Mühazirəçi: k e. n dosent S.İ. Abbasova MÜhaziRƏNİn plani

Şüşənin vanna sobalarında bişirilməsi
Dövrü hərəkətli vanna sobaları yüksək temperaturda uzun müddətli bişmə tələb edən 
çətinəriyən şüşələrin bişməsi üçün tətbiq edilir. Bu sobalarda işçi sahənin aşağı hissəsi şüşə 
kütləsi ilə doldurulmuş hovuza oxşayır. Bu sobalar da dibçəkli sobalar kimi dövrü işləmənin 
nəticəsi olaraq yüksək istilik sərfinə malik olurlar. Lakin burada şüşə kütləsinin səthinin 
sahəsi böyük olduğundan məhsuldarlıq çox olur. 
Dövrü hərəkətli vanna sobalarında şüşə dibçəkli sobalarda olduğu kimi bişirilir. 
Hovuzun həcmi böyük olduğundan doldurulma zamanı soba az soyuyur. Buna görə də ona 
şixtanı bir neçə dəfəyə az porsiyalarla tökmək olar. Götürülmüş nümunəyə əsasən şüşə 
kütləsinə nəzarət edilir. Şüşə dibçəkli sobalarda olduğu kimi soyudulur və istehsal olunur. 
Fasiləsiz hərəkətli vanna sobaları dibçəkli və dövrü hərəkətli vanna sobaları ilə 
müqayisədə daha mükəmməldir. Ona görə də şüşə istehsalında geniş tətbiq olunur. Prosesin 
fasiləsizliyi sobada stabil temperatur və qaz rejimi yaratmağa imkan verir. Bu sobalarda 
material fasiləsiz olaraq hərəkət edərək müxtəlif temperatur zonalarına düşür və bişmənin 
beş mərhələsini keçərək hazır şüşə kütləsinə çevrilir. Fasiləsiz işləyən sobalarda hər bir 
zonada müəyyən edilmiş temperatur rejimi saxlanılır. 
Bu sobalar vərəqə, tara və digər şüşə növlərinin istehsalı üçün tətbiq edilir. Buraxılan 
məhsulun növündən və istehsal üsulundan asılı olaraq onlar konstruktiv cəhətlərinə görə 
fərqlənə bilərlər. 
Şaquli dartma üsulu ilə vərəqə şüşə istehsalı üçün fasiləsiz işləyən alovlu vanna 
sobaları eni 10, uzunluğu 70 və dərinliyi 1,2-1,5 m-dək olan hovuza malikdir. Hovuz 2 min 
tondan çox şüşə kütləsini qarışdırır. Butulka şüşəsinin bişməsi zamanı hovuzun dərinliyi 
adətən 600-900 mm, rəngsiz şüşədə isə 1200-dən 1500 mm-dək olur. Xidmət müddətini 
artırmaq və şüşənin yüksək keyfiyyətini təmin etmək üçün sobalar yüksək temperaturda 

---

6 
(1550-1600°C və yuxarı) şüşə kütləsinin, buxarın və şixta tozunun təsirinə davamlı 
odadavamlı materiallarla örtülür. 
Sobanın həcmi bişirmə və soyutma hissələrinə bölünür. Bişirmə hissəsində şüşə kütləsi 
bişirilir, soyutma hissəsində isə o istehsaldan əvvəl soyudulur. Soyuducu hissəyə məmulatın 
istehsalı üçün qurğu birləşdirilir. 
Konveksiyalı (arakəsmə ilə yaxud arakəsməsiz) və axarlı sobaları fərqləndirirlər. 
Vərəqə şüşə istehsalı üçün böyük sobalarda bişirmə və soyutma hissələri 
arakəsmələrlə, qaz mühitində 
−
ekranla və bişmə rejimini daha yaxşı tənzimləmək üçün 
tavanla bölünür. 
Vərəqə şüşə sobalarında bişirmə və soyutma hovuzlarını ayırmaq üçün şüşə kütləsinə 
50-80 mm diametrli boru salınır, yaxud sobanın soyutma hissəsində quraşdırılmış 
odadavamlılıq qabiliyyətinə malik digər materiallardan istifadə olunur. 
Müasir alovlu sobalarda mühəndis A.N.Germanov tərəfindən konstruksiya edilmiş 
odadavamlı materialdan daha uzunömürlü arakəsmə 
−
bakor quraşdırılır. Bu arakəsmə 
vanna sobasını eyni zamanda həm şüşə kütləsinə görə, həm də qaz mühitinə görə hissələrə 
bölünür. Ekran və bakorlu arakəsmələr intensiv olaraq hava ilə soyudulur ki, bu da şüşə 
kütləsinin temperaturunu 70-1300°C-dək azaltmağa imkan verir. Bakorlu yanaşma şüşədə 
odadavamlığın təsirindən yaranan qüsurların sayını azaldır. 
Sobaların təmiri arasındakı maksimal dövr 5-6 ildir.