Qidanın orqanizmə daxil olması mürəkkəb fizioloji proses olub, 3 əsas funksiyanı yerinə yetirir: 1. Qida orqanizmin enerji ehtiyatıdır. Bu, həm orqanların fizioloji fəaliyyətinə sərf olunan enerjini, həm də
xarici fəaliyyət zamanı itirilən enerjini təmin etməlidir. Bu funksiyaya energetik funksiya deyilir.
2. Plastik funksiyadır. Orqanizmdə gedən bərpa proseslərinə sərf olunan maddələrlə orqanizmi təmin
etmək vəzifəsini yerinə yetirir. Plastiki funksiya da energetik funksiya kimi bütün həyat boyu davam edir.
3. Qidadan orqanizmin həyat fəaliyyəti üçün lazım olan mübadilə proseslərinin requlyatoru kimi istifadə
olunur. Buna requlyator funksiya deyilir.
Deməli, orqanizmin normal inkişafını, fəaliyyətini təmin etmək üçün gün ərzində qəbul edilən qida
yuxarıda göstərilən hər 3 funksiyanı yerinə yetirə bilməlidir. Buna rasional qidalanma deyilir. Başqa sözlə
desək, rasional qidalanma orqanizmin normal inkişafını və fəaliyyətini təmin edən qidalanmadır. İnsanda
doyma hissinin yaranması hələ rasionla qidalanma deyildir.
Rasio-latınca ağıl, düşüncə deməkdir. Yəni “ağılla qidalanma”, bu qidalanma necə olmalıdır? Qida
birinci növbədə daxili və xarici fəaliyyətə sərf olunan bütün enerjini ödəməlidir. Lakin artıq olmamalıdır.
Orqanizmin enerji tələbatı yaşdan, cinsdən, əmək fəaliyyətinin növündən, xarakterindən, ətraf mühitin
vəziyyətindən asılıdır. Bu enerji kalori ilə hesablanır. 1 kq suyu 10
0
C qızdırmaq üçün lazım olan istiliyin
miqdarına 1 kkalori deyilir. Zülalın 1 q-ı yandıqda-4,1 kkal, 1q yağ-9, 3 kkal, 1 q karbohidrat yandıqda isə
4,1 kkal enerji ayrılır. Yeyinti məhsullarının kaloriliyi onun tərkibində olan bu 3 inqridentin miqdarına
əsasən hesablanır. Orta fiziki əməklə məşğul olan adamın normal fəaliyyəti üçün 3000-3500 kkal
lazımdır. Bədənin çəkisini artırmaq üçün yüksək kalorili, əksinə, azaltmaq üçün az kalorili qida qəbul
edilməlidir.
Əgər orqanizmə lazımi miqdarda qida qəbul edilmirsə, o zaman ehtiyat mənbə sərf olunur. Birinci
növbədə ehtiyat piy sərf olunur ki, bu da insanın arıqlamasına səbəb olur. Əksinə, artıq qida qəbulu
piylənmə yaradır. Bütün qida maddələri zülal, yağ, karbohidrat, vitaminlər, minerallar və sudan ibarətdir.
Bunlara qida inqridentləri deyilir.
