Mühazirə MÖvzu 1 sağlam həyat təRZĠNĠnformalaġmasi, XƏSTƏLĠKLƏRĠn profġlaktġkasi mövzu 2

Donma zamanı ilk yardım. Donma aĢağı hərarətin toxumalara yerli təsiri nəticəsində baĢ 
verir.  
Donmaya, adətən bədənin açıq yerləri (burun, qulaq) və ətraflar məruz qalır.
Donma ən çox rütubətli və küləkli havada olur. Donma uzun müddət soyuq temperaturda olduqda 
baş verir ki, bu zaman insan orqanizmi bədən temperaturunu tənzimləyə bilmir. Donmaya dar və ya nəm 
ayaqqabı, ayaqların tərləməsi, əlcəksiz iş görmək, hərəkətsizlik, fəsilə uyğun olmayan paltar geyinmək və 
ya nəmli paltar əlverişli şərait yaradır. Donmaya ən cox məruz qalma faktorları:aclıq və ya zəif qidalanma, 

---

Fənn: Tibb bacısının iĢi 
 
ġöbə: “Mamalıq iĢi” 
2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci 
 130 
qan itirmə, yorğunluq, qoca qidalanma, qan itirmə, yorğunluq, qocalıq, orqanizmi zəiflədən xəstəliklər, 
spirtli içkilər və s.
Donmanın gediĢi. Donma səthi dərin ola bilər. Yanıqdan fərqli olaraq donmanın dərəcəsini ilkin 
baxış zamanı bilmək olmur, yalnız 12-24 saat keçdikdən sonra təyin etmək mümkün olur.
Donmanın əlamətləri. Hipotermiya və don vurma soyuqla əlaqədar yaranan təhlükəli halların iki 
növüdür. Soyuq insan orqanizminə ümumi təsir göstərdikdə hipotermiyaya-bədənin həddindən artıq 
soyumasına, yerli təsir göstərdikdə isə soyuğun təsirinə məruz qalan bədən hissələrinin don vurmasına 
gətirib çıxara bilər.
Donma zamanı zədələnmiĢ nahiyədə yaranan əlamətlər: 
-hissiyyatın itməsi, dərinin həssaslığının kəskin azalması; 
-zədələnmiş nahiyənin quruması, keyləşməsi, donmuş sahənin bərk və ya yumşaq olması; 
-şişkinliyin olması; 
-isitdikdən sonra suluqların əmələ gəlməsi; 
-dərinin muma bənzər olması; 
-dərinin soyuması (burun, qulaq, üz, barmaqlar, əl və ayaq və s. ) ; 
-donmuş sahəni əllədikdə bütün qatların donması fikrinin yaranması; 
-dəri rənginin dəyişməsi (qızarması, saralması, avazıması, göyərməsi), bəzi hallarda donmuş sahənin ağ 
rəngdə və ya göy ləkəli olması; 
-iynə batma hissi, barmaqlarda gizildəmə, hərəkətlərin çətinləşməsi; 
-don vuran yerin qızdırılma zamanı ağrı verməsi; 
-don vuran yerdə yanğı hissi, uzun sürən ağrının olması.