MühaziRƏ MİkrobiologiYA, sanitariya və GİGİyenanin iNKİŞAF tariXİ VƏ VƏZİFƏLƏRİ

Qab-qacaqların, avadanlıqların və inventarın yuyulmasına və 
zərərsizləşdirilməsinə göstərilən  sanitar tələbləri 
İaşə  müəssisələrində  qab-qacaqları  müxtəlif  markalı  yuyucu  maşınlarla, 
həmçinin  əl  ilə  yuyurlar.  Mexanikləşdirilmiş  yuma  üçün  fasiləsiz  və  dövrü 
hərəkətli  universal  yuyucu  maşınlardan  istifadə  olunur  (MMU-250,  MMU-500, 
MPU-350, MPU-700, MPU-1000, MMU-2000 və digər köhnə konstruksiyalar). 
Fasiləsiz  işləyən  maşınlarda  (məsələn,  MMU-200)  vanna  qablarının  texnoloji 
emalı  üçün  onlar  dörd  zonaya  bölünürlər.  Birincidə  qida  qalıqlarının  iti  axan  su  ilə 
təmizlənməsi aparılır, ikincidə 45°C temperaturadan aşağı olmayan yuyucu vasitələrlə 
resirkulyasiyalı  yuma  aparılır.  Üçüncü  zonada  58°C  temperaturada  qızdırılmış 
resilkulyasiyalı  su  ilə  birinci  yaxalanma  aparılır.  Dördüncü  zonada  qabların 
temperaturu  94-96°C  olan  axar  su  ilə  yaxalanması  həyata  keçirilir.  Belə  emaldan 
sonra  qab-qacaqlar  qurutmaq  üçün  boş  olan  sahəyə  düşürdülür.  Digər  yuyucu 
maşınlar da analoji prinsiplər üzrə işləyirlər.  
Maşına  iki  nəfər  –  biri  doldurmağa,  digəri  boşaltmağa  xidmət  edir.  Demək 
lazımdır  ki,  yaxşı  keyfiyyətli  yuma  üçün  bir  neçə  şərtə  riayət  etdikdə  nail  olmaq 
olur.  Əvvəlcə,  qab-qacaq  yuyan  maşinlara  yaxşı  qulluq  edilməli,  onların  vaxtında 
təmiri  aparılmalıdır  və  s.  Digər  əhəmiyyətli  şərt  isə  yuyucu  vasitələrin  düzgün 
seçilməsi və maşının gündəlik diqqətlə yuyulması hesab olunur. 
Qab-qacaqlar  o  vaxt  təmiz  yuyulmuş  hesab  edilirlər  ki,  onlarda  çirklik 
görünməsin,  bakterioloji  tədqiqat  zamanı  səthlərində  bağırsaq  çöpləri  tapılmasın, 
bütün səthində isə bakteriyaların ümumi miqdarı 1000-dən çox olmasın. 
Qab-qacaq  yuyan  maşınların  olmasından  asılı  olmayaraq  sanitar  qaydalara 
görə  müəssisələrdə  yeməkxana  və  şüşə  qab-qacaqların  əl  ilə  yuyulması  üçün  beş 
gözlü yuma vannalar nəzərdə tutulur. Sanitar qaydalarına görə iaşə müəssisələrində 
qab-qacaqları əl ilə yuduqda, onlar yeməkxana qab-qacaqları üçün yuyucu üçgözlü 
vanna  ilə  təchiz  olunmalıdır.  Üçüncü  gözdə  tor  və  qab-qacaqları  yaxalamaq  üçün 
elastiki şlanqa taxılmış duş olmalıdır. 
Şüşə qab-qacaqları yumaq üçün isə iki gözlü vanna kifayət edir. 
Mətbəx  qab-qacaqlarını  yumaq  üçün  iki  gözlü  vannalar qurulmalıdır.  Sanitar 
qaydalara  görə  bufetdəki  az  çeşidli  qabları  yumaq  üçün  ikigözlü  vannaların 
qurulmasına  icazə  verilir.  50-dən  çox  yeri  olan  iaşə  müəssisələrində  mətbəx  və 
yeməkxana  qab-qacaqlarının  yuyulması  xüsusi  ayrılmış  binalarda  ayrı-ayrı 
aparılmalıdır. 
Mətbəx  və  yeməkxana  qab-qacaqlarının  yuyucu  qurğuları  isti  su  ilə  kifayət 
qədər  təmin  olunmalıdır  (qaynar  su  təchizatı  şəbəkəsindən,  o  olmadıqda,  fasiləsiz 
işləyən qızdırıcıdan). 
Yeməkxana  və  çayxana  qab-qacaqlarının,  yeməkxana  alətlərinin  yuyulması 
da analoji qaydada aparılmalıdır.