Mühazirə Elmi tədqiqatın əsas məqsədləri. Fənnin vəzifələri, tarixi və

 
Mühazirə 4.  Tədqiqatın elmi metodları və metodologiyası  
İstənilən  elmi  tədqiqatın  planlanmasının  kökündə  mövcud  elmi  metodlar 
durur. Elmi metod - yeni biliklərin əldə olunmasının əsas üsullarının, həmçinin 
istənilən  elm  çərçivəsində  məsələlərin  həlləri  üsullarının  toplumudur.  Metod 
fenomenin  araşdırılmasını,  üsulları,  əvəllər  və  yeni  qazanılmış  biliklərin 
sistemləşdirilməsini  və  düzəlişini  əhatə  edir.  Elmi  metodun  vacib  tərəfi 
araşdırma  zamanı  obyektivliyə  qoyulan  yüksək  tələbdir.  Sərbəst  yoxlamanı 
təmin etmək üçün müşahidələr sənədləşdirilir, prosesə başqa alimlər buraxılır. 
Elm fəlsəfəsində empirik və nəzəri dərketmə anlayışları səciyyələndirilir. Bu 
bölmə onunla bağlıdır ki, tədqiqatçı biliyi həm sınaq yolu ilə (empirik), həm də 
mürəkkəb məntiqi əməliyyatlar, yəni nəzəri yolla əldə edə bilər. 
Dərketmənin empirik üsuluna daxil olan kateqoriyalara: 
□ 
Müşahidəetmə, 
□ 
Faktların toplanması və seçilməsi, 
□ 
Onlar arasında əlaqənin yaradılması daxildir. 
Nəzəri araşdırmanın əsasını empirik materialların analizi və emalı ilə bağlı 

---

 
 
olan əqli əmək təşkil edir. Nəzəri mərhələdə: 
□ 
Sistem və hadisələrin daxili struktur və inkişaf qanunauyğunluqları, 
□ 
Onların qarşılıqlı münasibətinin şərtləri açılır. 
Dərketmənin  empirik  və  nəzəri  mərhələlərində  aşağıdakı  elmi  metodlardan 
istifadə olunur [5-7].