Mühazirə 9 coğrafiyanin təDRİSİ metodikasi

4.    İnkişafyönümlülük -  şagirdin  idrak  fəallığının  sadədən  mürəkkəbə  (siniflər 

üzrə)  prinsipi  ilə  izlənməsi,  nailiyyətlərinin  təhlil  edilməsi,  bilik,  bacarıq  və 

vərdişlərinin  inkişaf  səviyyəsinin  tənzimlənməsi  prosesidir.  Təlim  prosesində  bu 

tələbə  əməl  edən  müəllim  -  şagirdin  fəaliyyəti  səviyyəsində  izlənən  yüksəliş  və 

enişi  izləməklə  şagird  fəaliyyətinin  zəifləmə  nöqtəsini  müəyyən  edir  və  zəifləmə 

səbəblərini araşdıraraq şagirdə mənəvi, psixoloji dəstək olaraq irəliləməsinə şərait 

yaradır.

  Görkəmli  rus  psixoloqu,  müasir  pedaqogikanın  banilərindən  biri  olan  L.S 

Viqotskinin nəzəriyysinə görətəlim inkişafı qabaqlamalı, uşağın“qarşıdakı(yaxın) inkişaf 

zonasına”  yönəldilməlidir. Bu inkişaf zonasında  uşağın potensial imkanları  mərkəzləşib 

və  onların  aktuallaşması  üçün  xüsusi  təlim  şəraiti  yaradılmışdir.  Buna  nail  olmaq  üçün 

şagirdlərə onların imkanlarına uyğun lakin bir qədər mürəkkəb tapşırıqları müstəqil həll 

etmək  üçün  vermək  və  eyni  zamanda,  müəllim  və  digər  böyüklərin  tərəfindən  bunun 

üçün  suallar  verməklə,  vasitələr  göstərməklə  istiqamətləndirmək  lazımdır.  Yəni  təlim 

uşağın  özünün  müstəqil  fəaliyyəti  və  ya  böyüklərin  köməyi  sayəsində  aşkarlanan 

bilikbacarıqları  əldə  etmək  imkanlarına  tuşlanmışdır.  İnkişafedici  təlim,  ilk  növbədə, 

təfəkkürü və yaradıcılığı formalaşdırır