Nizamidə azərbaycançılıq
Xəzinə yığmıram ki məsxərəyə qoyulum
Əlimin zəhmətilə dolanıram, ay oğlum!
X-Ş, 2004, 117-118.
Nizaminin əsərlərində bolluq, firavanlıq, zənginlik
epizodlarına da tez-tez rast gəlmək olur. «Xosrov və Şirin»də
kef məclislərinin təsviri, Məhinbanunun Xosrovu qarşılaması
epizodunda,
Nəkisa
və
Barbədin
mahnı
oxumaları
hadisələrinin vcrilməsimdəki zənginlik, bolluq və firavanlıq
oxucuda xoş əhval-ruhiyyə yaradır. «Leyli və Məcnun»da
Leylinin atasının Məcnunun atasını qarşılaması mərasimində
və Məcnunun atasının öz maddi zənginliyi haqqında
danışması da xoşagələn emosiyalar yaradır. «Yeddi gözəl»də
və «İskəndəmamə»də də belə epizodlar çoxdur. Həmin
bolluq və firavanlıq epizodlarının verilməsi ilə Nizami
oxucularına onu çatdırmaq istəmir ki, şahlar, varlı və imkanlı
adamlar firavanlıq içində yaşayır, sadə camaat isə əzab çəkir.
Əksinə, sadə adamların da öz zəhmətləri ilə qazandığı ruzi
bolluğu canlandırılır. Aydındır ki, Nizami dövründə də ondan
və sonra da insanların məişət həyatında firavanlıq və
yoxsulluq kontrastları mövcud olmuşdur. Ancaq Nizaminin
təsvirlərində bu kontrastlara təsadüf edilmir. Çünki Nizami
əzəmətlidir. O təkcə öz dövrünü yox, gələcək əsrləri də
nəzərə alır. Nizaminin amalı odur ki, onun cəmiyyəti azad
olsun, zəngin olsun, firavan yaşaya bilsin. Çünuki Nizami
kimi intellektləri olan xalqın daxili potensialı, zəhmətkeşliyi,
əzmkarlığı, çətinliklərdən xilas yolunu araşdırmağa nail
olmaq cəhdləri
onların firavan həyat qurmağa layiq
olduqlarının göstəricisidir.
|