Mühazirələri tərtib edən: dosent Əliyev Mahir Əlişah baki-2014

12.2. Rəqabətə əsaslanan qiymətqoyma metodu. Müəssisə məhsulunun qiy­mətini bu metodla müəyyənləşdirdikdə ona çəkilən xərclərə deyil, rəqiblə­rin qiy­mət strategiyasına, qiymətlərinə əsaslanır və öz məhsulunun qiymə­tini rəqib müəs­sisənin qiymətlərinə uyğunlaşdırır. Rəqabətə əsaslanan qiymətqoymanın aşağıdakı metodları vardır.

a) lideri təqibetmə metodu, b)qiymətlərin cari səviyyəsinə görə qiymətqoyma metodu c) tender əsasında qiymətqoyma metodu Qiymətqoymanın lideri təqibetmə metodunda müəssisə məh­su­lunun qiymətini sahədə lider kimi qəbul edilən, etiraf edilən müəs­si­sənin məhsul­larının qiymətlərinə uyğunlaşdırır və lider müəssisənin məh­sul­ları­nın qiy­mətinin dəyişməsinə uyğun olaraq həmin müəssisə də məhsullarının qiy­mətlərinin səviy­yəsini (məhsulun texniki-istismar parametrlərini, keyfiyyə­tini və s. amilləri nəzərə almaqla) dəyişir.

Qiymətlərin cari səviyyəsinə görə qiymətqoyma metodundan, əsa­sən, sa­hə­də lider müəssisə olmadığı halda istifadə edilir. Məhsulun qiyməti sa­hədə for­malaşmış qiymətlərin səviyyəsinə uyğun olaraq müəyyən edilir və onun də­yiş­mə­sinə uyğun olaraq müəssisə də öz məhsulunun qiymətlərini dəyişir. Qeyd etmək lazımdır ki, müəssisənin müəyyən etdiyi qiymət sahədə formalaşmış qiymətlərin səviyyəsindən aşağı və yuxarı, ona bərabər də ola bilər.

Tender əsasında qiymətqoyma metodunda müəssisə məhsulun qiymə­tini aşağıdakı qaydada müəyyənləşdirir. O, tenderi keçirilən məhsul üzrə müxtəlif qiymətlər müəyyən edir. Müxtəlif vasitələrlə (məsələn, keçmiş təc­rü­bəsi, ekspert qiymətləndirilməsi və s.) hər bir qiymət variantı üzrə həm həmin qiy­mətin alıcı tərəfindən qəbul edilməsi ehtimalı, həm də əldə edilə­cək mənfəətin məbləği hesablanılır və bu göstəricilərin hasili tapılır. Alın­mış şərti gəlir vahidinin həc­mi hansı variantda daha yüksəkdirsə o varian­tın qiyməti məh­sulun qiyməti kimi götürülür. Bu metodun tətbiqini şərti misalla izah edək (Cədvəl 12.1).