuəsi),  Bakı,  1947;  Ə.Axundov.  Nizami  Gəncəvi  və  xalq 

yaradıcılığı.  Azərb.  SSR  EA  xəbərləri.  Bakı,  1954,  №2;  M.Əlizadə.  Nizami 

yaradıcılığında Azərbaycan folklorunun təsiri.  «Ədəbiyyat qəzeti», 24 iyun  1938, №29; 

S.Paşayev.  Nizami və  folklor.  Bakı,  1976;  S.Paşayev.  Nizami  və xalq əfsanələri.  Bakı, 

1983;  Sabir  Həsənzadə.  Nizaminin  «Xəmsə»də  işlətdiyi  Azərbaycan  zərbi  məsəlləri. 

Gəncə, «İlkin» nəşr., 2005, s.  5-136.

151

---