Mühazirə -V. DİM 6 Hamı üçün su və sanitariyaya əlçatanlığı və dayanıqlı idarə etməni təmin edilməsi

Keyfiyyətli suya malik su mənbələrinin xüsusi çəkisi. Bu göstərici yaxşı 
keyfiyyətli suya malik su obyektlərinin sayının qiymətləndirilən su obyektlərinin 
ümumi sayına nisbəti kimi hesablanır. Suyun keyfiyyəti ilə bağlı məlumatlar 
monitorinqlər əsasında əldə edilir. Qlobal metaməlumata əsasən qiymətləndirilən 
su obyektindəki suyun tərkibi müəyyənləşdirilmiş fiziki-kimyəvi parametrlərə ən 
azı 80 -% faiz uyğun gəlirsə, həmin su obyekti keyfiyyətli suya malik su obyekti 
kimi təsnifləşdirilir.
Azərbaycanda 2020-ci ildə 27 su obyektində (19 çay, 1 su anbarı, 7 göl) aparılan 
monitorinqin nəticələrinə əsasən, su obyektlərinin 17-si və ya 66,7 faizi 
keyfiyyətli suya malik olmuşdur. Monitorinq aparılmış 19 çaydan 17-sinin (89,5 
faiz) suyu keyfiyyətli hesab olunmuşdur. Monitorinqə 1 su anbarı cəlb edilmişdir 
ki, onun suyu fiziki-kimyəvi parametrlərə tam uyğun olmuşdur. Monitorinq 
nəticəsində Böyükşor, Yasamal, Xocahəsən, Masazır, Kürdəxanı, Qırmızıgöl, 
Bülbülə göllərində suyun keyfiyyətinin lazımi səviyyədə olmadığı 
müəyyənləşdirilmişdir.
Sudan istifadə səmərəliliyinin dəyişməsi. Sudan istifadə səmərəliliyi bir kub 
metr sudan istifadə nəticəsində əldə olunmuş əlavə dəyərin həcmini bildirir. 
Sudan istifadə səmərəliliyi göstəricisi iqtisadiyyatın bütün sahələrində yaranmış 

---

əlavə dəyərin istifadə olunmuş suyun ümumi həcminə nisbəti kimi hesablanır.
Ölkədə sudan istifadə səmərəliliyi 2016-cı ildə 3,70 ABŞ dolları/m3 -dən 2018-
ci ildə 4,85 ABŞ dolları/m3 -ə yüksəlmiş, sonrakı illərdə isə azalma meyli alaraq 
2020-ci ildə 3,67 ABŞ dolları/m3 -ə düşmüşdür. 2020-ci ildə ölkədə 9693 milyon 
m3 su istifadə olunmuşdur ki, bu da 2010-cu illə müqayisədə 25,6 faiz, 2019-cu 
illə müqayisədə isə 2,3 faiz çoxdur. 2020-ci ildə təbii mənbələrdən götürülmüş 
suyun 74,8 faizi istifadə olunmuşdur. 
Su ehtiyatlarına düşən yükün səviyyəsi təbii mənbələrdən götürülən şirin suyun 
həcminin suya olan ekoloji tələbat nəzərə alınmaqla, ölkənin bərpa olunan şirin 
su ehtiyatlarının ümumi həcminə nisbətinin faiz ifadəsidir. Bu göstərici bəzi 
mənbələrdə “su resurslarının istifadə indeksi” kimi də təqdim olunur. 
Göstəricinin məqsədi ölkənin bərpa olunan şirin su ehtiyatlarına göstərilən 
təzyiqi qiymətləndirmək, suya olan tələbatı qarşılamaq üçün su ehtiyatlarının nə 
dərəcədə istismar olunduğunu, eləcə də sudan dayanıqlı istifadə istiqamətində 
ortaya çıxan çətinlikləri müəyyənləşdirməkdir.
Su ehtiyatlarına düşən yükün səviyyəsi təbii mənbələrdən götürülmüş şirin suyun 
ümumi illik həcminin bərpa olunan şirin su ehtiyatlarının ümumi illik həcmi ilə 
suya olan ekoloji tələbatın həcmi arasındakı fərqə nisbətinin 100-ə hasili kimi 
hesablanır.